Men heeft er ook eene erkende gem. van Afgeschoidcnen gehad , welke
geen Prcdikant gehad heeft, eu reeds voor lang heeft opgehouaen te bestaan.
De in 1843 gebouwde dorpsschool wordt door een gemiddeld gelal
van 80 Ieerlingen hezocht. Er bestaat hier ook eén Godshuis, onder
bestuur der Diakonie.
Längs dit dorp loopt de straatweg van Wierum naar Groningen.
SAUWERT (HUIS-TE-), naam, welken men wel eens gaf aan heb
in 1723 afgebrokene slot O nstabubg , in Ilunsingo , prov. Groningen.
Zie O nsta burg.
SAVANNA of S avabe , eigenlijk in het oorspronkelijke portugeesch
S avarna , waardoor eene naakte, -dorre vlakte verstaan wordt, plaats
in Nederlands-Guiana , kol. Suriname, aan den regteroever der Suriname
, 23 mijlen van den mond dier rivier, alwaar een établissement
is J o d c n - S a v a n n a genaamd (zie dat woord).
Van dit établissement a f, heeft men een kordon van posten längs
de geheele koloiiie tot aan den zeekant en de rivier Marowvne , ten
einde deze voor invallen der Indianen en Boschnegers te knnnen bevei-
ligen ;'een groot gedeelte der koloniale bezetting is op deze posten verdeeld,
Op de hoogle van de S avarna wordt het water der Suriname zoet, is
drinkhaar en kan zeer goedbewaard worden; hier wordt het water voor
de schepen dus uit de rivier geschept en in vaten gedaän , hetwelk
men dan met de pont zeer gemakkelijk aan boord krijgt ; de huur
voor zulk eene pont is 10 guld. daags.
SAVELBORN, ook de S awelbobner-H öfb genaamd, grootc toren in
deheerl. Feltz, grooth. Luxemburg , kw., arr., en 2£ u. Z. 0. van
Diekirch, gem. en } u. N. 0 . van Medernach.
SAVENDONK, geh. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch,} kw. Ois-
teneijk, prov. Noord-Bräband, Tweede distr., arr. en 1J u. Z. ten 0.
van ’s Ilerlogenbosch, kant. en gem. Boxtel, De in w., behooren ker-
kelijk onder Gemonde.
SAVO, S avob ook S auva , S a uvo, S a bo e , S awoe en S avi genaamd ,
groep eil. in Oosl-lndie, in de Indische-Zee, Z. W. van het eil.
Timor, 0 . van het eil. Sombo.
Deze eilanden zijri onderling met een rif vereenigd. De grootste daar-
van zijn Savo of Gr o ot - Sa v o en Benjowar .
S A V O , S avoe o o k S auva , S aoVo , S a b o e , S awoe e n Gboot- S avo g e n
a a m d , e i l . i n Oosl-lndie, in d e Indische-Zee, t o t d e g ro e p Savo
b e h o o r e n d e , 10° 53' Z. B., 139° 43' 0 . L.
Het is van bet Z. naar het N. 4 mijlen lang, van het 0. naar het
W. 3 mijlen breed. De oevers zijn laag , doch het midden verheft
zieh en biedt in het algemeen, maar bjjzonder aan de Zuidwestkust,
een prächtig gezigt aan,
Het is in vijf vorstendommen verdeeld, als: Timo of Temo,
L a a i of Li a e , S e b a , Regekoe wa cn Mas sara , waarvan Timo
het voornaamsle is ; over ieder rijkje regeert een Radja, en de vijf
Radja s staan onder het bestuur van het Nederlandsche Gouvernement
en bijzonder onder de leiding van den Resident van Timor-Koepang.
Ieder distrikt of klein koningrijk van dit eiland heeft eenen per-
soon , die te gelijk Priester (Panghoeloe), Regter en uitvoerder van het
vönnis is ; want de functiën van Fiskaal en die van Scherpregter worden
beide door hem uitgeoefend. Deze Panghoeloe draagt bij plegtige
gelegenheden altijd eenen zeer grooten klewang (sabel) in eene gou-
den schede, en wanneer iemand ter dood verwezen is , draagt hij
dien klewang bloot, aan het hoofd van den optogt, en onthalst den
schuldige in het open veld , in het midden van den kring der om-
standers.
