alsmede van den landhonw en eenige fabrijken bestaan. Onder de lV
brijken heeft men : 2 scheepstimmerwerven , 2 kalkovens, 3 koren,
molens , 4 grutmolens, 1 hierbrouwerij , 2 blaauwverwerijen , 1 kaar-
ftenmakerij, 2 hont- en steenkooperijen, 1 katoenvveverij en 1 katoen-
drukkerij.
De Herv., zijn er 3790 in gelal en maken de gem. H ijk e r -S m ild e -
e n - R l o o s t e r v e e n en H o o g e r - S m i l d e u i t , welke in deze burgerl/
gem. drie kerken liebben als twee te K l o o s t e r - v e e n en eene te Hoo-
g e r - S m i l d e . Zie I 1 u k e k s m i l d e - e n - K l o o s t e r v e e n en S m i l d e (H o o g e k -),
De groote- of hoofdkerk , staande nagenoeg in hct midden der kolonie
ten Z. den rijweg en de - v a a rt, is een achtkantig prächtig gebouw
met koepeltoren en fraai orgel. Zij is gesticht op kosten van de Land-
schaps Regering en volbouwd ten jare 1788. Het orgel is in lateren
tijd daargesteld u it een legaat van Mevrouw de vveduwe R e b e n s c h e id ,
dat aangevuld is uit zekere kas to t pieuse einden l^estaande.
De Christelijk Afgescheidenen , van welke men er ruim 440 aan.
t r e f t , onder welke 180 Ledematen , maken eene gem. u i t , waarvan
de kerk op het K lo o s t e r v e e n Staat. Zij is een nieuw langwerpig vier-
k an t gebouw , met eenen toren , doch zonder orgel. — De 30 R. K.,
die er wonen bchooren to t de sta t. van Assen. — De Is r., van welke
men er ruim 140 a a n tre ft, liebben hier eene b ijk e rk , welke tot de
ringsynagoge van Assen belioort en op K lo o s t e r v e e n Staat.
Men heeft in deze gem. in 1836 een armhuis g e stich t, met het doel,
om in de huisvesting der armen te voorzien en alzoo het betalen van
buurpenningen voor hen uit te zuinigen. Dit gesticht, hetwclk op het
K lo o s t e r v e e n Staat, heeft, met het daarbij behoorende la n d , meer
dan 8000 guld. gekost, welke grootendeels uit de koloniale kas ai
pios usus (tot liefdadig einde) bestreden zijn.
Men heeft in deze gem. 4 scholen , als : eene hoofdschool te Kloost
e r v e e n , en 3 vaste bijscholen , a ls : ééne te B o v e n - S m i ld e ,
ééne te H i j k e r - S m i l d e en ééne te H o o g e r - S m i ld e , welke te
zamen door 630 leerlingen bezocht worden.
E r bestaat een Departement der Maatsckappij : Tot Hut van ’t Al-
gemeen , d a t in den jaré 1826 opgerigt is en ruim 20 leden telt. —
Men heeft er mede een distribuliekantoor van de brievenposlerij.
Het wapen dezer gem. vertoont eene vrouw, staande tusschen twee
tu r f hoopen, leunende met de linkerhand op een schcepsanker ea
hebbende op de opgeheven regterhand eene duif.
SM1LDE (BOVEN-), gedeelte van de Smilde, in Beilerdingspil,
prov. Drenlhe. Zie het voorgaande art.
SMILDE (HIJKER-), d. in Beilesdingspil, prov. Drenthe. Zie Hij-
k e r s m i l d e en het voorlaatste a rt.
SMILDE (HOOGER-) of Odde-Smilde , voorm. heerl. in Beilerding-
spil, prov. Drenthe, a rr., adm. en judie, k ap t. Assen, gem. Smilde;
palende N .a a n Hijker-Smilde, O. aan Beilen, Z. -aan Dwingeloo en
Diever, W . aan Friesland.
Deze heerl. bevatte het tegenwoordige kerkdorp H o o g e r -S m ild e ,
benevens eenige verstrooid liggende h .; te lt 90 b ., bewoond door eene
bevolking van 660 inw., die meest in den landbouw en veenderij hun
bestaan vinden, en., met geene ofzeer weinige uitzondering, alle Her-
vormden zijn. Zij werden vroeger to t de gem. Diever gerekend , maar
mak en , volgens Koninklijk besluit van 17 December 1 8 4 4 , no. 60,
sedert het ja a r 1845 eene gem. u i t , welke to t de klass. en ring
van Assen behoort. De eerste die in deze gem. het leeraarambt heeft
vrirenomen is geweest B e rm a r d o s W e s s b l iu s S c h ö l t e n , die In het ja a r
1845 herwaarts kwam, e u e r nog in dienst is. - Ilet beroep » eene
knninkliike collatie. — Men heeft alluer eene school, welke gemid-
deld door een getal van 80 leerlingen bezocht wordt.
