SLÜ.
houdcn en herwinnen. Zoo zullen de Franken, Saksen , Friczen crj
vooral de Denen hier gedijkt hebben ; welke gewonnen landen nu en dai»
weder vloeiden ; doch de oudste bepaalde oorkonden nopens indijkingen
zjjn uit de tiende eeuw. Een groote zeeboezem lag tusschen Aardenburg
en Damme, ook hier bedijkte^en van wederzijden. Van deze oüde
bedijkingen is weinig stelligs bekend. Op het einde der twaalfde eeuw
braken de dijken aan Damme door en werden door Hollandsche, Frie-
scbe en Zeeuwsehe dijkwerkers, op verzoek van den Graaf van Viaanderen
overgekomen , hersteld ; terwijl zij daarvoor bezittingen in die
landen kregen en er zieh met der woon vestigden ; ook aan de oost-
zijde van dien zeeboezem zullen de V ij f bo nd er d , Dierkensteen
enz. gewonnen zijn geweest. In .het midden der dertiende eeuw werd
die zeeboezem geheel in land hersehapen, onder den naam van Opster-
Eede en Wes t e r -Eede en schijnen overal de door dit land loopende
vlieten en zeearmen door dijken en schutsluizen te zijn bedwongen ge-
weest, zelfs lusseben het tegenwoordige vierde en vijfde distrikt, was
alles land, zoodat men , volgens overlevering, te land van Brugge naar
Antwerpen over Biervliet reisde. Door den vloed van 1577 verdronken
echter ruim 20 dorpen, zoodat niet alleen Biervliet weder van den
vasten wal gescheurd werd en de Braakman ontstond ; maur de zee
doorbrak tot Elmare bij Oostburg. Volgens eene oude kaart , bij den
Baad van Vlaanderen, te Gent, berustende, was Wulpcn op het einde
van de dertiende eeuw aan Vlaanderen vast, zijnde de. banken, nu
onder den naam van P aa r de n m a rk t bekend, toen land. Volgens
eene andere kaart op de griffie van het Vrije te Brugge aanwezig , was
zelfs Kadzand aan Walpen en zoo aan het vaste land gehecht. De
keure van 1168—1191 Homines de Tf'lpia Sive de Caadsont etc. zoude
alzoo gegeven zijn , omdat de plaats, die naderhand geheel doorstroomde,
toeri reeds, bij zeer hooge vloeden, onder water stond en inen er niet
over varen konde, aangezien het bij gewone vloeden droog was cn er aus
geene vaartuigen in lagen (1). Het Zwin had zijn loop door het Zwarte-
gat. Zoo deze kaarten echt zijn, hetgeen door bevoegden echter be-
twijfeld wordt, dan konde Wulpen in dien vloed van 1577 wcl van
Vlaanderen afgescheiden zijn. Naderhand komt het als eiland voor,
dat, aan het Westen afnemende en aan het Oosten aanwassende, zieh
van voor Kadzand tot voor Groede verplaalste, waar het eindelijk in
de zestiende eeüw|vcrdween. Daarhet zeewater nu uitde Honte tot bij
Oostburg ingebroken was en Galernisse en IJzendijke verzwolgen bad,
inoest men , door eenen zijtak van den Graaf-Jansdijk, van St. Laurens
tot Slippendamme, van achteren de Ooster-Eede beschermen, len
einde het zeewater niet tot Sluis doorliep. Nu begonnen nieuwe indijkingen
; de IJve-watering , zooals die tot 1570 was, ontstond, Noord
begrensd door de IJve of Bazendijk bij Groede, Z u i d b e g r e n s d door eenen
dijk nu de Statendijk genoemd : zoodat Nieuwerkerk, dat vroeger aan
Groede gebeeht schijnt geweest te zijn, nu in de IJvewatering lag.
De Passegeule en velej daaromliggende polders werden door H ie r o k tm s
L au heine bedijkt en tot heerlijkheid van Waterland verheven; ook
Nieuw'vliet en andere streken werden beverscht; eene tweede gesleld-
deid des lands, die ons bekend is , ontstond ; bet district was nit de
wateren herrezen. De Bruggelingen groeven in 1502 eene vaart, orn
nit het Zwin in het water te komen , dat tusschen de IJve-watering
en de Waterlanden was gebleven , zelfs door het stedclijk gebied van
(1) Zie de plaats b ij D b e s s e lh u is , district S lu is in V lx a n d e r tn , bl. 12,
SLÜ.
