na den slag van Woeringcn, dus in het jaar 4289. Hot w geb°uwd |
■van steenen van de groolste soort, dik 0.702 eil., lang 0.-74 eil. en
breed 0.13 eil. Het schijnt een zeer sterk gebouw geweest te zijn,
inet muren en torens hoog opgebouwd, zijnde de muren 1.47 eil. dik,
de toren 12.38 breed. Het gebouw was omsmgeld met wallen en
ff rächten en voerde den titel van hooge heerlijkheid. Onderschei-
dene goederen onder Donjen, Dorst, Ulvenhout, Wernbout, S e e -
hoven, Oosterhout en Zundert waren er aan onderhoong. De heer-
liikheid is in het geslacht der Heeren van S t r i j e n gebleven tot
in het iaar 1324, wanneer G o i d o v a n V l a a n d e r e n , Heer van Rijcken-
bora , als in huwelijk hebbende B e a t r i x , Vrouw van Putten en Strijen,
haar in erfpacht gaf aan Heer W i l l e b v a n D u v e n v o o b d e Wiens zoon,
insgelijks W i l l e b genaamd , deze heerlijkheid , met die van Oosterhout
, naliet aan Ja» v a n P o l a r e r , Heer van de Leck en Breda,
waarna bet in de bar. van Breda ingelijfii is en steeds daar.n gebleven.
Gezegde A V i l l e m v a n D b v e n v o o r d e , had bij dat hms eene schoone dicr-
gaarde aangelegd , welke ongeveer 1900 eilen lang en rondora met staketsei.
omheind was. Later is dit park echter geheel en al veryallen,
en nu vindt men in de plaats daarvan een bosch , dat van tijd tot tijd
verproot en verbeterd zijnde, thans eene zeer aangename wandeling
voor de inwoners oplevert. ln de Hoekscbe en Kabeljaauwsche on-
lusten moet dit kasteei belegerd en ingenomen zijn geweest. Yolgens
de overlevering zoude de Heer, die het dest.jds bewoonde , z.ende
dat hii het niet konde uithouden, de kett.ngen der bruggen .net bed-
delakens hebben laten bekleeden , de bruggen met dekens belegd en
ziine paarden de hoeven met vilt bewonden bebben en zou , met zijn
huisgezin en de kostbaarsle veorweipen, in het bolste van den nacht,
zonder dat zulks door de belegeraars werd opgemerkt, ontkomenzfjn ,
waarop het slot uitgeroofd en verbrand is. Den 3 Maart 1710 en
den 20 April 1711, zijn eenige steenen van de bouwvallen verkocht ,
waarna de fundamenten van tijd tot tijd zijn uitgegraven ; waar d.t
wegens de hechlheid, niet doenlijk was, heeft men ze laten springen
en verkocht, om ’s lands vestingen tot grondslagen legen het water
te gebruiken. De Regering van Oosterhout vreezende , dat d.t gede^k'
stuk der oudheid geheel weggevoerd zoude worden , aangezien ei m U l 4
nog slechts gedeelten van twee hooge torens overbleven, welke ook
met afbraak bedreigd werden , verzocht den 27 Junij van dat jaar ,
aan den Domeinraad, die torens te mögen behouden, waarop besloteu
werd, dat de grootste, waarvan nog een hoek of twee zijmuren aan-
wezig waren , zoude blijven staan , maar de kleinste afgebroken worden
Dit gedeelte van den gezegden grooten toren siet men ook nog heden
als een bouwval, boven het hooge geboomte u.tsteken. Het bosch
waarin bet Staat, en dat men onderscheidt m het Slotbosch, het Rul-
selbosch, het Schotverenbosch en het Schapenbosch, behoort Ourns nog
aan het Domein. Volgens eene algemeene overlevering hebben de Hee-
ren , die dit slot bewoonden , op den eersten Paaschdag , alle de hinderen
, die hun kwamen begroeten , op dit slot op P ^ ^ heUe^ ’ ont-
haall, hetgeen ten gevolge had, dat de inwoners van
daaromtrent des namiddags derwaarts vvandelden , om d.t l nde es‘
te aanschouwen, waarvan de gewoonte, om op den tweeden l aascl dag
naar de vaart, nabij het Slotbosch, te wandelen , en aldaar paasch-
eiieren te eten , tot heden nog in gebruik is gebleven. m n„ ,
Degrensscbciding van het graafschap Holland en het herlog o a-
band moet voorheen door dit kastcel geloopen hebben ,
kens de vcrklaring deswege geregtelijk afgelegd , las de Kapellaan m
Holland mis, terwjjl W i l l e * v a * D o v e r v o o r d b , Heer van dezen bürg , die
in Braband hoorde. Daar er dikvvjjls onpenigheden over de grenzen
tusschen Holland en Braband gerezen waren, heeft men in het "midden
der dertiende eeuw , in het bijwezen van eene groole schaar nietiws-
gierigen, op de grenslijn der beide landen , een groot vuur aangelegd,
daarop eenen vetten os gebradenen al de aauwezigen met het vleesch
onthaald, hopende , dat deze plegtigheid nimmer uit het geheugen gaan
zou, en men dus steeds de ware grenzen zou kunnen wedervinden.
