v e r e is s c h e n e t c . 1’ DU is o o k w e r k e lijk g e s c h ic d , z u lk e e n e f a b r i j k ¡s d a a
p g e r i g t g cw e c s t , c e n ig e j a r e n s t a a n d e g e h o u d e n , e n w e d e r om t e n i e t r
g e l o o p e n ; t e rw i j l h e t b e k w a am m a k e n v a n d e n g r o n d t o t z u lk e e n b e -
d r i j f , h e t b o uw e n v a n l o o d s e n , h u i z in g e n e n w a t t o t h e t h o u d e n v a n
e e n a a n t a l zw ijn e n n o o d ig w a s , o o r z a a k is g ew o rd e n , d a t h e tg e e n v a n
S andenbdrg n o g t e z ie n w a s , o f t e n m in s t e d e o n tw ijf e lh a r e p l a a t s a a n -
w e e s , w a a r h e t k a s t e e l , d e k a p e l , h e t b e n e d e n h o f e n s t a l l in g e n g e -
s l a a n h a d d e n , n u g e n o e g z a am g e h e e l is v e rd w e n e n
Op dit kasteel zijn voormaals vele gekroonde hoofden gehuisvest ge-
weest, als de Koning C hristiebn van D enemabken, met'zijne Gemalin
en drie kinderen ; naderhand Keizer K arel V , met zijne zuster de Ko-
ningin van Hungarijen , en anderen.
Het diende ook tot eene gevangenis, voor allen die te Vere of in
eemge heerlijkheden der Borsselsche en Bourgondische Heeren aangetast,
en van lijfstraffelijke naisdaden beticht waren , daar men vindt, dat
op den 11 Julij 1514, door Heer A dolf van B ourgondie, in tegenwoor-
digheid van A ndries A ndriesz. , Rentmecster van Bewester-Schelde , last
iS gegeven aan Heer H endrik van B orssele Ridder , Heer van La-
terdale, Baljuw van Vere, Mr.' J acob H outman en Joos Cornelissen,
Raden van voorgemelden Heer A dolf , om uit de gevangenis van dit
kasteel te ontslaan, C ornelis Coele , C oppen C oele , J an van C atz en
W illem Ghyse . alle poorteren van Brouwershaven. Men zou ook van
andere heerlijkheden, eigendommen der Heeren van Vere, kunnen be-
wijzen, dat gevangenen op dit slot zijn ovcrgebragt, en waarscbiin-
lijk gevonmsd. Dit is zeker , dat , in hetjaar 1298, Heer J an van R e-
resse hier is gedaagd, en op zijn niet verschijnen uit Holland en Zeeland
gebannen. Ja het is te denken , dat zij die om de waarheid des
Evangeliums te Vere en daaromtrent vervolgd werden , ook hier geker-
kerd zijn geweest.
Er was aldaar eene begraafplaats der Heeren van B o r s s e l e , welke
men , in het jaar 1679, bij het opdelven der grondslagen van het slot,
op de plaats der gewezene kapel, ontdekt heeft.
Ter plaatse, waar het gestaan heeft, ziet men thans zaai- en weiland.
De daartoe behoord hebbende gronden , beslaande eene oppervlakte van
22 bund. 82 v. r. 10 v. eil., worden thans in eigendom bezeten, door
verschillende eigenaren.
SANÜESTE1N, adell. h. op de Middel-Veluwe, prov. Gelderland,
distr. Veluwe, arr. en 6| u. N. \an Arnhem, kant. en 3 u. O. tenZ.
van Apeldoorn, gem. Voorst.
SANDEVELD, voorm. buit. in Beljland, prov. Zuid-Holland, arr.
en u. Z. van ’sGravenhage , kant. en 1 u. N. W. van Haaldwijk,
gem. s Gravezande-en-ZandrAmlacht, onmiddellijk achter het dorp
’s Gravezande , westwaarts.
Thans is het eene boerderij, beslaande, met de daartoe behoorende
gronden , eene oppervlakte van 4 bund. 44 v. r. 30 v. eil., en wordt
in eigendom bezeten door Mevrouw M aria W ilhelmina H uygens , geb.
d e la F a i l l e , woonacbtig te ’s Gravenhage.
SANDFIRDE , S antfirde , Z andfirde o f Z andvoort , d. p r o v . Friesland,
kw. Westergoo, g r i e t . Wymbritseradeel, arr. kant. e n 5 u. W. z!
