WynibriUcruduel en Rauwerderhem en alzoo tusschen Oo&tergoo en We*.
tergoo uitmaakt. Dit water is thans grootendeels droog.
SJAARDEMA, voorm. kast., prov. Friesland, kw, W estergoo arr
ea u. W. van Leeuwarden, kant. en 2* u. 0 . van Harlingen 'rem
en £ u. 0 . van Franeker.
Ter plaatse, waar nog in de eerste helft der vijftiende eeuw dit
kasteel stond , ziet men thans eene buitenplaats van den zelfden naam
welke, met de daartoe behoorende gronden, eene oppervlakle vaii
40 bund. 30 v. r. 20 v. eil. beslaat, en in eigendom bezelen wordt
door den Heer F b a s k F o m e i k , woonachtig te Harlingen.
SJAARDEMA-HUIS, voorm. kast. te Franeker, in het westen der
stad , tusschen de Noorder- en JFesterpoorten.
Dit kast., hetwelk uit het water was opgehaald, bcstond uit een
groot huis met twee achterhuizen in het westen, benevens eenen zwaren
steencn toren in het Zuidwesten, en eenen die wat kleiner was in het
Noordoosten stadwaarts ziende. In lateren tijd viel dit gebouw in het
bezit van de B urmahia’s , doch werd, wegens zljne bouwvalligheid, in
het begin der vorige eeuw, afgebroken. Voordezen stond het ver-
maarde S ja a rd em a h d is ten Oosten van de stad, doch omtrent het jaar
1313 wilde S ic k b - S ja a b d em a , op aanraden van zijn zoon D o ow e het
huis naar het westen verplaalsen ; doch het werk bleef toen steken
wegens de volgeude p r o p h e t i c van S c h e l t e L iau ckema .
^ i a e c& em a in ’t ^ t f iii a u ta e t / ^ c g e i t p r a ;
^ t i p e m g e /
'¡En ö r a e t a c y t Iue^ e / En Iueee m o j g a c am m a tu
9 * ’t ¡EitEEnÖE/ jfc&Elt ÖEClinEEp/
4^iinniEnnEEE c om m a ta 300 IjEpEn 0 r a a t .
(d. i . Indien S ja abdema in het Oosten blijft, z a l het voorspoedig zijn
en groot wezen en weder aan eenen Potestaat komen. In het Westen
staande, zal het vervallen en nimmer tot zulk eenen hoogen rang komen.)
In het jaar 1449 was S ja ardema- h d is , ten Oosten van Franeker
eenigzins door ouderdom boirwvallig, hetwelk den toenmaligen eige-
l n a a r, D o ow e S jaardema , met zijne vrouw E doarda S ja abdema , be-
woog , hetoude huis te verlaten, en het nieuwe, zoo even beschrcven,
in het Westen van Franeker te bouwen, op de plaats toen Kalehei,
en nog heden , ter gedachtenisse van bet oude gebouw, het Steenslot
genoemd, Bij die gelegenheid werd wederom de volgende voorzegging
gedaan : 00 8
% fl $ ÜafE I)Ep b lt^ gEE0 fonÖEECE /
J |E t g fll illEEr ttUEÜE ra^EEEE;
J> 0 0Öat föaiE ÖE0 0IEE 11E0
J0 i r b a # i t i in M a U K 3 £ e p .
(d. i. Al is Kalehei dus hoog verheven , het zal weder worden verne-
derd, zoodat Kalehei bierna eene melkweide zal worden).
Dit oude slot was het stambuis van het vermaarde geslacht van
S ja a bd em a , hetwelk daardoor de stad Franeker geheel bedwingen konde.