STRIJEN (HET LAND-VAN-) of de S t r h e r s c h e - w a a r d , voorni. balj.,
prov. Zuid-Holland; palende N. aan bet balj. van Zuid-Holland, O.aan
de Dördsche-kil, Z. aan het Hollandsdiep , W. aan de Beijerlanden.
Het bevat dat gedeelte van het voorm. graafs. Strijen , hetwelk, na
de scheiding , die daarvan in het begin der dertiende eeuw plaats had,
den naam van S t r i j e * bebield en den titel van hcerl. aannaui. Van
de volgreeks der Heeren , die deze heerl. bezelen hebben, weet men
weinig met zekerheid. Nadat de heerl. door huwelijk in het huis
v a n P ö t t e n gekomen was, is het door den dood van Heer J a k o B v a n
G a a s b e e k , Heer van Pulten en Strijen , die zonder hinderen Overleed,
aan de graaflijkheid van Holland vervallen en een afzonderlijk bal-
juwschap gebleven.
De stad Dordrecht beweerde wel in vroegere tijden , dat bet aan het
baljuwschap van Zuid-Holland onderhoorig was , maar het geding hier-'
over gevoerd, viel tegen hären eisch uit. De L a r d e n - v a r - S t r i j e n heb-
hen eertijds wel in de gemeene bedijking van den Grooten- fPaard gelegen
, doch zij hadden hun bijzonder dijkregt en dijkschouw, tot in
liet jaar 1393 ; wanneer Z w e d e r v a n G a a s b e e k , Heer van Putten en
S t r i j e n , de dijkschouw overgaf aan Dijkgraaf en Gezworenen van den
Grooten-Waard, ter gelegenheid van eene dijkbreuk, van den Lande-
van-Heusden en anderen , welke A l b r e c h t v a n B e i j e r e n beloofde te her-
steilen. Het is onzeker, wanneer de landen, die na den grooten wa-
tervloed weder zijn opgekomen op nieuw bedijkt zijn, hoewel men
weet, dat Heer J a k o b v a n G a a s b e e k , op St. Gregoriusdag van 1436,
de I.edijking van den Polder-van-den-Ouden-Lande-van-Strijen , aan de
ingelanden , die daarin geeerfd zouden zijn, vergtind heeft; doch hij
bebield aan zieh , om, als Heer, ten eeuwigon dage Dijkgraaf te zullen
zijn of eenen goeden man in zijne plaats aan te stellen , alsmcde
het regt der aanstelling van zeven Heemraden , om met de Dijkgravcn
dit land te zainen te regeren. In het zelfde jaar heeft de Heer v a n
G a a s b e e k , om deze bedijking te bevorderen, ook de landen van de
onwilligen overgenoinen en daarvoor reuten verleid. Onder het bal-
juwschap van Strijen behoorden S t r i j e n ,Ci l l a a r t s hoek, St . A n-
t o n i e - p o l d e r , We s tm a a s , Groep, Crom st ri jen (waarin de
d. Kl aaswaal en Bu i tc ns l u i s of Numansdorp) , ’s Graven-
deel en L c e r - amb a c h t , en besloeg alzoo het grondgebied der
tegenwoordige gem. Nu ma nsdor p, ’s Graven d e e l - e n - L e e r - a m -
b a c h t , K l aa swaa l , S t r i j e n , S t rij en sche-sas , W es t maas-
e n-Gr oe p, benevens een gedeelte van de gem. Maasdam ; eene op-
pervlakte beslaande , volgens het kadaster, van 13,334 bund. 33 v. r.
88 v. eil., waaronder 13,741 bund. 97 v. r. 2 v. ell. bclaslbaar land.
Men telt er 1832 h., liewooiid door 2098 hsisgez., uitmakende eene
bcvolking van ruim 12,000 inw., die meest hun beslaan vmden in den
landbouw, de vlasserij en den meekrapleelt.
De Hervormden, die er ongeveer 11,700 in gelal zijn, onder
welke 4000 Ledemalen , maken de zeven volgende gemeenten uit :