Oostburg, waarloe zij den grond kochten , en zoo ontstond de Brug-
sebe-vaart.
Nu en dan hadden doorbraken plaats en geschiedden berdljkingen ,
doch de vloed van 1570, de verwarringen en inoedeloosheid door de
Spaansche onluslen , cn het opzettelijk doorsteken van dijken tegen den
v i j a n d , bewerkten weder, dat het geheele land eene prooi der golven werd,
waaruit alleen de steden Sluis, Aardenburg, ^Oostburg, Biervliet,
St. Anna-ter-Muiden en het dorp Kadzand, ieder met slechts weinige
bunders lands omgeven , zieh verhieven ; oude kanalen stroomden weder
open, nieuwe werden door de zee gesebuurd, onder welke laatste
voornamelijk het Goxysche-gat, dat van omtrent Sluis tot bij Bou-
cbaule doorsehoot. Eorst na den Munsterschen vrede begon men weder
met kracht te beverschen , en is daarmede voortgegaan tot den huidi-
gen dag toe. Zoo is eene derde gesteldheid des lands tot stand gekom.en ,
en van dat tijdvak dagteekenen de mcesle der tegenwoordige polders.
Alles is nu weder vereend en aan den vasten wal gehecht ; zelfs in
den Braakman worden groote polders aangewonnen , het Zwin veran-
derd in vruchtbaar land , en cerlang zal van >deze wateren missehien
niels nicer overgcbleven zijn dan de naam.
In 1850 en 1831 hebben de landlieden en sledelingen in dit distrikt
vecl gehechtheid aan het Vaderland getoond en slonden steeds gewa-
pend tot ondersteuning van de krijgsmagt, zelfs tegenover de voorpos-
len der opstandelingen.
Gedurende den tiendaagschen veldtogt had men hier dagelijks vrij
hevige gevechtcn, en hieven er betrekkelijk meer dooden en gekwetsten
in dit oord, dan bij het leger , vooral wanneer men de magt , die op de
een of andere plaats werkzaam was, met elkander vergelijkt. Devoor-
naamsle gevechten hadden plaats, op den 2 Augustus 1831, bij het nemen
van den Ka p i t a l e n d am , en het nemen en verdedigen van het Ver laal
; den3le Eedeen S r ö o b ru g ge :{den 5 bij het ontzctlen van en
bijstand bieden aan dekanonneerboten van Boüricius envAa M aldegheh,
in de kil bij bet Hazegras, nu te gelijker tijd met een gevecht aan den
Oranjedi jk te St. Kruis. Den 7 (Zondag) had er een scherp en
bardnekkig gevecht plaats längs de geheele linie van achter S i n l-
Anna- l er -Muiden ttit aan het Hazegra's , waarbij veleOfficieren
en manschapen gewond werden en de Kommandant van S luis , Kapiteln
H opbekgen , veel roem behaalde, daar men aan zijnen personelen
nioed de bewaring van S i n t -An n a meende te mögen danken en dit
naderhand, door het schenken van eenen eeredegen , deed blijken. Den
11 had weder een scherp gevecht, boven Aardenburg, plaats, waarbij de
Beigen ui tEede verdreven werden en S t roobr ugge genomen werd.
Ook hierbij werden velen Officieren en manschappen gekwelst. Voor
het overige hangt de staatkundige gesebiedenis van dit district te zaam
inet die der steden S l u is , Oostburg en Aardenburg (zie die artikclen).
SLUIS, kant., prov. Zeeland, arr. Middelburg; palende N. aan de
Noordzee, O. aan het kant. Oostburg , Z. aan de Belgische prov. Oost-
vlaanderen , W. aan de Belgische prov. Wesl-Vlaanderen en bet Zwin.
Hetbevat denavolgende 10 gem.: Slui s , Aar d e n b u r g , St . An-
na-Ter -M u i d e n , Eede, ' H e i l t e , Kadz a n d , St. Kr u i s ,
Nieuwvl iet , Be t r a n c h e i n e n t en Zuidzande. Hctbeslaat, vol-
gens het kadaster, eene oppervlakte van 12,080 bund., waaronder
10,722 bund. 45 v. r. 23 v. ell. belastbaar land, eh telt 1557 h., be