8 2 SAN.
SANDWEILER , een der meljerljen , waarin het voorm- bati. Luxemburg
, grooth. Luxemburg, is geplitst geweest.
Het bestond uit de volgende d. en geh.: S a n dwe i l e r , Ober-
Anve n, N l e d e r - A n v e n , S e n n i n g e n , Ramme l d i n g e n , den"
hof E r n z d o r f , Co n t e r n (ten deele), Sy r e n , Oe t e r n, Müh-
1 e n h a c h , den hof H a rn m ? den hof B r o n c h en den hof I n-
gelhaus . .
SANDWEILER, gem., deels in het balj. van Luxemburg , deels in
de heerl. Munster, grooth. Luxemburg, kw., arr. en kant. Luxemburg
, pale tide N. aan Nieder-Anven , 0. aan Schuttringen , Z. aan Contern
en Hesperingen, W. aan Hollerich , Luxemburg en Eich.
Deze gem. bevat de d. Sand wei l er en Hamm, benevens de geh.
Bi r e l , G r e v e l s c h e u e r , P u l v e rm u h l en Tavion.
Men telt er 180 h. en ruim 1000 inw., die meest in den landbouw
bestaan vinden. De voortbrengselen van den grond bestaan in
rogge , tarwe , mastelluin, havqr, aardappelen , duiven- en andere
j “nen > erwten en hooi- ^ veestapel wordt berekend op 120 paar-
den , 260 runderen en 230 varkens. Te Pulvermuhl is eene beroemde
katoenspinnerij en verwerij , het eigendom der Heeren Koborn en Comp.
Uok zijn er m deze gem. twee door water gedreven korenmolens en eenige
bewerkt werdende steengroeven. De gem. Sandweieer bezit vele onver-
deelde bosschen , zoo als het Fl ec kenbosc h en anderen.
De inw., die allen R. K. zijn , maken eene par. ui t , welke tot
het vie. apost. van Luxemburg , dek. van St. Pieter, te Luxemburg
bchoort, en door eenen Pastoor bediend wordt.
Het d. Sandweiier ligt l j u. O. van Luxemburg, 2 | u . W . N . W.
van Remich, aan den weg van Remich, naar Luxemburg.
Dekerk is een goed gebouw. Het in 1827 gestichte prächtige school-
gebonw , is een waar sieraad van het d. In 1814 was hier het hoofd-
kwartier der Hessische troepen.
In de diepte, tusschen dit dorp en Hostert, stiebtte Graaf Hendrik
de Blinde, een klooster, hetwelk hij den naam Godsthal (Val -Dieu)
gai. Daar van is 'niets meer aanwezig.
SANDWIJK, buit. in het Nederkwartier der prov. Utrecht, arr. kant.
'" i f " u •' VaD ütrecJlt> Sem- en 7 ,nin- z - ^ n de Bildt.
Deze buit. beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 89 bund.
m Vxir" r ’t,6“ 'V°I'dt lhans in f l P ® * bezeten door den Heer
M r . W . J . R oth Hendriksen , l id van de Provinciale Staten en van
den Raad der stad Utrecht.
SANDWIJK, buit. in den Purmer, prov. Noord-Holland, arr. en
4 u. L. W. van Hoorn , kant. en 1 u. Z. van Edam. gem. en i u.
JX. van Monmckendam , aan den Oosterweg.
Deze buit., de fraaiste uit de Purmer, wordt thans in eigendom
e lm / n r ! r A‘ N-VA!i Saner Teencs , woönachtig teEdam.
’ oude naam van de riv- ^ Zaan Lie Ziaan (De). , prov. Noord-Holland.
SANEM, d. in de heerl. Soleuvre, grooth. Luxemburg. Zie S as-
SENHEI1V. 9
SANG AN , oud d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java , resid.
Euitemorg, aan de Tjilowang.
SANGAO, staat in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Borneo, op
AeWestkust, bij en ten O. van Pontianak.
SANG AR ook wel verkeerdelijk S argir of S angor genoemd , rijk op
het Sundasche eil. Sumbawa , een der Kleine-Smida-eilanden.
S A N.
