tkäm a
als zijudc (lit cwi rcgd, die v;ui al de bergen der Preanger-regenlschappen
(en van de Sunda-eilanden eveneens), zoo algemeen
geldt, dat alleen het tegendeel liiervan, t. w. kaalheid van hei
gebergte, daar waar deze voorkomt, als eene uitzondering op
dezen regel in dit overzigt der vulkanen nader dient vermeld
! te worden. De regte lijn, onder welke de top van Bandong (de
^ zuid-zijde) gezien, zieh vertoont, is de rand der zuidelijke
1 helft van den krater-muur. De bovenste opening des kraters
; (de lijn, welke zijn rand besehrijft) is bijna regelmatig ovaal.
Ilij is een der grootsten van dit eilarid, daar zijn diameter van het
0. naar het W. ongeveer 6000 Par. voeten (alzoo meer dan eene
Engeische mijl) en in de tegenovergestelde rigting, iets meer
dan de helft daarvan bedraagt. Hij is nogtans door een' lagen
tusschenrug in twee helften, — in twee bijkans kringvormige
ketels gedeeld, die 0. en W. tegen ellvander hggen. De oostelijke
ketel is bij de Javanen onder den naam van KawaRatoei) bekend
en veel grooter en dieper dan de westelijke. Zijn kringvormige
rand, tot wiens uiterste grens de wouden voortgedrongen
zijn, daalt eerst steil en loodregt naar beneden en gaat
dan in eene zaehte helling over, om zieh regelmatig tot den
ketel des kraters te ronden, die slechts in het midden geheel
vlak is.
Dit midden treft evenwel niet met het eigenlijk centrum
van den bovensten randliring te zamen, maar ligt veel digter
bij den zuidelijken kant van den mnur, die (barometrisch
gemeten) 800' hoog (de noordelijke kant slechts 500') boven
hetzelve nitsteekt. In de bovenste streken des muurs, vooral
m zijne zuidelijke helft, komen de trachietrotsen, waaruit hij
bestaat, naakt te voorschijn en vertoonen eene menigvuldige
splijting, waardoor ze in kubisch-prismatische, hier en daar
bijkans zuilvormige massa's verdeeld zijn, terwijl zij op andere
plaatsen als ribben vooruitspringen en op nog andere terrassen
vormen, die schier trapsgewijze onder elkander afdalen en die
liet, vooral in een gedeelte van den zuidelijken muur, mogelt
5
lijk maken, om gemakkelijk in den krater af te klimmen.
De benedenste streken van den muur zijn met uitwerpselen
(lavablokken, rapilli, zand en asch) bedekt, die hier en daar
reeds in het midden zijner hoogte beginnen en langzamerhand
door zacht gebogene hellingen, in den vlakken kratergrond
overgaan. Deze losse puinmassa's zijn met diepe voren en kleine
dalen doorsneden, door het afstroomende regenwater daarin
gegroefd. De voren loopen alle naar het midden des kraters
straalsgewijze'ineen, alwaar het te zamengevloeide water enden
regen-mousson tot kleine meren aangroeit, die, door de opstijgende
dampen en gazsoorten verhit, eene borrelende, schijnbaar
kokende beweging hebben en met vuUianische asch vermengd,
in modderpoelen en heete, naar zwavel-riekende moerassen van
asch-graauwe kleur, die hier en daar naar het geele overhelt,
ontaarden.
In de maand Julij 1837 had de grootste dezer modderpoelen,
wiens gedaante en grootte bestendige veranderingen ondergaat,
eene doorsnede van omtrent 30'. Het is gevaarlijk hunnen rand
te naderen; want de fijne graauwe asch, waaruit de middengrond
des kraters bestaat en wiens horizontale oppervlakte van eene
voorafgegane waterbedekking getuigt, wordt in de nabijheid
des modderpoels steeds weeker, slijkachtiger, glijdt onder de
voeten des reizigers weg en dreigt hem in den kokend heeten
afgrond te doen verzinken.Naar Horsfield's analyse bestaat
deze asch uit zuivere aluinaarde. Het borrelend water bereikt
echter niet het kookpunt; de dampen, die het in schijnbaar
kokende beweging houden, zijn zwavelig-zure dampen; zij dringen
ook op eenige hooger gelegene en gevolgelijk drooge
plaatsen aan den oostvoet. des kratermuurs door; zij banen
zieh aldaar met bruisende omstuimigheid een' doortogt en
vormen solfataren met de heerlijkste zwavelkristallen en zwavelbloemen
aan de wanden en randen der kloofachtige gaten,
waaruit de dampen in het begin onzigtbaar (doorschijnend) op-
0 V;iii,Ka\va (kratyr) en Katoc (kouiiiRin).
' ') Op dozo wijze kwam de bokendo reizigor, graaf de Vidua, in ocn' kvator (zoo
¿ ik moon) van hot ciland Celebes om' t leven ; ook op Java, in de Kawa Djondvo di
Mot'ka van het Diengsclio gobergte, verongelukto een koutroleur op gelijke wijze.