3 m. k., 4 s. ü.), palende W. en N. aan de Linge, die haar Tan
de gem. Arkcl-cn-Riclvold echcidt, 0 . cn Z. aan Vuren.
Deze gem. bevät het d. Spi jk, benevens cenige verstrooid liggende
huizen. Zij beslaat, volgens het kadaster eene oppervlakle van 130bund.
80 v. r. 7 v. eil., wnaronder 117 bund. 86 V . r. 71 v. eil. bclaslbaar
land. ^ Men telt er 72 h., bewoond door 84 huisgez., uitmakende eene
bevolking van ruim 410 inw., die meest in den landbouw bun bestann
vinden. Ook heeft men er eene steenbakkerlj en eenen korcnmolen.
De inw., die-er op 66n na allen Herv. zijn, onder welke 110 Le.
dematen, maken eene gem. uit welke tot de klass: van Dordreckt,
ring van Gorinchem, behoort. De eerste , die in deze gem. het leer*
aarambt heeft waargenomen is geweest Hermaksus N a c i i e n i d s , die in
het jaar 1614 herwaarts kwam, en in het jaar 1648 overleed. Het
beroep is eene collatie van den Vrijheer.
De 2 R. K., die men er aantreft, behooren tot de stat. van Go-
rinckem.
Men heeft in deze gem. eene school.
Het d. S p i j k ligt 1 u. N. 0 . van Gorinchem, aan den Zuidcr-Lin-
ge-dyk. Eris hier een pontveer over de Linge, het Groot -Spi jk-
sche-veer genoemd. Men telt er in de kom van het d. 80 h. on 280inw.
De kerk, is een klein gebouw, welks toren met een dun spitsje ver-
sierd is. ^ Men heeft in deze kerk geen orgel. Even als de Predikants-
woning in diep verval zijnde, is zij in het jaar 1838 hersteld, waar-
loe uit het fonds der noodlijdende kerken 800 guld. verstrekt is.
Ook had men er vroegereen kasleel, het Hn i s - t e- Sp i j k gcheelen.
Den 29Februarij 1784 steeg het water bijna 8 eil. hoog, tot opdc
kniin van den Scbaardijk, waardoor eene wijde doorbraak ontstond.
Bij den watervloed van danuarij 1809 heeft dit d. aanmerkelijk ge-
Jeden. Het water slond hier op de landen , ruim 6 eil. hoog en ging
met zecr zwaar ys vergezeld , waardoor eene groote verwoesting werd
aangerigt. Hehalve de schade aan' vrucht- cn andere boomen loege-
bragt, werden er vier huizen gebcel en al weggespoeld, zoodat men
* ,P^aa^s * waar> geslaan hadden, naauwelijks meer vinden kan.
Acht andere huizen hieven slechts voor een gedeelte op de gebindten
bangen , terwijl de overige acht cn veertig, waarnit het' geheele dorp
bestond , alle zwaar beschadigd en vele onbewoonbaar gemäakt wer-
Voornamelijk moest dit worden toegeschreven aan de doorbraak
bij Kedichem , tegen over dit dorp, waardoor het water uit de binnenlanden
met groot geweld tegen de huizen aanstroomde , zoodat zelfs
sommigen door het ingebrokene gat zijn weggedreven. Gelukkig ver-
loor echter in dit dorp geen enkel mensch bet leven en verdrook er
slechts negen stuks vee, hetwelk men middellyk te danken had aan
den bijstand en de menschlievendheid van hen wier woningen hooger
gelegen waren.
c;r>iiK'0^en .^czer. £Tcm• *s het zelfdc als dat van de heerl. Spivk.
S1IJK, d. in Fivelgo, prov. Groningen , arr., kant. en 2 j u. N. ten
W. van Appingtdam, gem. cn | u. N. W. van Bier um , aan den
Uuden-lienisdijk , op eene wierde, cn rond om de kerkgracht gebouwd,
llet is het derde dorp der Vierburen.
Men telt er in de kom van het d. 62 h. en 440 inw. en met de
kerkelijk behoorende geh. Tweehu i z e n , Vierbuizen,
D e kker sh ui ze n , Oos t - p ol d e r cn omliggende boerderijen cn b.,
le zamen 137 h. cn 780 inw., die meest in den landbouw hun be-
slaan vinden. Van de boerderijen, waarvan cenige op terpen zijn
gelegen, staan 24 buttendijks, 21 op den Oost-polder cn 8 binnen den
Ouden-Eemsdijk. Het achter dit dorp gelegen Kwelderland is in het
jaar 1840ingedijkt en voert den naam von O o s t- p ol d e r (zic dat art.).