Dit rijk grenst W. aan Papckat cn 0 . aan Dompo. Het is de
kleinste staat op het eil. Sumbawa cn heeft cen eigen Opperhoofd
die echter, bij de overige Köningen weinig in aanziejn is.
Het land is arm in voortbrengselen, en heeft bij- de uitbarsting van
den Tambora meer dan Dompo geleden, en het gebrek aan voedsel is
er zoo nijpend geweest, dat eene van 'sKonings dochters, in 1818, den
hongerdood geslorven is. Die Yorst heeft, aangaande de natuurver-
schijnsclcn van 10 April 1818 , medegedeeld , dat de vreesselijke uitbarsting
in den morgen van dien dag, na negen ure , in dat gedeelle
van S a n g a r , hetwelk aan Tambora grenst, de zwaarste boomen onlwor-
teld, en die, benevenshuizenen menschen, in het luchtruim opgeheven
cn even als strooihalmen rondgeslingerd heeft, hetwelk een uur aan-
liield. Te gelijker tijd verhief de zee zieh ongeveer 4 eil. hooger dan
zij immer gezien was, verwoestte de rijstfelden en nam huizen en
boomen weg.
SANGAR, voorm. st. in Oost-Indie, op het eil. Flores ; een der
Kleine-Sunda-eilanden. — Zij is in 1818 in de ascli gelegd.
SANGARON, riv. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java. Zie
L o s a r ie .
SAGA YEN , kaap in Oost-Indie, in, den Moluksche- Archipel, aan
de kust van Nieuw-Guinea ; 0° 82' 32" Z. B., 181° 44' 42" O. L.
SANGIANG-SIRA , T andjong- S angiang- S ir a , kaap in Oost-Indie , op
het Sundasche eil. Java , aan de Zuidkust.
SANGIANGof B randende- b e r g , eil. in Oost-Indie, in de Indische zee ,
tot de Kleine-Sunda-eilanden behoorende, uabij Sumbawa, waaraan
het onderhoorig is.
SAN.GIR of G roo t- S angir , ook wel S angier gespeld , eil. in Oost-
Ihdie, in de Zee-van-Celebes, benoorden den noordoostelijken uilkoek
van Celebes, tusschen 3° en 4° N. B. en op 143° O. L.
Het is door eene groep van zes en veertig eilandjes omringd, welke
de Sa ngi r -ei la nden genaamd worden , waarvan sommigen bewoond
Rijn. Het is zeven mijlen lang , twee mijlcn breed, heeft zwaar ge-
bergte en digte wouden. Aan de Noordkust is de brandende berg
Aboe, welke steeds rookt , en in 1711 verschrikkelijk gewoed, vele
menschen gedood en geheele streken verwoest heeft.
Op dit eiland regeerden van ouds twee Köningen , namelijk een te
Ta b o e k a n , aan de Oost- en een te K a l o n g a n , aan de West-
^e'd® ,'n de nahijheid van den vulkaan. Tusschen 1670 en 1680
hebben er zieh zeven inlandsche Grooten tot Koning opgeworpen , te
weten : van Ka n d a h a r , T a r o c n a , Ma n g e n i t o e , Kajoehi s , .
l a u i a k k o , Lim a u en Saban. Naderhand is dit getal op vier
gebragt; daar Ka joe hi s onder Mageni toe, Lima u verdelgd en
- ab.an onder T a r o e n a en Kalongan gekomen is. De voornaam-
ste rijken zijn Taboekan en Ka n d a h a r . Ta r o e k a e n Kandahar
hebben ieder eene haven; de Solo-eilanders en de Boeginezen drijven
er voornamelijk handel op ; ook wordt S angir door de Chinezen bezocht.
_ De grond is hier vruchlbaar en goed van bergwater voorzien. De
uitvoer bestaat in de voortbrengselen des cilands , zoo als : timmerhout,
saS?; kokosolie, vruchten, buffels, varkens, geiten , gevogeltc en visch.
Bij Taboekan hadden de Nederlanders voormaals eene slerkte, met
eene bezetting en eenen Poslhouder. In 1709 maakte het Christendom
er eenige vorderingen , en destijds bestonden er eene kerk en eene
sc oolj later zijn de pogingen tot zedelijke verbelering der ingezetenen ,
oor de toenemende kwijuing der Oostiudische Compagnie , geslaakt,