hfiiiiMr -i^iiiiii
In
van 30', doch is insgclijks door kunst gelijk geinaakt cn metcen
vcrhoogden rand voorzien. Het is dczc sjaits, welke door hcn, die
den Mcrbaboe bezoeken, hetzij uit Salatiga, van de noordzijde,
hetzij uit Ampel en uit Pantaran, van de oostzijde, gewoonlijk
wordt beklommen, gelijk de steenen, waarin vele dezer reizigers
hunne namen gegriffeld hebben, vermelden. Eenigen hunner
bezochten, van hier vs'estwaarts afdalend, de kraterkloof. Salatiga
ligt van hier noord-noordoostwaarts, —• de goenoeng Kopeng
noordwaarts, —de goenong Telemojo ende goenoeng Oengaran
nQord-noordwestwaarts, — de goenoeng Andong noordwestwaarts
en de eruptie kegel van den Merapi regtstreeks in het zuiden.
Op deze rotsspits bevindt men zieh 9,S90' boven de oppervlakte
der zee; — diep beneden zieh ziet men de wölken zieh
vormen en voortzweven, — en ver over deze en over de uitgestrekte
vlakte van Solo heenziende, ontwaart het oog de
blaauwende kruinen van den Lawoe en van den Wilis, die boven
de damplagen als eilanden in deze reinere lucht schijnen te
zweven, terwijl aan de andere zijde, over het dal Kadoe heen,
het oog reikt tot aan de spitsen van den Soembing en van den
Sindoro, die (niet minder hoog dan gene) zieh boven het wolkenmeer
verheffen.')
B. Vitbarstingen van den Merbaboe.
Geene uitbarstingen van den Merbaboe zijn bekend. Het kortsto
tijdperk, gedurende hetwelk er geene hebben plaats gehad, mag
men op 300 jaar, ja, op een veel grooter aantal jaren schatten.
Sedert zijn zuidelijke tweeling, de befaamde Merapi, die met
hem als een tweede schoorsteen op dezelfde dwarsvulkaanspleet
') Hot is sloehts b^j hckler weder, dat men door de bonedenste lagen van den
dampkring hoen de noord- en de zuidkust kan zien. Dat men de beide kusten van
den top van alle bergen moet kunnen zien, die sleehts 3,000' hoog zijn, is duidelijk
uithoofde van den geringen afstand. Ik herinnor mij, dat ik eens ter plaatsc waar
het oiland het breedste is , van den kegel van den Godé, op denzelfden oogenblik
scÄepen heb gepeild, welke in de Wijnkoopsbaai on anderen, die op do reode van
Batavia lagon on tevens tot aan den Slamat, bij Têgul, en tot aan oon piek in do
Lampongs hob gczien.
367
riist en zoo nabij ligt (de afsland tasschen de spitsen bcdraagL
<iene geographische mijl), zieh heeft geopend en werkzaam is,
mag met veel waarschijnlijkheid worden aangenomen, dat de
Merbaboe is uitgebluscht.
.C. Reizigers, die den vulkaan hebben bezocht.
Op den November d785, beklom Fr. van Boekhold,
van Salatiga over liopeng,' de noordoostelijke spits van den
berg längs de noordelijke helling. i) Van de uitgestrekte, schaduwrijke,
duistere wouden, door welke hij sleehts met behulp
van het kompasl zijn weg kon vinden, is in de sedert dien
tijd verloopen 50 jaren elk spoor verdwenen. Kool- en weidevelden
bedekken tegenwoordig de gansche oppervlakte^ des
vulkaans. — Van overblijfselen van vulkanische werking, —
funiarolen, warme brennen en dergelijken, •—. zegt hij niets.
In ö83ö werd de vulkaan door D'. Marien ( t 1839) bezocht;
het is op grond van mondehnge berigten, welke ik van hem
ontving, dat mijne opgaaf nopens de fumarolen en heete modderpoelen
in den krater berust.
Op den e» Ti™ November, d836, beklwn ik, uit Selc
vertrekkende, eerst de zuidelijke nok, waartoe Suren vereischt
werden; van daar begaf ik mij over het dwarsjuk naar den top
van de noordoostelijke spits.— Ten twee ure viel aldaarhagel
en de thermometer daalde snel van 60° tot op 48° Fahr.
Des morgens voor zonsopgang, bij eenigzins betrokken weder,
stond de thermometer op 40° Falir. Het water kookte op
195°. Door barometer-waaniemjngen bevond ik, dat de hoogte
der kruin, boven de oppervlakte der zee, gemiddeld bedroeg:
9,590'. Tot het afldimmen koos ik de noordoostzijde, welke,
naar ik zag, nog meer kaalheid en minder afwisseling in den
plantengroei opleverde dan de andere hellingen; aan deze zijde
kwam.ik aan het hoogst gelegen dorp Diwa aan, van waar
ik mij naaz' Salatiga begaf. — (Dewijl ik in den krater niet ben
yorliandolingcQ van het 13utiiv. Gunootschap van K. en W., dcol VI.
- ;f :
J&l m
il >