SPANJER-PENDAM, waterschutting in liet TVesterkwartier, pro».
Groningen, nabij Niehove
SPANKAMP (DE) , stuk laag land, prov. Friesland, kw. JV estergoo,
g r i e t . Hennaarderadeel. Zie S p a n n o k e r - t e r p e n .
SPANKEREN, d. op den Veluwenzoom, prov. Gelderland, arr.,
kant. cn 5 u. N. van Arnhem , gem. en 1 u. N. van Rheede,
Men telt er in de kom van liet d., 44 h. cn 360 inw. en met de
daartoe behoorende buurs. S o e re n 72 h. en 370 inw., die ineestin
den landbouw hun bestaan vinden.
De Hcrv., die er ruim 300 in getal zijn, behooren tot de gem. van Span-
keren-en-Dieren, die hier eene kerk heeft, welke voör de Reformatie
eene parocbiekerk was , aan den H. P e t r u s toegewijd. De pastorie , waar-
aan de last van eene Vrijdagsche Misse gehecht was, werd door den
Kommandeur van Dieren begeven. In 1307 sebonk R e i s o e d , Graaf
van Gelder, deze kerk aan de orde van het Hospitaal van St. Jan van
Jeruzalera. Bij den Bisschop d e M o n t e staat op het jaar 1371 aange-
teekend, dat er in en voor het gemelde jaar geen onderhoud der kerk was;
en dat er ook geen Kerkmeesters waren ; maar dat de Pastoor gebouden
was, de kerk te onderhouden , en op eigen kosten voor het licht der kerk,
en de vordere noodwendigheden te zorgen. » Het is eene kleine paro-
» chie zegt hij , die geen 40 Communikanten heeft, maar de kerk is de
» oudste van de gebegle Veluwe.” Daar deze oude kerk te klein was,
en door ongeschikte bouwordc hoogst moeijelijk , om in te prcdiken,
is zij in het jaar 1804 herbonwd en vergroot. Het is een langwerpig
gebonw met eenen Vierkanten toren, doch zonder orgel.
De R. K., van Welke men er ongeveer 70 aantreft, worden tot de
■stat. van Dieren gerekend. — De dorpschool wordt gemiddeld door een
getal van, 80 leerlingen bezocht.
Men heeft hier, behalve onderscheide aanzienlijke huizen , het oud
adellijk gocd de Geld e r s c h e - to r e n of het H ui s - te -S p a n keren.
SPANKEREN (HET HUIS-TE-) , adell. huis op den Veluwenzoom,
prov. Gelderland. Zie Geedersche-Tores.
SPANKEREN-EN-DIEREN , kerk. gem., prov. Gelderland, ring van
Arnhem , met eene kerk te ''Spdnkeren, terwijl er in 1846 eene tweede
te Dieren is aanbesteed. Men telt er 1100 zielen, onder welke 560 Le-
dematen. Deeerste, die in deze gem. het leeraarambt heeft waargeno-
men , is geweest L e o n a r d o s H o l t z b e r g e n , die in het jaar 1398 herwaarls
kwam , en in het jaar 1603 opgevolgd werd door A b r a h a m T h e o d o r j -
cos K n o o p . E i k u m is tot aan 1735 hiermede vereenigd geweest, doch
na het vertrek van E v e b h a r d r s K e s e e r in 1753, eenen eigen Predikant
gegeven. Het beroep geschiedt door den kerkeraad.
SPANNA, plaats , vermeld op het jaar 1003, als in het graafs.
Hamelande gelegen.. Men vermeent dat zij gezöcht moet worden ter
plaatse, waar later de havez. S p a a n s w e e b t , in het graafs. Zutphen,
prov. Gelderland, gelegen heeft. Zie S p a a n s w e e r t .
SPANNUM, eigcnlijk S p a n b e im , en in het oud Friesch S p a n n a m a g h a b
of S p a n g a , d., prov. Friesland, kw. TVestergoo , griet. Hennaarderadeel
, arr. en 5 u. N; N. W. van Sneek, kant. en 2J u. N. O.van-
Bolsward.
Men telt er 30 h. en ruim 190 inw., die meest in de boerderij , de
veeleelt en het bouwen van granen hun bestaan vinden.
