Hollandsch (18 guld.) betaald werd. Längs de vesten der stad staan
zeventien fraaije steenen koren-en roout-molens.
Niettegenstaande er waarschijnlijk altijd gemeenschap tusschen de
Schie en de Maas bestaan hebbe, en deze door de in 1399 gegravene
haven, en de in 1510 verheterde sluis hersteld was, schijnt zij echter
, van wege de snaalte der sluis en der haven , als ook van we-
ge hare ondiepte , door het gedurig aanslibben der rivier veroorzaakt,
zeer onvolledig te zijn geweest ; waarom de Graaf den 10 April 1556,
aan Baljuw en Heemraden van Bijnland , van Woerden, van Delt-
land en van Schieland bcval, in het belang van Schie- en DeHland,
eene nieuwe waterkeering te maken , van 24 roeden (80.40 eil.) breedle,
en aan die. van S chiedam een verlengstuk aan de haven te graven door
het Frankenland , zoo lang en wijd en voor zoo veel geld , ten koste des
lands , als genoenade Baljuwen en Heemraden goed eouden keuren. Der-
halve strekte zieh de Maas toen niet meer tot den mond der oude haven
ut t , dat is tot bij de sluis aan het eind der Lange-Haven , want met
gemeld verlengstuk wordt buiten eenigen twijfel, dat gedeelte der haven
verstaan , hetwelk tusschen den weg npar het Ooster Hoofd en het Ko-
lenpad loopt en de Bu i t e n haven genoemd wordt; Destijds loch
werd dat , wat nu Plantaadje is , ook bij het Frankenland gerekend ,
dewijl het nog niel door de Nieuwe-Haven , van veel lateren oorsprong ,
daarvan afgescheiden was.
Het Frankenland werd, op den 27 Februarij 1485 (1484), door
M ax imiliaan en F ih p s , der stad, tot onderhoud harer haven, in
erfpacht gegeven voor zestig ponden , van veertig grooten ieder (60 guld.)
in het jaar. In 1594, den 4 November, kocht de stad, om den boe-
zem harer spui te vergrooten en daardoor de havens diep te houden ,
een stuk grondsvan honderd en zestien roeden (456.94 eil.) lang en
zes roeden en drie voeten (25.84 eil.) breed.
S chiedam heeft drie sluizeD ; de grootste is op den Dam , in 1778,
niet ver van de oude, welke men zegt in het jaar 1511 gegraven te
zijn , aangelegd. Men roemt haar als de voortreffelijkste , welke in
ons land gevonden wordt, en zij heeft de stad , zoo door aankoop van
aanzienlijke huizen als anderzins, eene aanmerkelijke som gekost;
bij het graven heeft men eenen gemetselden doortogt en zelfs een an-
ker met een touw gevonden. Ook heeft men er eene menigte zoo-
genaamde J acob a k a n n e t j es, dolken, penningen enz. uitgehaald.
Op het hoofd heeft men mede eene seboone sluis en eene bij de Rot-
terdamsche-poort; door middel dezer sluizen is S chiedam zoodanig voor
hooge vloeden beveiligd, dat die van R otterdam meermalen eene aanzienlijke
premie beloofd hebben aan hem , die hunne stad eveneens voor
overstroomingen konde behoeden. Behalve de stad zelve , worden mede de
daarachtcr liggende waterschappen van Delfland en Schieland door deze
sluizen voor overstrooming en hooge vloeden van de Maas beveiligd.
Men heeft eene driehoekige markt te S ch ied am . De Aartshertogen
M aximiliaan en F ih p s hebben der stad , op den 27 Februarij 1485 (1484),
eene vrije jaarlijksche paardenmarkt vergund, welke thans op den twee-
den Vrijdag in Maart gehouden wordt. Voorts heeft men er eene we-
kelijkscbé beestenmarkt op Woensdag en nog eene varkenmarkt den
tweeden Vrijdag in November, terwijl de wekelijksche markt, volgcns
de hier bovetr vermelde privilegien , des Vrijdags gehouden wordt.
Vroeger had men er nog eene paardenmarkt den 7 Julij , eene bees-
tenraarkt den derden Vrijdag in Oetober en eene kaasmarkt den 5 Julij. —;
De kermis begint met de' eerste week van de maand Julij.
