SCHERPENISSE (POLDER.VAN-), pold. in het eil. Thole», prov
Zeeland, distr. en arr. Zierikzee, kant. Tholen, gem. Scherpenisse-en-
Westkerke; palende N. W. aan den Pluimpot, N. aan den Zouten-
polder, N. 0 . en 0 . aan den polder van Oud-Poortvliet, Z. aan de
gorzen tegen de Ooster-Sehelde, W. aan den Polder-van-Westkerke
waarmede zij eene gemeene bedijking heeft.
Deze pold., welke tot de watering van Scherpenisse behoort, beslaat
volgens het kadaster, eene oppervlakte van 583 bund, 57 v. r. 42 v. eil '
waaronder 555 bund. 52 v. r. 58 v. ell. schotbaar land; telt 34 hl’
waaronder 14 boerderijen, en wordt door eene sluis, op de Ooster-
bcbelde, van. bet overtollige water ontlast.
SCHERPENISSE (WATERING-VAN-), dijkkaadje in het eil. Tholen
prov. Zeeland, arr. en distr. Zierikzee, kant. Tholen, gem. Scherpenisse
en-W estkerke; palende W. en N. W. aan den Pluimpot, N. en
0. aan den Polder-van-Poortvliet, Z. aan de schorren tegen de Wester
Schelde.
Deze watering bevat : den P o l d e r - v a n - S c h e r p e n i s s e , den
Po l d e r - v a n -We s t k e r k e , den Z ou ten - po Ide r en den Geer-
t r u i d a - p o l d e r . Zij beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte
van 961 bund. 26 v. r. 72 v.. eil., waaronder 850 bund 27 v r
92 v. eil. schotbaar land; telt 44 h , waaronder 21 boerderijen , en
wordt door eene sluis, op de Ooster-Schelde, van bet overtollige water
ontlast. Het polderbestuur bestaat uit eenen Dijkgraaf, twee Gezwo-
renen en eenen Penningmeester.
SCHERPENISSE-EN-WESTKERKE, gem. op het eil. Tholen, prov.
Zeeland, distr. en arr. Zierikzee, kant. Tholen (2 k. d., 6 m. k.
2 s. d.); palende N. en 0 . aan de gem. Poortvliet, Z. aan de Ooster
Sehelde , W. en N. W. aan den Pluimpot.
Deze gem. bevat de heerl. S c h e r p e n i s s e en We s t k e r k e
beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 1041 bund. 85 v. r!
59 v. eil., waaronder 850 bund. 27 v. r. 92 v. eil. belastbaar land".
Men telt er 185 h., bewoond door 243 huisgez., uilmakende eene
bevolking van ruim 1200 inw., die meest hun bestaan vinden in den
landbouw; ook is hier eene meestoof, eene grulterij en een wind-
korenmolen.
De Herv.^ die er 1180 in getal zijn, maken eene gem. uit, welke
tot de klass. van Zierikzee, ring van Tholen, gerekend wordt. Het
beroep geschiedt door den kerkeraad.
De R. K., die men er 17 aantreft, worden tot de stat. van Tholen
gerekend. Het zevental Isr., dal er woont, behoort tot de rinasy-
nagoge van Zierikzee. ,
Men heeft in deze gem. 66ne school te Sc he r p e n i s s e , vroeaer was
er ook eene te Wes t k e r k e , doch deze is afgebroken en wordt niet
meer herbouwd.
SCHERPENZEEL, gem. op de Neder-Feluwe, prov. Gelderland,
distr. reluwe 7 arr. Arnliem, kant. Wageningen (1 k. d., 5 m. k..
11 s. d). ; palende W. en N. aan de Utrechtsche gem. Woudenberg,
0 . aan ßarneveld, Z. 0 . en Z. aan de Utrechtsche gem. Renswoude.
Deze gem. beyat^ het d. Scherpenzkel , benevens eenige verstrooid
liggende huizen. Zij beslaat, volgens het kadaster , eene oppervlakte
van 5735 bund. 70 v. r. 20 v. eil., waaronder 4505 bund. 40 v. r.
¿>aoVi. • ^ ast^aar l®n*L Men telt er 177 h., bewoond wordende door
228 huisgez., uitmakende eene bevolking van 1200 inw., die meest in
den landbouw, de wolkammerijen en weverijen , hun bestaan vinden.
