eenen heuvel gelegen en van boven met eenen koepel gpdekt was, ob
welks midden een torentje stond. Van binnen rustte het op 8 platte
pilaren en was, de kelder medegerekend , vier verdiepingen hoog, I„
net jaar 1824 is dit gebouwafgebroken , niaar de lieuvel is nog een eigen-
dom van bet domein , even als de bijgelegene hofstede, die tevens eene herberg
is , welke zomers veel door -de inwoners van Breda bezocht wordt
als leverende in de prieeltjes, welke op den heuvel, waar vroeger het
S p e e l h u i s stond , aangelegd zijn , zeer genoeglijke zitplaalsen op. Vroeger
had men bij deze herberg eene kolfbaan , doch deze is afgebroken
en vervangen door een handboogschuttersdoel, van hetwelk, vooral
in den zomer , veel gebruik wordt gemaakt. Dit goed beslaat, met de
daartoe behoorende gronden , eene oppervlakte van 67 bund. 60 v. r.
60 v. eil.
SPEELHUIS-POLDERTJE (RET), pold. in de bar. van Breda, prov.
Noord-Braband. Zie B e l c r c m .
SPEELMANS-BAAI (DE), baai in Oost-Indie, aan de Zuidkust van
Nie uw Guinea.
SPEELMANS-PLAAT (DE), plaat in de Ooster-Schelde, prov. Zce-
land, tusschen het eil. Tholen en het verdronken land van Zuid-Be-
veland. Zij valt droog en deelt den genoemden slroom in twee vaar-
waters.
SPEELMANS-POLDER (DE), voorm. pold. in Staals-Vlaanderen,
in Hulster-ambacht, prov. Zeeland, arr. Goes, kant. en distr. Hulst,
gem. Hontenisse.
Deze pold. beeft gelegen v66r den Krnis-polder en den Meloo-polder,
aangepaald hebbende tegen den polder van Namen, en denkelijk ter
zelfder tijdmet laatstgenoemden pold. geinundeerd , in 1718. De plaals
waar de S p e e lm a n s - p o l d e r beeft gelegen , is thans nog bij de vis-
schers lickend onder den naam van bet Speelmansgat.
SPEELWIJK, fo rt in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java , resid.
Bantam, reg. en afd. Serany , distr. en onderdistr. Bantam, bij de
stad Bantam.
Deze vesting had de Oostindische Compagnie voor zieh laten bon-
wen, ge-durende den oorlog tusschen Sultan A g o n , Koning van Bantam
, en zijnen zoon , en werd toen S p e e l w i j k genaamd , • naar den
toenmaligen Gouverneur van Indie, C o r n e l i s S p e e lm a n . Het ligt s l e c h t s
een half kwartier uur gaans van de plaats daar de rivier, welke aan
de westzijde er digt längs benen stroomt, in zee valt. Het was een
vierhoek en is op elken hoek met drie geheele en een half bastion
versterkt, waarop acht en veertig stukken kanon van versebiilend
kaliber geplaatst konden worden. Aan de noord-, znid- en westzijde lag
eene natte gracht , die niet zeer breed of diep was en aan de westzijde niet
de rivier gemeensebap had. De wallen of mureh waren van eena
zware en barde soort van steen , ter hoogte van 4 of 4J eil. opge-
haald. Van binnen was het voorzien van onderscheidene gebouwen,
die in het midden van het fort een open vierkant lieten , helwelk
met boomen beplant was , en tot woningen strebten voor een gedeelt.e
van ’s Compagnie’s bedienden , waaronder dat van den Kommandeur
uitmuntte; eene kamer daarvan werd tot eene kerk gebrnikt, de
andere gebouwen werden gebruikt tot kazernen voor de Soldaten,
pakhuizen enz. De poort was omtrent aan den rivierkant j hierbij
lag eene valbrug, daar regt tegenover aan de andere zijde was' eene
vrij ^ lange straat, waarin vroeger ’s Compagnie’s dtenaren woönden ,
die in het fort geene plaats konden vinden, als ook eenige Chinesen.
Dit fort is, sedert bet einde der aebttiende eeuw, vervallcn en wordt
niet meer onderbouden. ’ ’
SPEERENBÉRG, landg. op de Middel-Veluwe, prov. Gelderland,
distr. Veluwe, arr. en 7 u. N. ten 0. van Arnhem, kant. en 5 u. 0 .
ten Z. van Apeldoorn, gem. Voorst, onder Twello.