De inw., die er op 11 na allen Herv. zijn, behooren tot de gem. van
Edens-en-Spannum , die in dit d. eene kerk heeft. Deze was voör de Reformatie
eene parochiekcrk, die honderd goudguld. (150 guld.) opbragt,
en door den Abt van Lidlum werd begeven. Ondersclieideno Monnikken
van het gemelde klooster Lidlum hebben de pastorie van S p a n n um bediends
Onder anderen heeft hier, omtrent het jaar 1550, gestaan I s b r a n d d s v a n
I I a b d e rw i i k die naderhand zelf tot Abt van Lidlum gekozen is. Daar
was ook een vikarisschap van 90 goudguld. (135 guld.). De Proostvan
St. Janskerk, had voor zijn deel acht Schilden (11 guld. 20 Cents). Deze
kerk is een net gebouw , met eenen stompen toren, en voorzien van
een keurig orgel. _ .
De 8 Doopsgez., die er wonen , behooren tot de gem. van Haara. —
De 5 R. K., die men er aantreft, worden tot de stat. van Franeker
gerekend. — De dorpschool wordt gemiddeld door een getal van 35
leerlingen bezocht.
Niet ver van de kerk , in het Oosten, heeft men een boerenhuis met
e e n e n goeden tuin , M o n n i k h u i s genaamd. Bij de kerk, die rondom
met boomen beplant is , treft men eene taraclijke buurt aan , van daar
l o o p t noordwaarts aan eene v a a rt, met name de La n g e d am, en
Zuidwaarts de Sassi n ga- r i j d. In het Zuidwesten van het dorp ligt
eenig laag land , de S p a n n ume r t e r p e n of Sp a n k amp genaamd,
zie het volgende art. ' , , u • j i.
Oudlijds waren er onderseheidene staten of adellijke landhuizen , doch
deze zijn nu geheel verdwenen en de plaatsen , waar zij eenmaal ston-
den, alleen aan de hooge wierden kenbaar.
SPANNUMERTERPEN of S p a n k a k p , gedeelte laag land , prov. Fnes-
land, kw. Westergoo , griet. Hennaarderadeel, 3 min. N. W. vant Span-
num. Eris hier weleer een bloedige slag geleverd tusschen de Yetkoo-
pers en S i k k e S j a a r d e h a . .
SPANREYSE, erve, vermeld in 1188 als gelegen onder Diepenheim ,
prov. Overijssel. . _
SPANTJAK, berg in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Borneo,
re sid . Pontianak. _T , TT ,, ,
SPAREN (HET) , riv. in Kennemerland, prov. IMoord-Uolland. /.io
S paarne (H e t ) .
SPARJEB1RT of SpARRiEBtRT, geh;, prov. Friesland, kw. ¿evenwou-
den, griet. Opsterland, arr. en 4 u. O. N. O. van Heerenveen, kan!,
en 11 u. Z. 0 . #van Beetsterzwaag, 10 min. \V. van het d. Wynjeterp ;
waartoe het behoort.
Hier is in het jaar 1834 een veel beloovend dennenbosch , van niet
minder dan 20 bund,, door een onbekend toeval in brand geraakt,
en grootendeels vernield geworden , welke brand zoo hevig was, dat
zclfs de grond, waärin nog vele overblijfsels van het hooge veen , het-
Welk hem vröeger bedekte, waren overgebleven , mede vuur heeft gevat,
en eCnige Wekcn na den brand, onder de bovenkorst, nog voortsmeulde,
zoodat van lijd tot^tijd half veibrandc dennenboomen, door het uit-
branden van den ondergrond, hun evenwigt verliezende, omver vielen
, hetwelk een zonderling gezigt opleverde.
SPARKS-POLDER, pold. in Staats-Vlaanderen, prov. Zceland, arr.
Goes, kant. A x e l, distr. Hulst, gcdeeltelijk gem. A x e l, gedeeltelijk
gem. Neuzeh; palende N. en O. aan den St. Anna-polder, L. O. aan
den Nieuw-Eglantier-polder, Z. aan den Koegors-polder, W. aan den
Koegors-polder en den Polder-van-Oud-Zevenaar. ^ ^
Deze polder, heeft eene kadastrale uitgestrektheid van i6 bund,
77 v. r.35 v. eil.; te weten: onder Neuzen 40 bund. 32 v. r. 80 v. eil.
en onder Axel 36 bund. 44 v. r. 85 v. eil.; en is schotbaar groot
67 bund. 72 v. r. 38 v. eil. Daarin Staat eene hofsiede , benevens vier