wclko gedurende bot beleg van Alkmaar, in bet jaar 11573, bezct was met
omtrent vcertig ruiters, tot beveiliging van den levensvoorraad voor het
Spaansclie leger, welke, zoo van Amsterdam , als van elders, herwaarts te
water aangebragt werd , en sedert als eene zekere pas naar bet Noorder-
kwartier versterbt en ingehouden is ; bet was ook van hier, dat Gíilles
van Barlaiieont , Heer van Hierges, den 27 Mei 1875, met zes dnizcnd
man voetvolk en zeven honderd ruiters, Noord-Holland inruktc tot
aan den meelmolen van Scboorl, welken b ij, even als elders in zij-
nen weg onderscheidene huizen en kerken, plunderde en brandschatte,
zonder echter , omdat bij de scbansen alom wel bezet vond , zijn eigen-
lijk doel te bereiken, zoodat hij zonder eenig voordeel naar Beverwijk terug
trok, alwaar hij veertien dagen uitruslte, in afwachting van deoverige
troepen zijns legers, welke den voorschreven togt niet mede gcmaakt
badden , waarna hij naar Buren terpgtrok, doch eene tamelijke bezet-
ting achterliet, welke tot den 15 October des volgendcn jaars hier
stand hicld en alstoen des avonds ten vijf ure Beverwijk en hare ver-
schansing, te gelijk met het huis Assumburg , verliet, gelijk hunne
makkers ten zelfden dage de schansen op den Diemerdijk en aan bet
Barnegat verlaten hadden. Wat den tweeden naam dezer hofstad , te we-
ten O dd-Meerestein, betreft, deze is haar aangekomen van het Land-van-
Meerestein , hetwelk, voor een zeer groot gedeelte, in deze hofstede ver-
graven is , nadat het aldaar gestaan bebbende klooster afgebroken was
en de aanboorige landen en hoven verkocht zijn geworden.
Ter plaatse, waar zij gestaan heeft, ziet men thans nog een gedeelte
van bet tuinmanshuis, hetwelk tot eene herberg wordt ingerigt; ter-
wijl de daartoe behoord bebbende gronden, beslaande eene opper-
vlakte van ongeveer 16 bund., thans in eigendom bezeten worden door
onderscheidene eigenaren.
SCHANS (DE), voorm. schans op bet eil. Goedereede-en-Overfiakkee,
gem. Ouddorp, ten Zuidoosten van bet dorp, aan het Brouwersbaven-
vensche zeegat.
Deze schans was in het jaar 1665 aangelegd, toen ons gemeene-
best in oorlog was met Engeland. Ter plaatse, waar zij gelegen heeft,
ziet men thans een stuk lands, dat nog dien naam draagt.
SCHANS (DE), geh. in de Meijerij aan 's Hertogenbosch, kw. Oi-
sterwijk, prov. Noord-Braband, arr. en 4 u. Z. W. van 'sHerto-
genbosch , kant., gem. en | u. N. ten 0 . van Tilburg, 20 min.
N. N. 0 . van Goirke.
SCHANS (DE), b. in d a Langestraat, prov. f f oord-Braband, Vierde
distr., arr. en 5 u. N. 0 . van Breda, kant. en 1 u. N. 0. van Oos-
terhout, gem. en 10 min. Z. Z. 0. van de kerk van Raamsdonk, even
ten 0. van de kerkbuurt, aan den Langestraatsche-dijk.
SCHANS (DE GROOTE- en DE KLEINE-), voorm. schansen in de
prov. Noord-Brdband, ten Zuiden van de vesting ’s Hertogenbosch,
waartoe zij behoorde. Zie I zarel en S t . A ntonie.
SCHANS (DE NIEUWE- en DE OUDE-), schansen in de prov. Groningen.
Zie N ibdwe- schans en O ude- schans.
SCHANS (DE NOORDER- en DE ZUIDER-), schansen in de
prov. IS oord-Braband, tot de vesting Bergen-op-Zoom behoorende. Zie
N oorder- scrans en W ater- schans.
SCHANS (DE OQSTER- en DE WESTER-), schansen der voorm.
vesting Goes, op het eil. Zuid-Beveland, prov. Zeeland.
Deze vierhoekige gebastionneerde aarden scbansen lagen ten N. en
tegen den hoofdwal dier stad, ter wederzijden en bij de uitstrooming
«der haven in het voorm. Goessche-diep. Ter plaatse, waar zij gelegen
hebben , zijn de wallen en grachten nog gedeeltelijk kenbaar (!.)»
