polderj , On d -Cr om wi e l , Nieu w-Crom wie 1, de bekade en
o n b e k a d e g o r z e n t e g e n de R o ose n da a 1 sc h e- v 1 i e t , be-
nevens gcdeelten van den Heen s eh e-po 1 der en de g o r z e n en
s l i k k e n v a n B e u k e l e n b e r g . Zij bevat de plattelandstad S te e n-
b e r g e n , hetd. Kr u i s l a n d , de geh. de Heen, Bl aauwe- sl ui s ,
den Overval , No t e n d a a l , Coe ve r i ng, Welberg en gedeeltcn
van de geh. He e n s c h e - m o l e n en de Kladt . Zij tclt 002 k.,
bewoond door 1051 kuisgez., uitmakende eene bevolking van ruim
6000 intv., die meest in den landbouw hun bestaan vinden. Men heei't
er 4 korenmolens , 3 bierbrouwerijen , 1 mouterij , 2 grutterijen , 1 lecr-
looijerij , 4 meestoven en 1 lijmstokerij.
De Herv., die er ongeveer 490 in getal zijn , malten de beide gem.
Sleenbergen en Kruisland ui t , welke in deze gem. ieder eene kerk hebben.
De R. K., van welke inen er ruim 5300 aantreft, maken de beide
par. Steenbergen en Kruisland ui t , en hebben mede voor ieder dier
par. eene kerk in deze bürg. gem.
De 7 Isr., die men er aantreft, worden tot de ringsynagoge van
Bergen-öp-Zoom gerekend. •
Het wapen van deze gem. is het zelfde als dat van de voorm. heerl,
Steenbergen.
STEENBERGERDIEP (HET), naam , welken men wel eens aan dat
gedeelte van het P b i z e r - , lager A d d a r d e r d i e p , geeft, hetwelk, tusschen
Steenbergen, prov. Drenthe, en Langelo door, naar Peize loopt. Zie
A d o a r d e r d i e p .
STEENBERGER-MEER (HET) of h e t S t e e n b ü r g e r - m e e r , meertje in
het dingspil Noordenveld, prov. Drenilie , gem. en u. Z. van Roden.
bij bet geh. Steenbergen.
STEENBERGI, naam, welken de Negers geven aan de verl.'plant.
A l d e r a t , in Nederlands-Guiana, kol. Suriname. Zie A l d e r a t .
STEENBERGSCHE-LINIE (DE) of h e t B e r g s c h e - w a t e r , waterloop,
■welke uit de Melanen, in het Halstersche-laag, baren oorsprong neemt
en van daar, in eene noordelijke rigting, door het Oudelandslaag, bet
Verdronken-Westland en den Verdronken-Aanwas loopt, o.m zieh ten
W., bij Steenbergen , door eene sluis, in de haven dier stad te onllasten,
De naam van linie ontlcent zij daarvan, dal zij de linie van inundatic
daarstelt, tusschen Sleenbergen en bet fort de Rover , bij welk fort
zij zieh vereenigt inet de aaneengeschakelde linie van veldwerken , welko
vroeger zieh van dat fort tot aan de vesting Bergen-op-Zoorn uitsrekte,
doch thans bij het fort Moermont eindigt. Zie verder de forten M o e s -
MONT, PlNSSEN en DE R oV E R .
STEENBERGSCHE-SAS (HET), schut- en uitwateringssluis in de heerl.
Steenbergen, prov. Noord-Braband. Zie S a s - v a n - S t e e n b e r g e n .
STEENBERGSCHE-VLIET (DE), water in de heerl. Steenbergen, prov.
Noord-Braband, zijnde dat gedeelte van de Roosendaalsche-vliet, dat
van het Roosendaalsche-sas , in eene westelijke en daarna noordweste-
lijke rigting, door het Steenbergsche-sas, in het Votkerak uitloopt.
STEENÜAM , geh. in Fivelgo , prov. Groningen , arr. en 6 u. O. van
Groningen, kant. en 3 n. N. O. van Hoogezand, gem. en l f u.N.O.
van’Slochteren, £ u. N. N. W. van Siddeburen, nabij bet Schildmeer j
met 6 b. en 30 inw.
STEENDEREN, gem. in het graafs. Zutphen, heerl. Bronkhorst,
prov. Gelderland, distr. en arr. Zutphen , kant. Doesborgh (3 k. d.,'l*
m. k., 3 s. d.), palende N. W. aan den IJssel, N. aan de gem. Warns-
vcld, O. aan Hengelo , Z. aan Hummelo.