De lucht op S avo is gezond en de warmtegraad van 76 tot 88 des daags
en van 68° tot 70° des nachts. De vruchtbare bodem, welke door
beken en bronnen goed bevochtigd wordt, hrengt gierst, Turksehe
tarwe, boonen , watermeloenen , suikerriet, boomwol, tabak, indigo,
kokos, beiel en kaneel voort. In de wouden vindt men kokos- en
andere palmboomen, tamarinde-, mangga-, limoen- en oranjeboomen.
Onder de dieren zijn de buffels , paarden , geiten , schapen , zwijnen ,
honden en kalten talrijk ; de schapen zijn van ßengaalsch ras. Ook
heeft men er wilde zwijnen en herten , doch deze zijn er niet menig-
vuldig. Gevogeltevisch en schildpadden zijn er overvloedig. De
inwoners behooren tot het Maleische ras , zijn klein van gestalte, bruin
van kleur, welgemaakt en sterk; zij beprikken hunne huid en dekken
zieh met katoenen stoffen. Zij staan als zachtmoedig, getrouw, ver-
nuflig en dapper hekend ; ook moeten zij welvoegelijker in hunne zeden
zijn dan de Rottinezen. De geheele bevolking zal ongeveer 23,000 zielen
bedragen en kan 7000 man onder de wapenen brengen.
De Savonezen verscbillen in hunne kleeding van alle hunne naburen.
De vrouwen bedekken nooit hären boezem en de mannen dragen enkel
een smal sluk doek tusschen de beenen , voer en achter afhangende
van eenen band, welke om het middel vastgemaakt is. Zij bestrijken
hun ligrhaam met olien van welriekend hout ,en vooral met die van
den notenmuskaatboom, van welks bereiding zij yeel werk maken.
Reeds met het achtste of tiende jaar laten de meisjes zieh de tanden
vijlen en de ooren doorboren, hetwelk het teeken is , dat zij huwbaar
zijn. De Savonnezen onderscheiden zieh op eene voordeelige wijze door
meer zindelijkbeid en eene meer ordelijke levenswijze dan de inwoners
der meeste naburige eilanden.
De-bevolking is in vorstelijke personen, grondbezitters, handwerks-
lieden en slaven verdeeld. Ofschoon Heidenen zijnde, hebben de Savonnezen
eene godsdienst, welke louter door overgang van den vader
op de kinderen en niet door onderrigt blijft bestaan. Zij offeren dik-
werf en bij voorkeur honden , welke zij tevens als het edelste voedsel
nuttigen, met uilzondering van de bevolking van Lioe, die, uit vrees
voor ziekte, geen hondenvleesch eet. Als een eerbewijs worden de
Köningen en beiden in eene zittende houding begraven, zoo dat de
kin op de knieen rust.
C ook , die in 1770 het eiland S avo aandeed, vond in de haven van
Seba eenen Nederlandschen Korporaal als posthouder.
Het Nederlandsche Opperhoofd van Timor-Koepang heeft gewoonlijk
cenige honderde Savonnezen in dienst, die in oorlog, door hunne
dapperheid , voor gevaarlijke ondernemingen zeer geschikt zijn.
SAVO (KLEIN-) of Nieow-Savo, eil. in Oost-Indie, in Ae Indische-
zee, tot de Savo-groep behoorende, Z. 0 . van Groot-Savo ; 10° 57' N. B.,
139° 36' 0 . L. , ,
Het is onbewoond, döch zeer onvruchtbaar en door eene merkwaar-
dige rots beken d.
SAVOOIJAARDS-PLAAT , opwas in den Braakman, tusschen het
vierde en vijfde district van Zeeland, voor den Clara-polder, lang van
het Oosten naar het Westen ongeveer u., breed van het Noorden
naar het Zuiden ongeveer £ u.
Zij is , den 3 Oclober 18461 voor 120,000 guld. door het domein
verkocht, aan A ugustin es B onardus T homaer en comp., met regt om