onder Goedereede; de gaarder van den Graaflijken toi, en de strand-
vonder van Goedereede , hadden hunne commissien tot aan het geul
van den Hals. Het is in het jaar 1780 gedeeltelijk in den Eendragt-
polder binnen gedijkt, en ligt thans nog voor een gedeelte in de gorzen
ten Z. van den Eendragt-polder aan de Bieningen.
STELLEKENSWAARD , uiterwaard in het Lund-van-Maas-en-Waal,
distr. en arr. Nijmegen, kant. en gem. Driel..
STELLEND AM , gem. op het eil. Goedereede-en-Overflakkae , prov.
Zuid-Holland, arr. Brielle, kant. Sommelsdijk (14 k. d., 12 m. k.,
7 s. d. ) ; palende N. aan het Haringvliet, 0 . aan da gem. Sommelsdijk,
Z. 0. aan Onwaard-Oud-en-Nieuw-Kraaijer-polder-en-Kraaijenisse en
aan Roxenisse, Z. aai» de gorzen tegen de Bieningen , W. aan Goedereede.
De plaats, waar thans deze gem. gevonden svordt, bestond vroegcr uit
. gorzen en slikken, tnsschen de voorm. eilanden Goedereede en Overflakkee
gelegen.
In het jaar 1781 werd van wege het gemeene land van Holland een
dam gelegd, welke de eilanden Goedereede en Overflakkee aan elkander
hechtte. Door dezen dam ontstonden aan de noordooslzijde cenige
am was sen , welke, op den 23 April 1768, door de Staten van Holland
aan bijzondere personen zijn overgegeven , om die, binnen den tijd van
36jareft , onder zekere voorwaarden , te bedijken. Te gelijker tijd
werden die Iänden , onder den naam van S t e l l e n d a m , tot eene am-
bachtsheerlijkheid verheven. Nog in dat zelfde jaar werd de dam ver-
s hoogd , en in 1769 werd de Ad r i a n a - p o l d e r ingedijkt; doch deze
vloeide in dat zelfde jaar en werd herdijkt in het volgende. Deze
polder ontleent zijncn naam van de echtgenoot van den toenmaligen
Ambachtsheer Mr. Im a n Caii. In het jaar 1780 is de Eendragt -
-polder ingedijkt, dus genoemd wegens de eendragt, welke er onder
de deelhebbers heerschte. Door. deze bedyking werden nu de beide
eilanden volkomen aan elkander gehecht. Eindelijk zijn in 1805 de
laatste aänwassen bedijkt, zijnde de H a l s - p o l d e r en de Schärre-
z e e - p o l d e r , genaamd naar de twee oude rivieren, die door de gorzen
liepen. Die vierpoldcrs, namelijk de Ad r i a n a - p o l d e r , de Eend
r a g t - p o l d e r , de Ha l s - p o l d e r en de Sc har rezee- polder ,
maken thans.de gem. S t e l l e n d a m uit..
Deze gem. bevat het d. S t e l l e n d a m , benevens eenige verstrooid lig-
gende h, en beslaat volgens het kadaster, eene oppervlakte van 1830 bund.
34 v. r. 30 v. eil., waaronder 1817 bund. 24 v. r. 27 v. eil. be-
lastbaar land.
Men tel terl lOh. , bewoond door 149 huisgez., uitmakende eene be-
volking van ruim 700 zielen. De inw. dezer gem. generen zieh met den
landbouw. Velen zijn vreemdelingen , welke na de bedijking zieh al-
. daar hebben nedergezet, anderen zijn eilanders of uit naburige p la a t-
sen van Overflakkee afkomstige lieden , die allen in ta a l, zeden en ge-
woonten van elkander verschilden , doch door den tijd aan elkanders
omgang gewoon geraakt zijn en nu onderling in rust en vrede leven.
De grond, aan de zee ontwoekerd, is zeer vruchtbaar en brengt voort:
meekrap, tarwe, garst, erwten , rogge^ haver, boonen , vlas , koolzaad
en aardappelen ; levens vindt men hier zeer geschikte weiden. Ook heeft
men er eene meestoof. En er is in 1821 eenen korenmolen g e b o u w d .
De inw., die er, op 16 n a , allen Herv. zijn, onder welke ruiin
110 Ledematcn , maken eene gem. ui t , welke eerst sedert het jaar 1820
bcstaat, en tot de klass. van Brielle, ring van Sommelsdijk, beboort.