W. van Sneek.
Men telt er, met het buurtje.de Ryp , ook wel ter onderscheiding
de S a n d f i r d e r -Ry p genoemd, ongeveer 70 inw., die meest in
de veeteclt hun bcstaan vinden. Dit dorpje is zecr waterrijk. In
het oosten heeft men een watertje, dat den naam draagt van de
Gouden - Po e l , en in het Westen een groot ondiep waterde Vl a k -
k c - B r ck kc n genoemd.
De Herv., die er wonen, behooren tot de gem. van Oudega-ldsega-
en-Sandfirde, die hier eene kerk heeft, welke voor de Reformatie
100 goudguld. (130 guld.) opbragt, terwijl er nog eene prebende van
30 goudguld. (43 guld.) bestond. Deze kerk heeft. toren. noch orgel.
De R. K., welke men er aantreft, worden tot de stat. van Sneek
gerekend.
SANDFIRDER-RYP (DE), b., prov. Friesland, kw. Westergoo,
griet. Wijmbritseradeel. Zie R yp (D e) .
SANDGAAST, geh., prov. Friesland, kw. Westergoo, griet. Wym-
britseradeel, arr., kant. en 1 u. Z. W. van Sneek, bij Hommerts,
waartoe het behoorf.
SANDGI-AWAR , d. der Chinezen in Oost-Indie, op het Sundasche
eil. Sumatra, resid. en niet ver van' Palembang, aan eene kleine ri-
vier van den zelfden naam.
Men telt er 700 huisgezinnen, meest kunstenaars of kooplieden.
Digt hierbij 'is eene kolonie van Arabieren, onder welke zeer rijke
kooplieden zijn.
SANDGI-AWAR (DE), riv. in Oost-Indie, op het Sundasche eil.
Sumatra , resid. Palembang , met eene westelijke rigting in de Straat-
van-Malakka uitloopende.
SANDHORST, buit. in Rijnland, prov. Zuid-Holland, arr., kant.
en 2 u. N. O. van ’s Gravenhage, gem. Wassenaar-en-Zuidwijk, £ u.
O. van Wassenaar, aan den straatweg van ’sGravenhage op Leyden j
palende Z. aan het landgoed de Paauw.
Deze buit. ontleent hären naam van het een weinig meer oostelijk
gelegen hebbende Huis-te-Sandhorst. Zie het volgende art.
SANDHORST (HET HUIS-TE-) , voorm. adell.h. in,Rijnland, prov.
Zuid-Holland, arr., kant. en 2 u. N. 0. van ’s Gravenhage, gem.
Wassenaar-en-Zuidwijk, 20 min. 0 . van Wassenaar.
Dit adell. h. was gebouwddoor Heer D irk van W assena er, jonger zoon
van Heer F il ip s , Burggraaf van Leyden, die, omtrent het jaar 1300,
de goederen van S andhorst geerfd hebbende , dit slot daarop bouwde,
en den naam van S andhorst aannam, nalatende Heer D ir k van S andhorst
, Ridder, in het jaar 1343 , kinderloos gesneuveld in den. slag
van Stavoren, in Friesland. Heer F il ip s van S andhorst (een andere dan
de reeds genoemde F il ip s ) liet na Heer D ir k van S andhorst, in het jaar
1403, getrouwd met de bastaardzuster van Hertog W illem van B e ije r e n ,
Graaf van Holland, achterlatende Heer D ir k van S andhorst, Ridder,
die, in het jaar 1440, ter gemalinne nam Yrouwe I sabella van A ssen-
d e lft . Na hem wordt het geslacht, bij gebrek van mannelijk oir , gerekend
te zijn uitgestorven.
Op dit adell. h., hetwelk in het jaar 1819 gesloopt is, is de be-
roemde Latijnsche Dichter P etrus B urmannus S ecundus den 24 Junij 1778
overleden.
De plaats waar het gestaan heeft, wordt met de daartoe behoorende
gronden, eene oppervlakte beslaande van 30 bund. 76 v. r. 38 v. eil.,
thans in eigendom bezeten door Jonkheer N icolaas J ohan S teengracht
van D uivenvoorde , woonachtig te ’s Gravenhage.
Het wapen van het voorm. geslacht van S andhorst , was van zilver
met drie halve manen van keel.
SANDHUIZEN, geh., prov. Friesland, kw. Zevenwouden, griet.
Stellingwerf-Westeinde, arr. en 4 u. 0. Z. 0 . van Heerenvcen, kant. cn
X. D eel . . 4