Het S t a d h u i s , op de Grootemarkt, werd in het jaar 1606 van
aieuws wederom opgebouwd. Het vorige, dat , naar men gist , reeds
in 1286 zoude gestiebt zijn, was op den 4 Mei 1604 afgebrand, by
welke gelegenbeid vele oude stads archieven en documenten vermetngd.
zijn. Het tegenwoordige is een ruiin en deftig gebouw, dat in 1782
met hardsteenen kozijnen en borstweringen voorzien is. De voorgevel
prijkt met een hardsteenen bordes en dubbele trap. Boven op den
voorgevel stond vroeger het beeid van Keizer K a r e l V , Giaaf »a»
Holland, uit hardstcen gehouwen ; thans ziet men aldaar het beeid
der geregtigheid , vermoedelijk zinspelende op de vierschaar van Sche-
penen , die vroeger op het Raadhuis gespannen werd. In de puije van
den voorgevel zijn de beide wapens der stad, benevens dat der pro-
vincie Zuid-Holland, gebeeldhouwd. Op het leijen dak Staat een honten
toren , met eene luiklok. In de onderste of benedenverdieping
heeft men het bureau van policie , de stads secretarie en de charler-
kamers of bewaarplaatsen der stedelijke archiven. Op de middelste en
voornaamste verdieping zijn de ruime en sierlijke vergaderzaal van
den stedelijken Raad , eene vergaderkamer voor Burgemeester en Wet-
houders , het locaal der teregtzitlingen van het kantongeregt, het
bureau van den stadsontvanger, eene bodeskamer en een spreekvertrek ,
ler plaatse waar vroeger de vierschaar gespannen werd. De zolder of
bovenverdieping is ingerigt tot eeji kantonnaal huis van bewaring.
De eerste Koopmansbeur s te S chiedam was gesticht in het jaar
1718 en stond aan de Lange-Haven. Het was een langwerpig op honten
pilaren rüstend en overdekt gebouw , van voren en van achteren
afgesloten met een houten hekwerk. In het laatst der vorige ecuw
stichtte men een beursgebouw , aan den Dam, ter plaatse , waar de
oude gedempte sluis gelegen heeft ; dit werd naar het bestek en de tee-
kening van den bekwamen Rotterdamschen Architect J ud ici in eenen
geniengden Dorischen en Ionischen stijl gebouwd en was in 1792 vol-
tooid. Deze koopmansbeurs , welke algemeen gehouden werd voor een
sieraad van bouwkundeen voor een der iraaiste gebouwen van S c h ie d a m ,
is op den 2 September 1840 , ten gevolge van eenen^ feilen brand , ge-
beel vermeid , zoodat alleen de muren , en deze nog in zeer gcschonden
Staat, waren staande gebleven. Eerst kort te voren, te gelijk met
onderscheidene andere stedelijke gebouwen , legen brandschade verze-
kerd zijnde, is het dadelijk in den zelfden Staat weder opgebouwd en
was ruim een jaar daarna weder voltooid. Het heeft thans , even als
vroeger, eene lengte van ongeveer 55 eil. en eene breedle van ruiin
24 eil., en is voorzien van eenen houten toren , met slaande uurwerk.
Het middenplein is open en omringd van ruime overdekte gaanderijen ,
boven welke men eenige ruime zalcn aantreft, die meereudeels bij de
stadsteekenschool in gebruik zijn.
De Stads Wa a g was eerst onder het Stadhuis geplaatst doch
werd, in het jaar 1579, in het A r li 11 c r i eh ui s , op de (xroote-
marlct, bezijdcn den toren der Grootekerk, otfergebragt, alwaar ze nog
is. Zij is in het jaar 1748 met eenen fraaijen voorgevel vernieuwd.
De Stads- of St. J o r i s - D o e l e n , op de Schie, achter uilko-
niende op de Vest, is een aanzienlijk gebouw, voor en achter van een groot
plein voorzien. Het is gebouwd in het jaar 1742. In 1598 stond reeds
°p de zelfde plaats een Doelen , doch kleiner dan de tegenwoordige j
z\j wordt tot een logement verhuurd, en heeft het voorregt , dat aldaar
de meeste publieke verkoopingen van vaste goederen gehouden
worden. De groote zaal was vroeger ten dienste der Regering , doch