In de eerste helft der derliende eeuw werd het bewoond door S icke
S jaabdema , den achtsten Potestaat van Friesland, een man van groole
inagt cn aanzien en een echt voorstander van de Friesche vrijheid ,
welke hij voor geene aanbiedingen van eer ofgoudaan Graaf W il lem II
wilde verradcu. Een andere S ic k e S ja a b d em a , die een weinig na het
jaar 1400 alhier bloeide, was een groot en ijverig voorstander van de
Schieringcr partij en alzoo een geslagen vijand van de Abten van Indium,
die tot de andere hoofdpartij behoorden , waaruit wel dikwijls weder-
zijds de hevigste feitelijkheden ontstonden , zoo zelfs, dat S ja a rd rm a de
kloostergoederen groolendeels verbrandde en den Abt op het slot tc
Franeker gevangen zette, doch dien daarna, op voorspraak van som-
mige Edelen , weder ontsloeg. Een derde S ic k e S ja a bd em a leefde in
het laatste der vijftiende eeuw en nam, als voorganger en hoofd der
Schieringers , niet weinig deel aan de inlandsche onlusten in Eriesland.
Ter plaatse, waar vroeger het slot S ja abdema stond, ziet men thans
een stuk weiland, waarin weleer een diepe vy ver was , welke dit slot
o m g a f .
SIAKH of S ia k , rijk in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Sumatra ,
aan de Oostkust,’tusschen de Baai-van-Rakan, Kamper en Indragirie.
Het grenst N. 0 . aan Straat-Malakka, O. aan de Chinesche-Zee,
Z. aan Indragirie en W. aan Menangkabau.
Het Staat onder eenen Sultan, aan wiens heerschapplj Del i en
Raua mede onderworpen zijn en die geheel willekeurig regeert, zoodat
hij zieh zelfs tegen de Grooten, wreede strafoefeningen veroorlooft, wan-
neer het namenlijk den Vorst gelukt zieh te bevrijden van de banden
waarin de Groote Leenmannen hem trachten gekneld te houden. Zoo
niet, dan zijn het deze erfelijke Stamopperhoofden of Pangliemas , die
de eigenlijke magt in banden hebben , en die den Vorst dwingen te
doen wat zij goedvinden. Aan de Pangliemas Staat de keuze van des
Sultans opvolger ; doch zij kiezen niet altijd den oudsten zoon ; zelfs
vrouwen kunnen aan de regering komen. — Bij de Batakhs is het gezag
in handen van Opperhoofden en Oudsten , die verpligt zijn zieh in alles
aan de adats of gebruiken te houden. De oudste zoon is hier de opvolger
zijns vaders en bij ontstentenis van dezen de jongste zoon , doch soin-
wijlen nemen allen den titel aan , door den vader gevoerd.
Voor eenige jaren onttroonde een vertrouweling van den regerenden
Vorst dezen laatsten , welks zoons R a ja h Ahil , met een aantal andere
uitgewekene Siakhers, zieh later onder de Nederlandsche vanen zoo
uitnemend kweet.
De lucht is er gezond en vruchtbaar. Men heeft er geene bergen
van aanbelang. Het land heeft vele inhainuien aan de kusten, waar
ook vele eilanden liggen. De Si ak h is de voornaamste rivier. De
bofst. S ia kh is de zetei van den Vorst.
De vrucbtbare grond brengt: rijs t, katoen, velerlei groenten , hennip ,
zuidvrucbten , maar vooral sago voort, wordende die van S ia k h voor
de beste gebouden. Verder komt uit bet binnenland zeer goed tim-
mer- cn fijn hout, was, boning, ivoor en bamboes 5 terwijl er over~
vloed van wild en vee is. Deinw. zijn Maleijers, en belijden de Moh-
hammedaansche godsdienst. De zeemagt, die tusschen de eil. zeer goede
bavens heeft, is altijd gevreesd geworden. De geheele Staat is door
de Kapers onveilig , en de landingen , welke de Maleijers op de kusten
van Malabar doen, geschieden ineestal uit Siakbscbe-bavens.
De factorij of het fort der Nederlanders, was voormaals gelegen op
een klein eiland in de S i a k h , niet ver van de zee.
SIAKH, st. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Sumatra, ryk
Siakh, aan de rivier van dien naam, 13 mijlen van den mond.
Het is eene vrij goede stad, .waar de Sultan zijn verblijf houdt.
ügt* aan beide oevers der Tabong, ook Siakh genoemd, en
drijft längs de rivier vecl bandel met de binnen- en bovenlanden.