Deze heerl. werd vroeger in eigendom bezeten door den llidder A d r i -
„ P a u w Heer van Heemstede, Raad Pensionaris van Holland, ten
wiens beho’eve de H o o g b r - S m i l d e , in het ja a r 1 633, to t eene heerlijkheid
ten Sticktschen regte werd verheveu, naar het s ch ijn t, als blijk van
erkentelijkbeid voor d e , door afgraving der veenen, daargestelde cultuur
en vooruilgang. _ IN | B i . .
Het d. H o o g b r - S m i l d e ligt 3 u. Z. W . van Assen, 1 u . L. W. van
Kloosterveen. De k e rk , welke in h e t ja a r 1845 gebouwd is , heeft eenen
kleinen spitsen toren . doch geen orgel., .
SMILDE (DE OUDE-), het zmdwestelijklste deel van de gem.
S m ild e , in Beilerdingspil, prov. Drenthe. Zie S m il d e en S m il d e
I'^SMILDER-MEER (HET), meertje, prov. Friesland, kw. Zevenwou-
den, griet. Stellingwerf-Oosteinde, il£ u. Z. O. van Appelsch, op de
grenzen van de prov. Drenthe.
SMILDER-YAART (DE), nn doorgaans de D h e r t s c h e - H o o e d v a a r t ge^
noemd, v a a r t,. prov. Drenthe. _ .
Deze vaart begint te Assen; loopt eerst in eene meest westelijke rigting
tot op het p u n t, waar zij de Norgervaart op n e emt; van daar loopt zij ,
in eene regte zuidwestelijke lijn van ruim drie uren verder door de
i gem. de Smilde ; voorts , tusschen de kerkdorpen Diever en Dwingelo ,
i tot aan Meppel; waar z ij, ten W . van die s ta d , in h e t Meppeler-diep
i valt, hebbende eene lengte van negen uren. De v a a rt , voltooid doch
met mindere diepte dan thans , dagteekent van het ja a r 1 7 8 0 ; vroeger
toch, bestond er slechts eene kleine vaart u it de Havelter-Aa to t aan
de heerl. Hooger-Smilde, to t wier aanleg de Staten in het ja a r 1613
[ octrooi hadden verleeDd, en die in 1767 het eigendom van h e t lan d -
i schap was geworden. Zij is aangelegd voor vaartuigeu van 1.04 eil.
f diepte, hebbende- men .tot voedingstniddel vooral gebruik gemaakt van
I de oude Vaart of Dwirigeler-strooin. De op dit kanaal aanwezige ze-
| ven schutslnizen keeren het water boven den gewo'uen stand in h e t
i Zwartewater tot aan Assen 11.473 Ned. eil. op. Ten gevolge^ van dit
I verval en der betrekkelijk geringe voeding ,->had men vroeger bij drooge
L zomers dikwijls met gebrek aan water te kampen ; zoodat men nie t
I zelden was genoodzaakt, om , te r voorkoming van dikwijls onnoodig
; waterverlies bij het doorschutten., gedurende verscheidene weken , vaste
f schutdagen te bepalen. Men heeft d it gebrek zoeken te verhelpen ,
door het water, hetwelk b ij.e lk e opening van de sluizen voor het
I boven pand zonde verloren g a a n , eer het wegloopt, u it de kolken
j dier sluizen in het bovenpand terug te brengen. Intusschen hebben
[ de kostbare kunstwerken, to t d a t einde in de schutsluis bij Havelte
f aangelegd, de gewenschte werking niet kunnen doen , zoodat men ein-
I delijk besloten heeft ze geheel weg te nemen. De klagten over de
[ ondiepte der vaart, gedurende den zome r, zijn echter in de laatste
| jaren zeer verminderd , sedert d a t men er toe overgegaan is , om
' haar te verdiepen en wel op zeker p u n t door de aardenbaan voor
t den grooten weg van Assen naar Meppel, welke lä n g s . het kanaal
loopt, te maken en op te hoogen met het zand u it de v a a rt gegra-
[ 'vet>; en zijn dan ook die klagten grootendeels verdwenen, door eene
I belangrijke algemeene verdieping, welke in het ja a r 1842 volvocrd