SPEERNARI, naam, welken de Negers geven aan de verl. plant.
K i e i n -W e s t p h a l e n s r o o p , in Nederlands-Guiana, kol. Suriname. Zie
W e s t p i u l e n s r o o p ( K l e i n - ) . ,
SPEERSTERHUIZEN, ook wel S p e e r s , geh.,-prov. Friesland, kw.
Oosterqoo . griet. Rauwerderhem, arr. en u. Z. van Leeuwarden, kant.
eD 1* u. Z. van Rauwerd, l u. W. van Sybrandaburen ; met 7 k.,
er'sPEESW(DE) of S p e e r e n , geh. in de Neder-Beluwe, prov. Gelderland,
distr. Nijmegen, arr., kant. en 3 u. N. W. van Tiel, gem. en
lu. N. 0 . van Kesteren , aan den Rijndijk.
Boven dit geb. steunt de linie van de Neder-Betuwe, zijnde eene
verlenging der Grebbe-linie, tegen den Rijn , en wordt aldaar gedekt
door een aarden fort met réduit. * 1
SPEKBERG (DE), heuvel in Oost-Indië, op bet Ambonsche eil. Ceram
, op Groot-Ceram, lands. Loehoe. Op dezen heuvel zijn de Kiniclaha’s
begraven.
SPEKBROEKERHOEK, geh. in Zalland, prov. Overijssel, arr. en
31 u. N. 0 . van Deventer , kant. en gem. Raalle.
SPEK-EN-BROKKEN , voorm. fort in Staats-Vlaanderen, in het
Vrije-van-Sluis, prov. Zeeland, distr. Sluis , op den zuidelijken dijk
van de Brugsehe-Vaart-polder, tusschen de schansen Nieuveld en Calclina.
Het was een vierhoekige redout, behoorende tot de vele forten rond
Oostburg, schijnt aangelegd geweest te zijn onder het bestuur van Prins
M a e r i t s , en werd op het laatst van 1672 door den Staat verkocht,
om gesiecht te worden. De plaats, waar het lag , thans gem. Water-
landkerJcje, is nog genoeg kenbaar : zijnde eene vierkante lap gronds ,
ongeveer een bunder groot.
SPEKETERS-POLDER, pold. in Geestmer-ambacht, prov. Noord-
Holland, arr. Alkmaar, kant. Schagen, gem. Haringcarspel; palende
N. aan den Sehager-waard , 0 . aan de Slootgert en den Waard-polder ,
Z. aan de Bleekmeer, W. aan de Woudmcer en Koetenburg.
• SPERREN (HET HUIS-DER), voorm. adell. h. in Rijnland, prov.
Zuid-Holland, 2 | u. N. van Leyden, kant. en 2 u. N. 0. van Noord-
mijk, gem. en S min. 0 . van Lisse.
Ter plaatse, waar het gestaan heeft, ziet men thans nog de boerderij.
De daartoe behoord hebbende gronden , eene oppervlakte beslaande van
18 bund., worden in gemeensebap bezeten door de bewoneresse de
weduwe S. v a n R u i t e n en de erven W a g n e r te Monnickendam en Haarlem.
SPERREN-POLDER (DE) of d e S p e c k e n - p o l d e r , pold. in Rijnland ,
prov. Zuid-Holland, arr. 's Gravenhage, kant. Leyden, gem. Stompwijk
Wilsveen-Leydschendam-Zuidzijde-en-Tedingerbroek ; palende N.
aan den Hof-polder, 0 . aan den Wesleinder-polder, Z. aan den Kam-
pens-polder en W . aan de Vliet.
SPEKLAND -(HET), eil., prov. Friesland, in bet Sneeker-mcer,
N. W. van Terhorne.
SPEKT , b. in de Meijerij van 's Hertogenboscli, kw. Peelland, Der de
distr., arr. en Î J u. N. 0 . van Eindhoven , kant. en 1£ u. W. N. W. van
Helmond, gem. Nunen-Gerwen-en-Nederveetten, l j u. N. N. W. van
Nunen, 20 min. W. N. W. van Gemen , waartoe het behoort.