Da Herv., die er ruim 1150 in gotal zt)n, onder welke 500 Ledernsten
, maken eene gem. u it, welke tot de klass. van Arnhem, ring
van W ageningen, behoort. Ook behoort tot de kerkelijke gem. van
S cherpenzeel nag eene aanzienlijke buurt , vroeger burgerlijk onder
Leusden, thans onder Woudenberg gelegen, waarin ook nog een aan-
tal zielen en Ledematen gevonden wordt. De eerste, die hier het
leeraarambt heeft waargenomen, is geweest H erbrik Moh, vroeger
Roomsch Priester alhier en later bij de Reformatie Predikant. Hij werd
in het jaar 1600 opgevolgd door J ohannes F abbicios. Eene steeg op
het dorp wordt nog naar zijneu naam het Momme r s s t eegj e ge-
naamd. Het beroep is eene, collatie van den Ambachtsheer.
De R. K., die er 40 in getal zijn , behooren tot de stat. van
ISieuwe-weg, gem. Rensiroude. — De 5 Isr., die er wonen, behooren
tot de ringsynagoge van Nijkerk.
Men heeft in deze gem. eene school, welke gemiddeld door een getal
van 100 leerlingen bezocht wordt.
Deze gem. is eene heerl., welke vroeger aan het geslacht van dien
naara toebehoorde. Volgens eene oude overlevering, stamde het geslacht
van S chebpenzeel af, van het aanzienlijk geslacht van A m e b s fo o b i; dit
gcvoelen wordt door de gelijkheid der wapens zeer waarschijnlijk. Diens-
volgens kan men ook gissen, dat het gerigt van S chebpenzeel eene a f -
scheuring der heerlijkheid Amersfoort geweest zij. Ten minste het da-
gelijks regtsgebied, het gerigt en het halve dorp S chebpenzeel was een
erfgoed, een allodium , en werd, in 1675, door B ohcbahd W illem vah
W e st eb bol t , aan de Staten ter leen opgedragen, onder voorwaarde ,
dat die, gelijk mede de andere gedeelten , welke te voren leen ten Zut-
phensche regte waren, in het vervolg ten Stichtsche regten daar geen
afgoeding plaats had, staan zouden. Het oude leen bestand alleen
in het huis. Het is opmerkenswaardig, dat behalve J ohan van S chebpenzeel
, die in 1229 als leenman van den Abt van St. Paulus voor-
komt, niemand van dat geslacht voor 1368 gemeld wordt, wanneer
J ohan van S chebpenzeel uit de Veluwe, mede de huwelijksche voorwaar-
den van Hertog R douard bezegelde. Dit stilzwijgen van bezitters van
een gerigt , doet naiuurlijk tot eene naamsverandering besluiten , en
geeft meer gewigt aan de afstamming van Amersfoort. Deze J ohan van
S chebpenzeel werd, in 1380, door W il l eh I , Hertog van Gelder, en ,
in 1403, door diens opvolger R einald IV, met het huis beleend. In
zijn geslacht bleef het tot in het begin der zeventiende eeuw, toen
W illem van S chebpenzeel, ongehuwd stervende, het naliet aan zijne zus-
ter A l ev d , die het door haar hnweliik met H endbik van W estebholt in
diens geslacht overbragt, hetwelk deze heerl. bezeten beeft tot in het
laatst der achttiende eeuw. Na den dood van C arel W illem A lexander
van W esterholt , welke in 1783 plaats had, is in 1785, voor het hooge
Leengerigt van het vorstcndom , een proces ontstaan tusschen E. F. van
W e sterholt, zijn zusters zoon en R . F . W . van W esterholt, zijn broe-
ders zoon, over den eigendom van S chebpenzeel , waarbij de laatste de
overband behaalde. Deze verkocht, in het jaar 1795, de heerlijkheid
aan J ohannes S ebastiaan van N aambn , wiens zoon Mr. P etbds J ohannes
van Naamen , sedert 1801, daarvan Heer is.
Het d. S c h e b p e n z e e l ligt 6£ u. N. W . van Arnhem, 4 u. N. N. W.
van Wageningen, omtrent 2 u. Z. W. van Amersfoort, aan den
straatweg van Arnhein op Amersfoort. Het is een fraai in de lengte,
digt aan een, gebouwd dorp, teilende in z(jne kora 183 b. en
1260 inw.