Achter dezen polder worden vele cn beste garnalen en ccnigo bot ge-
vangen. De zoogenaamde Middeldyk , dat is die, gelegen tusschen de
buitendijksche landen en den ingedijkten Oost-polder wordt, binnen
doTjarijt, door de. buitendyksebe landen van ’tZandt , Godlinze,
Losdorp, S p i j k en Bierum onderhouden , en de nieuwe zeedljk door het
bestuur van den Oost-polder. De Bierümer- en Spijkstersluis is reeds
sedert 1734 gedempt; llians loozen de buitendijksche landen het water
door twec pompen , welke in den gezegden Middeldijk, waarop de Groote-
cn Kleinc-Tjarijt, die deze landen doorsnijden, uilloopcn , wordende
vervolgens het water, längs den buitenberm van dien dijk, op den
Oost-polder in een kanaal door eene dnikersluis in den nieuwen in 1840
gelegden zeedijk , in den Eems ontlast.
ln 1844 is van dit dorp door gezegde buitendijksche landen een
nieuwe weg gelegd, zieh uitstrekkende naar den hooiweg op de Meed-
stergreedo en zoo naar Uilbuizcrmeeden , waardoor de zoo gewensebte
communicatie met laatstgemeld dorp en Verder met Uilhuizcn is tot
stand gekomen. Intusschcn is het een afgelcgen dorp, omgeven van
sinalle kleiwegen , Welke bij den winter bijna nict door te körnen zijn ;
terwijl er ook geen vaarwäter is , waaraan men aldaar even als aan eene
verbeterde walerlciding groote behoefte heeft.
De itiw., die er op 11 n a , allen Herv. zijn, onder welke 90 Le-
dematen , maken eene gem. uit, welke tot de klass. van Apjnngedam,
ring van Delfzijl, behoort. Da eerste, die hier het leeraarambt heeft
waargenomen , is geweest IIudoefds Hesse, die voorheen Roomsch Priester
was en , in het jaar 1898, hier als HervOrmd Leeraar stond. Hij
werd, in 1616, opgevolgd door Leffeudds Hantinck. Het primaire col-
latieregt Staat hier thans bij de Kerkvoogden ; Notabelen en Eerkeraad
der Hervormden te S p i j k , zijnde dit regt in 1846 door de gem. aan-
gekocht. De kerk is in het jaar 1676 geslicht, in plaats van eene,
welke eenige jaren vroeger, met eenige huizen, is afgebrand. De
tegenwoordige kerk prijkt met een klein spits torentje, dat in het jaar
1711 gebouwd is ; doch zij is van geen orgel voorzien. Er is eene
groote pastorie, Waarbij veel uitmuntend Fruchtbare kleigrond behoort,
echter heeft men aldaar Ook , ten gevolge , van de ongnnstige vlakko
ligging, met hooge Wcnde-akkers, veel verkleumde cn pekrige knipklci.
De 9 Doopsgez., die men er aantreft, behooren tot de gem. van
Leermens, — De 2 R. K., die er wonen, worden tot de stat. van
■dppingedam gerekend. — De dorpschool wordt gemiddcld door Ccn
getal van ruim 100 leerlingen bezocht.
Tusschen Losdorp en S p ijk ligt eene plaats, behoorende tot laatstgemeld
dorp, op welke een oude vermaarde bürg gestaan heeft,
waarop, vöor eenige jaren nog, een aantal familieportretten hingen.
In de nabijheid heeft men eenen aardheuvel afgegraven, waarin men
bröklien van urnen en andere voorwerpen heeft gevonden. Nog ziet
men ter zijde van het dorp de grachten en singels van eenen anderen
bürg. Een dier bürgen behoorde lang aan do Ubbeiu’s.
M e n c o schrijft, dat er in den watervloed van St. Lucas, in het
jaar 1246 , een groot schip, hetwelk die van Leeuwardcn toebehoorde,
tegen het strand bij S p i j k is aahgedrevcn en dat bij dit schip gekocht heeft.
In bet jaar 1889, leed dit dorp grooten last van eenen strooptogt,
'velken bet Staatschc volk in de Omnielanden deed.