op Banjer-massin niet geeindigd. De koning zelf was niet geneigd
de zaken tot het uiterste te drijven en verspreidde zooveel mogelijk,
dat hij de Engelsche schepen van bijzondere kooplieden vrijelijk zou
toelaten, ofschoon hij het herstel der faktorij nimmer z o h gedoogen.
In 1714 verscheen kapitein Daniel ßeeckman als afgevaardigde der
Britsche Compagnie te Banjer-massin; hij vond dat de Engelsche naam
er nog zeer gehaat was, maar wist door zijn verzoenend gedrag eene
toenadering te bewerken. De Engelschen bezochten dus bij voortdu*
ring Banjer-massin om peper te laden, en werden er wel ontvangen;
zij bleven, ook na het contract van 1733, de mededingers der Hollanders
, en zelfs was in 1736 hun handel alhier zoo aanzienlijk, dat
daarover luide klagten door de dienaren der Hollandsche Compagnie
werden aangeheven. Aan dezen verboden handel werd echter door
de krachtige maatregelen van 1746 en 1747 een einde gemaakt 1).
Na hunne verdrijving van Banjer-massin lieten de Engelschen het
oog vallen op de Noord-oostelijke distrikten van Borneo, die zieh
toen in de handen van den Sultan der Soeloe-eilanden bevonden. De
oorsprong der heerschappij van Soeloe over den Noord-oosthoek van
Borneo ligt in het duister. Inlandsche overleveringen melden, dat
voormaals deze gewesten aan Broenei behoorden, en dat ook de
Soeloe-eilanden zelve aan dezen staat door verovering waren cijnsbaar
gemaakt. Een regent, die te Broenei, gedurende de minderjarigheid
des wettigen Sultans, de regering in handen had, zieh van den troon
willende meester maken, zond afgezanten naar Soeloe om daartoe
hulp te vragen, aanbiedende tot vergelding niet slechts de onafhan-
kelijkheid van Soeloe te erkennen, maar tevens alle regten op de
uitgestrekte landen van de rivier Kimanis tot aan kaap Kanioengan
gelegen, en de tegenwoordige distrikten Pappal, Maloedoe, Mangidari,
Siboekoe, Tidoeng en Berouw 2) bevattende, aan Soeloe af te staan.
*) Hamilton bij Logan, p. 5 1 1 , Valentijn, bl. 2 5 1 , Tobias B ., bl.
2 5 , L ow , p. 101. De laatste schrijver plaatst het bezoek van Beeckman
op Borneo in 1714, doch St. J oh n , I I , p. 255 , in 1718. Ik kan dit
verschil niet beslissen, daar ik Beeckmans verhaal, onder den titel „ Visit
to Borneo” uitgegeven, niet heb kunnen raadplegen.
ä) Siboekoe, Tidoeng en Berouw dragen ook gezamenlijk den naam
De hulp werd verleend, maar de onderneming mislukte en de over-
weldiger werd door de aanhangers van den wettigen vorst ter dood
gebragt. De Soeloe-eilanders ontkwamen echter zonder belangrijk
verlies, en hun Sultan, zieh willende schadeloos stellen voor de
gemaakte kosten, veroverde nu met geweld de distrikten, hem voor
zijnen bijstand toegezegd 1). Wanneer deze gebeurtenissen hebben
plaäts gehad is niet te bepalen, maar zeker is het dat steeds en
tot op den huidigen dag de genoemde distrikten als onderhoorig-
heden van Soeloe aangemerkt zijn, met uitzondering van Berouw,
dat langen tijd als eene provincie van Banjer-massin werd beschouwd
en thans tusschen drie vorstjes verdeeld i s , en van Pappal, ’twelk
onder het bestuur van verschillende Orang-kaja’s tot eene twijfelach-
tige gehoorzaamheid aan het rijk van Broenei is teruggekeerd 2).
In Junij 1736 kwam Alexander Dalrymple, een ambtenaar van
Madras, met het schip Cuddalore te Soeloe en vertoefde aldaar zes
maanden tot het inkoopen van goederen. Hij sloot met den regerenden
Sultan in naam der Compagnie eene handelsovereenkomst,
en verwierf voor haar bij een volgend bezoek den afstand van het
eiland Balambangan, aan den ingang der baaivan Maloedoegelegen.
van Tiroen. Zij worden onder dien naam beschreven door Dalrymple in
zijn Essay towards an account of Sulu, in deel I van het Oriental repertory,
uit welk zeldzaam werk dit stuk in zijn geheel is overgedrukt in
deel III van The Journal of the Indian Archipelago, p. 512— 531 (August.
1849). Zie aid. p. 525—527. Dalrymple’s beschrijving van Tiroen is
geëxcerpeerd en door eenige aanmerkingen toegelieht en teregt gewezen
door Belcher, I , p. 278—282. Het volgende distrikt Mangidari is aldaar
beschreven p. 2 8 2 , 2 8 3 , en Maloedoe en Pappal, I I , p. 1 28—1 3 1 ,
beide eveneens hoofdzakelijk volgens Dalrymple (p. 527— 531). Hunt S.
A., p. 53— 57, heeft rijkelijk uit dezelfde aanteékeningen geput, en het verslag
aangaande Maloedoe, Mangidari en Tiroen van den heer van den
Dungen Gronovius, opgenomen in het Tijdschr. v .N .I ., 1 8 4 9 ,1 , bl. 76—8 5 ,
is weder slechts eene hier en daar verkorte vertaling van Hunt (vgl.
nog dien schrijver B ., p. LIX—LXIII). Ook Leyden, p. 8— 1 5 , geeft
omtrent deze streken weinig meer dan een uittreksel van Dalrymple. Ra-
dermacher heeft er slechts een paar woorden over, bl. 128. Earl, p.
3 2 2—3 2 5 , deelt eenige bijzonderheden mede aangaande de vestiging van
Cochin-Chinesche kolonisten aan de baai van Maloedoe. Over Berouw,
dat wij thans uit verschillende berigten beter kennen, spreek ik bene-
den nader.
') Hunt S. A ., p. 3 2 , korter en onnaauwkeurig B ., p. XXIII.
) Hunt S. A ., p. 53 ; vgl. B . , p. LIX.