üÜÉMil ìÈm ¿UL-JÍL...
f•isi
f".
.s<s
Ik iiiicl dildelijk locu dc asch Ijegoa Ic vallcn, cciic mal op
doji vlakkcn grond voor den Passaiigrahan uitgespi'cid en deze
overal met bladen wit papier bedekt. Tegen 6 uar hield het
Valien der asch geheel op; zij had eene losse laag gevormd
van eene Par. lijn dikte. De raiimte, binnen welke ik dezelve
opgevangen had, (de met papier belegde mat) was 1' 11'' 9"'
breed en 5' 2" S'" lang, had alzoo eene oppervlakte van
lOVs • voet, en de daarop gevallen asch die ik voorzigtig verzamelde,
woog 94 ch-achmen en twee gremen, het welk op éénen
Vierkanten voet 546 greinen (of 9 drachmen en 6 greinen) bedi-aagt.
Zij bestond uit zeer fijn zand, graauw van kleur, met eene
zvvakke, bruinachtig-roode tint, waarin men met de loup kleine
witachtigc stukj,es (waarschijnlijk veldspath, ook glimmer) en
andere glinsterende, blaauwachtig-groene brokjes (misschien hornblende)
onderscheidenkon. (Hare hoofdbestanddeelen zullen wel
kiezel- en aluin-aarde zijn).
Het was opmerkelijk, dat na deze eruptie, in het grootste
gedeelte der Preanger Regentschappen, drie dagen lang de voluiaaktste
doodstilte in de lucht heerschte en dat overvloedige,
aanhoudende regens nedervielen.
De berigten, op mijn verzoek, door den heer Resident der
Preanger Regentschappen, (Generaal-majoor Cleerens) uit alle
districten der Regentschappen Bandong en Tjanjor verzameld
en door dezen verdienstelijken ambtenaar in het oorspronkelijke
aan mij rnedegedeeld, hebben mij in de gelegenheid gesteld,
met de oppervlakte op welke de asch gevallen was, met hare
grenzen, met den tijd waarop de regen op de verschillende
punten plaats had en met de dikte van de gevallen aschlaag
tamelijk naauwkemig bekend te worden an het areaal dezer
ruimte te berekenen.
Deze ruimte heeft den vorm van eene verlengde ellips, wier
grootste as juist van het 0. naar het W. gerigt is en waarvan
de beide einden zieh bijna gelijkmatig versmallen, zoodat hei
oostelijke einde in den Goenong Goentoer zelf valt en liet westelijke
de Wijnkoopsbaai snijdt. De lengte van deze as bedraagt
90 minuten en de grootste breedte der ellips, die in den meridiaan
van Tjanjor valt, zieh zuidelijk tot in de zee en noordelijk
tot de monding van de Tjisokkan in de Tjitaroem uitstrekt,
is 52 geogr. minuten, i) De lijn door deze ellips beschreven, is
evenwel niet geheel regelmatig en maakt onder anderen bij het
Gedeh-gebergte eene groote bogt, welke door dit geborgte, dat
de asch reeds op eene aanmerkelijke hoogte opving en de gelijkmatige
verbreiding derzelve op het vlakke land verhinderde,
veroorzaakt werd. Zij zoude waarschijnlijk anderzins tot aan
de grenzen van Buitenzorg gestoven en dan de aaudacht der
talrijke aldaar wonende meteorologen geboeid hebben. De N.
westelijkste grens, waar de asch nog gevallen is, was de vlakke
rug tusschen den Salak en den Gedeh in het noorden van Tjitjoerroek
en de zuidvoet van den Salak aldaar. (Volgens het
berigt van het distriks-hoofd Praksa di Redja van Tjimahie).
Deze kleine onregelmatigheid in den omtrek van de elliptische
ruimte in aanmerking nemende, heb ik het areaal, waarop werkelijk
asch gevallen is, zoo naauwkeurig als de ingewonnen
berigten dit toelieten, op 3,480 geographische • minuten berekend.
•—• Hiervan zijn ruim twee honderd (260) op de zee te
rekenen, omdat een klein segment van de ellips bezuiden van
Tjidammar zieh buiten de grens van het laud uitstrekt.
Op dezelfde wijze als ik dit verschijnsel te Kapoegeran waarnam,
werd het ook gezien op al de overige plaatsen, slechts
vroeger of later, naarmate zij meer of minder van den vulkaan
verwijderd waren. Te Tjidammar, aan de zuidkust, werd de
lucht reeds ten 11 ure verduisterd, — (evenwel verduisterde
zij daar niet geheel, als liggende deze plaats reeds aan de grens
van de ellips), — te Bandong ten 12 ure, — te Kapoegeran ten
9 ure, (deze plaats is hoog gelegen), — te Tjitjoerroek ten 5 uro.
De dikte der gevallene aschlaag bedroeg digt aan de grens
van het phänomen te Kapoegeran 1 Par. lijn, te Tjimahie even
lio op éüiicn };I'!I;KI, diis elko minuut-STlO Par. voctcn Inng.
^ i f
- -"i
V
m
m