De eerste, die hier het leeraarambt heeft waargenomen , is geweest
Jean Moise L e C o e ltre , die in 1820 herwaarls kwam cn in 1826 naar
Blokzijl verlrok. Het beroep is. eene collatie van den Ambachtsheer.
De 16 R. K., die er wonen, bebooren tot de stat. van Middelharnis-
cn-Sommelsdijk.— Men-heeft in deze gem. 6ene school, in het dorp
Stel lend am, welke gemiddeld door 60 leerlingen bezocht wordt.
De heerl. S t e l l e n d a m is sedert haar bestaan altijd in het geslacht
van Cao gebleven, zijnde thans een eigendom van den Heer F r a n k
D i e d e r ik Gad, woonachtig t e Voorschoteri.
Het d. S t e l l e n d a m ligt 3 u. Ti. W. van Brielle , 2 u. W. N. W. van
Sommelsdijk, \ u. O. Z. O. van Goedereede, in den Eendragt-polder.
Het ontleent zijneri naam van de Stelle-gors en' den dam, die in bet
jaar 1781 door deze gors gelegd-is, waarop de bedijking is gevolgd
van den Eendragt-polder. Het begin van dit dorp kan men rekenen
van het jaar 1782 , toen het eerste steenen huis aldaar gebouwd is
door den Heer Im a n C a b , hetwelk dient tot regtkamer en dorpsher-
berg. Van toen af is de bebouwing met huizen steeds toegenomen tot
bet jaar 1820. Thans telt men e r, in de kom van het d., 88 h.
en 860 inw.
Reeds vroeg had dit dorp zijn eigen burgerlijk bestuur, maar ker-
kelijk behoorde het onder Goedereede. De' ingezetenen van de Protes-
tantsche godsdienst waren alzoo verpligt te Goedereede ter kerk te
gaan , hetgeen velen, vooral oude lieden, menigmaal moesten nalaten,
zoo om bet wintersaisoen, siechte wegen, als andere beletselen. Op
eene allezins voldoende wijze echter, zijn zij van dit bezwaar onthe-
zen door de nakomelingen van den Heer Mr. I h a s Cab en zijne over-
leden echtgenoot Vrouwe A d r i a n a A g a t h a v a n B b e r e n , welke, in de
jaren 1819 en 1820 , eene zeer nette kerk en pastorie , uit een door
ken daartoe daargesteld fonds , hebben doen stichten. Boven den ingang
der kerk is het volgende opschrift in hardsteen uitgehouwen :
D. 0. M.
S.
Op uitdrukkelijke begeerte van wijlen den Wel Edel Geboren Heer
Mr. I u a n C a b en deszelfs vöoroverledene Echtgenoote Vrouwe A d r i a n a
A g a t r a v a n B b e r e n , in leven Ambachtsheer en Vrouwe van Stellendam,
is, ter dankbare erkentenis van het welgelukken van het bedijken dezer
polders, alhier ter plaatse, waar voorheen de zee stroomde, door der-
zelver descendenten, ter eere Gods en ten dienste der Hervormde ge~
meente van Stellendam, gestickt dit kerkgebouw, waarvan de eerste
steen is gelegd den 20 Mei 1819, door Mr. J. J. C a b , Ambachtsheer
van Stellendam.
Dit kerkgebouw is den 2 Julij 1820 op eene plegtige wijze aan de
dienst yan God toegewijd. Deze kerk is een net gebouw met eenen
bouten loren, doch zonder orgel. Het benoodigde tot het vieren van
het II. Avondmaal werd aan de gemeente ten geschenke gegeven, als :
door de voornoemde afstammelingen van den Ambachtsheer Mr. I man
C a b en Vrouwe A d r i a n a A g a t h a v a n B b e r e n , twee zilveren bekers ;
door den Heer D a v id G o e k o o p , Schout en Secrelaris van S t e e l e n d a u ,
en diens echtgenoot C o r n e l i a v a n d e n T h o o r n , een groote zilveren
schotel; door Mejufvrouw S o p h i a D d p p e r , weduwe van den Heer C o r -
h e l i s G o e k o o p , en door den Heer G e k a r d b s J a c o b b s G o e k o o p , Penning-
meesler van S t e l l e n d a m , twee kleinere zilveren scbotels ; door den Heer
C o r n e l i s K i e v i t , Heemraad , het tafelgoed. Naderhand werd door de
gemeente zelve eene zilveren kan en een' doopbekken aangekocht. In
den beginne werd .hier school gehouden in eene houten loods, doch