SCHANSE-Ei}-DUCATONS-SLOOT, waterloop in Zalland-, prov.
Overijssel, dat in de buurs. A n e , gem. Gramsbergen, ontstaat en van
daar zuidwaarts naar de grenzen van Ambt-Hardenbergh loopt.
SCHANSEGAT (HET), ook wel het S t . A sdriesgat of K anaal- van- S t . -
A ndries genaamd, water, prov. Gelderland, gegraven in het jaar 1599 ,
ter vereeniging der rivieren de Maas en de Waal. Het loopt uit eerst-
genoemde in eene noordelijke rigting naar laatstgenoemde rivier, tus-
schen het fort Willem of Nieuw-Sti-Andries en het geh. Oud-St.-An-
dries, heeft eene gemiddelde breedte van 119 eilen en een vermögen
van 229 cub. eil. water per sec. Er is hier een pontveer voor de
gemeenschap tusschen Rossum en Heerewaarden.
SCHANSEN (DE), voorm. schansen, prov. Friesland, kw. Oostergoo,
griet. Tietjerksteradeel, u. W. van Ryperkerk, aan den Zwarteweg.
Deze schansen zijn in het jaar 1672 opgeworpen , ter beveiliging van
Leeuwarden tegen de MunsterscheD. Zij droegen de namen van Hendr
ik Casimi r en A lb e r t i n a Agnes. Ter plaatse, waar zij gelegen
hebben , ziel men nog eenige hoogten.
SCHANSER-BRUG , brug, prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet.
Tietjerksteradeel, in den Zwarte-weg, •§ u. W. van Ryperkerk. — ln
de nabijheid lagen de bovenvermelde twee schansen.
SCHANSGAT (HET), watertje of vliet in bet Land-van-Altena., prov.
Noord-Braband, dat uit de Schanswiel, j u. Z. van Sleeuwijk, zij-
nen oorsprong neemt , vervolgens als polderwatering zuidelijk stroo-
mende , de Nieuwendijk doorgaat, en zieh door eene sluis , bij de punt
van Altena, in de Bakkerskil ontlast.
SGHANSMEER , meertje, prov. Friesland, kw. Zevenwouden, griet.
Stellingwerf-Oosteinde, f u. N. 0 . van Donkerbroek , nabij d6 plaats
waar de schans Breeberg gelegen heeft.
SCHANSSTRAAT, geh. in het graafs. Home, prov. Limburg, arr.
en 4 u. W. ten N. van Roermonde , kant. en 1J u. N. ten 0 . van
JVeert, gem. en 20 min. N. 0 . van Nederweert; met 27 h. en
ongeveer 140 inw.
SCHANSWIEL (DE), wiel of water in het Land-van-Altena, prov.
Noord-Braband, in den Uppelsche-polder, f n. Z. van Sleeuwijk, nabij
liet geh. de Schans , waaruit het Schansgat ontspringt.
SCHANSWAARD (DE), pold. in den Biesbosch, prov. Noord-Bra-
band. Zie P rikwaard .
SCHANSWAARD (DE), oude naam van den K arnehelks- poldbe , in
den Biesbosch, prov. IS oord-Braband. Zie K arnehelks- pold er.
SCHAPEHOK (HET) of S c h a a p h o k , geh. in Fivelgo, prov. Groningen,
arr. en 2 u. 0 . van Groningen, kant. e n l j u . 0 . van het Hoogezand,
gem. en | u. W. van Slochtcren, waartoe het burgerlijk behoort; met
4 h. en ruim 20 inw. Kerkelijk behoort een huis onder Slochteren en
de overige drie onder Scharnier. De Sckarmer-Ee en de Slochtcr-Ee
vereenigen zieh daar in het Slochterdiep.
SCHAPENBOSCH (HET), bosch in het graafs. Strijen, prov. ISoord-
Braband, gem. Oosterhont. Het is een gedeelte van het Bosch-van-Strijen.
SCHAPENBOUT , b. in Staats-Vlaanderen, in Axelerambacht, prov.
Zeeland, arr. en 7 u. Z. van Goes, distr. en 2£ u. W. van Hulst,
(1) De overigo Schansbn , zoo a ls de ScHANScOP-Dosvbren , de GewANDE-Scrans ,enz., zocke
men op de woorden yan onderscheidiog.