Deze gem. is groot in omtrek 36,043 eilen, waarvan 14,999 eil. längs
den IJssel liggen. Zij bevat het d. .S teend e ren , het plattelandst.
B r o n k h o r s t , benevens de buurs. Ba a k , Bakerwe e r d , Covi k,
Emmer , L amp s t r a a t , L u u r , 01 b o r g e n , Raa en Toldi jk.
Zij beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 4995 bund.
42 v. r. 63 v. eil., waaronder 4814 bund. 7 v. r. 94 v. eil. belast-
baar land. Men telt er 448 h., bewoond door 560 huisgez., uitmakende
eene bevolking van ongeveer 3100 inw., die meest hun bestaan
vinden in landbouw en veefokkerij, zijnde er längs den IJssel allerbeste
■weilanden , waarop jaarlijks eenige honderden beesten worden vetgeweid;
terwijl op de bouwlanden, veel tarwe wordt geteeld. Ook heeft men
er drie steenovens , waarin jaarlijks ongeveer drie millioenen steenen
worden gebakken en aan vele handen werk verschaft wordt. Vroeger
had men hier nog eene linnenbleekerij, die in de eerste helft der vorige
eeuw nog al vrij aanzienlijk was, alsmede werd er voorheen veel
wortclenzaad geteeld, dat met duizende ponden jaarlijks naar Braband
werd gezonden. •
De Herv., die er ruim 1620 in getal zijn, onder welke 800 Ledema-
ten, maken de gem. van Steenderen-en-Bronkhorst uit.
De Evang. Luth., van welke men er 15 aantreft, worden tot de
gem. van Doesbrogh gerekend.
De R. K., van welke men er 1150 te lt, maken gedeeltelijk de stat:
van Baak ui t , en worden gedeeltelijk tot de stat. van Olburgen-en-
Drempt gerekend.
De eökele Isr., die er woont, behoort tot de ringsynagoge te
Brummen.
Men heeft in deze gem. vier scholen , als: ¿ene te S t e e n d e r e n , .
eene te Br o n k h o r s t , eene te Baak en eene in Den Toldi jk,
welke gezamenlijk gemiddeld een getal van 300 leerlingen uitmaakt.
Het d. S t e e n d e r e n , oudtijds S t i e n r e of S t e e n r e , ligt 2 u. Z. van
Zutphen, 1J u. N. O. van Doesborgh, aan den IJssel, zeer aaugenaam
in het geboomte gelegen. Men* telt er in de kom van het d. 33 h.
-en 300 inw.
De Herv. kerk was vöor de Reformatip aan den H. R e e i g i d s toegewijd.
De Proost van Betlehem had het regt om den Pastoor te benoemen en
begaf de pastorij aan eenen van zijrte onderhoorige Reguliere Kanunnikken,
met den last van ’sMaandags en Vrijdags eene mis te lezen. Daar waren
drie vikarijen to_t gerief van de pastorij gestiebt. Van die van O. L. Vronw
was de Bedienaar gehouden Woensdags en Vrijdags de Goddelijke dienst
te doen , en altijd op zijn eigen kosten licht te onderhouden. Deze
vikarij werd door den Graaf van Bronkhorst vergeven. Van de vikarij
ttan S. Radbodus, werd de bedienaar door den Proost van Betlehem
verkoren en hij moest Donderdags en Zaturdags de offerande des al-
laars opdragen. Die van de H. Catharina , verpligtte hären bedienaar
om Dingsdags en Zaturdags de heilige altaargeheimenissen te verrig-
ten en slond ter begeving van de B r a z e n b u r g e n .
Voorts was er nog e e D e kerkdienst van S t. Anna, wiens bedienaar ge-
bonden was eens om de tweede week mis te lezen , en door de kerk-
meesters aangesteld werd. Het orgel had ook eenige vaste inkomsten.
Men gist dat de kerk van S t e e n d e r e n ten tijde van S t. W i l i i b r o r d
'n de zeventiende eeuw , gebouwd is , althans aan het midden of sebip
der kerk is zeer veel duifsteen. Het kooreind is van later bouworde
eo is in 1440 gebouwd, blijkens eenen ronden steen, die, vöör den brand
van 1782, waarbij de toren afbrandde en ook de kerk zwaar beschadigd