beweging, welke te drukker werd naar een puut , al naar
raate de werkzaamheden voortspoedden, en daardoor de
gemeenschapsmiddelen met den omtrek vernietigd of ver-
stopt werden , zoodat gaanden en körnenden zieh eindelijk
tot een weg moesten bepalen, om den kruin des bergs te
bereiken. Deze werd evenwel ook nog zorgvuldig bewaakt,
ten einde de insluiping van kwaadwilligen of onwelkorae
gasten te verhinderen.
De opgave van het aantal der te zamen gevloeiden door
den Poelotter aan den Landvoogd Demmer gedaan, was
niet te gering geweest, en de memgte niet te min door
hem geschat geworden. Wie slechts een aasje onverge-
noegdheid in den boezem koesterde , — wien ook het minste
gevoel van eed en pligt bezielde, — wie , door eerzucht
gedreven, in den nieuwen staat van zaken eene bron
tot voldoening dier zucht vermeende te bespeuren,—alles
vloog den Capaha op , om den troep te versterken, die
zieh daar tot verdediging der Hitotfsche vrijheid genesteld
had, en alle gelukzoekers, — alle Makassaren en Maleijers,
welke nog in den omtrek ronddwaalden, haastten zieh
een oord te bereiken, waar zij alleen nog lijfsbehoud
en voedsel vinden konden.
Indien er nu onder al die verzamelden een was, die
uitblonk door volharding en doelmatige handeling in de
gegevene omstandigheden, dan was het voorzeker de bude
P a t iw a m , op wien wel de grootste zorg ter regeling van de
verschilfende belangen voor het oogenblik neerkwam. Overal
hoorde men slechts zijne stem ; — overal waren zijne handen,
was zijn geest werkzaam ; — overal drongen zijne arends-
blikken door. Terwijl op zijn’ last IsMAet, de luitenant
van T oeeoecabesie , metgewapende benden het land afliep ,
om zieh, zelfs ten koste van vriendschappelijk bloed,
van den in de dorpen aanwezigen voorraad van levensmid-
delen meester te raaken en dien naar den top des bergs
te doen vervoeren, hield P atiwam , van af het oogenblik,
dat de bedok het uur van Soeboe ( ’s morgens ten 5 ure)
verkondigde, tot dat die toon bij het ondergaan der zon
zieh op nieuw deed hooren om het gebeduur van Meg-
herieb (’s namiddags ten 5 ure) aanteduiden, allen bezig ;
—!de mannen aan de werkzaamheden buiten en in de ver-
sterking, en aan het plaatsen van het geschut; — de
vrouwen aan het maken van buskruid, waaroe het geberg-
te zwavel in overvloed opleverde. Yan Toeeoecabesie , die
dat werk in den grond verstond, had hij de kunst der
bereiding en de evenredigheid van de bij te voegen hoe-
veelheden salpeter en houtskoolen afgezien, waarvan hij
nu een nuttig gebruik maakte, om in het bestaande gebrek.
te voorzien, en dus ook in de opgave van dat artikel,
was de Latoewiloeloe op zijnen gewonen, steeds ver-
grootenden spreektrant te werk gegaan. » In al het doen
en laten van P atiwam op dat tijdstip, schitterde ontegen-
zeggelijk eene Ziels- en levenskracht door, die men van
den door vermoeijenissen en wonden afgematten grijsaard
niet meer zoo hebben kunnen verwachten , en welke hem
deden kennen als de man, die, in het hoogste gevaar,
zijne eigenwaarde gevoelende en ten volle beseffende wat
hij vermögt, wist, hoedanig te moeten handelen om in
een’ bloedigen werkkring eene eenheid daartestellen, waarvan
het behoud van duizenden afhing, en die alleen
door zijne bedaardheid, tegenwoordigheid van geest en
overleg geboren kon worden.
Geenszins waren die. schitterende en in hunne omstandigheden
zoo noodzakelijke hoedanigheden aan T oeloecabesie
te ontzeggen ; doch in de beide laatste dagen, — men ver-
geve hem die menschelijke zwakheid,—omstrengelde hem
een nieuwe liefdeband en zijn geest sluimerde , of liever,
rustte in de armen van de zoo vurig beminde S b T ie d ja .
Vol vertrouwen op de. werkzaamheid, ondervindiug en in