STEVENSSLUIS, geh. op het voorm. eil. Dmivelond, prov. Zee-
land, arr., kant. en 1 | u. N. 0 . van Zierikzee, gem. JVieuwerkerke-
Kapelle-en-Botland, £ u. N. van Nieuwerkerke.
STEVEN SSLUIS , zeesluis in het voorm. eil. Duiveldnd, prov. Zeeland
, in den pold. de Vierbannen-van-Duiveland, £ u. N. van Nieu-
kerke , waardoor deze zieh , in het Dijkwater , van het overtollige water
outlast
STEVENSWEERT, .in het Lat. Ì n s u l a S t. S t e p h a n ! , eil. in de Maas,
in Opper-Gelder, prov. Limburg , dislr., arr. en kant. Roermond.
Dit eil. is 1 u. lang, doch slechts £ u. breed ; bevat dé gem. Ste- ,
v e n sw e e r t en O h e - e n -L a a k ; telt 280 h., bewoond door 299 huigez.,
uitmakende eenc bevolking van ruim 1600 inw., die meest in den land-
bouw hnn bestaan vinden. Tot visschen en jagen is er mède Zeer goede
gelegenheid. Het wild inzonderheid is er zoo menigvnldig, dat bijal-
dien er niet telkens gejaagd werd , de ingezetenen aan hunne koren-
velden schade lijden zouden.
De inw;., die er op 40 na allen R. R. zijn , onder welke 1170 Com-
munikanlen , rnaken eene par. u it, welke tot het vie. apost. van Limburg,
dek. van Roermonde, behoort, en, behalve eene kerk te Ste*
v e n swe e r t , twee kapellen heeft, eene t e O he en eene te Laak,
beide aan de H. A n n a toegewyd ; (.erwijl de geheele par. door eenen
Pastoor en eenen Kapellaan bediend wordt.
De Herv., die er 40 in getal zijn, maken, met die nit eenige bm-
liggende burgel. gem., eene gem. ui t , welke tot de klass. van Maastricht
, ring van Venlo, behoort en 70 zielen, onder welke 43 Lede-
roaten, telt. De ,’eerste, die in deze gem. het leeraarambt heeft waar-
genomen , is geweest J a c o b d s H e n s b r o e k , die in het jaar 1702 herwaàrts
kwam, en in het jaar 1734 emeritus werd. Het beroep is eene ko-
ninklijkc collatie.
Men heeft op dit eil. twee scholen , ééne te St e ve n swe e r t en
ééne te La a k , welke gezamenlijk gemiddeld door 170 leerlingen be-
zocht worden.
Ter oorzake van de vruehtbare landouwe , is dit eiland al vroeg met
onderscheidene boerenwoningen bezet, die door den tijd een geheel dorp
bebbende uitgemaakt, hetwelk , van den Patroon of Beschermheilige,
aan wien de kerk, bij hare eerste Stichting, werd toegewijd, (zijnde
de eerste bloedgetuige S t e e a n c s ) den Daam van St. S t e v e n s w e e r t heeft
aangenomen. Daama is dit eiland eene hooge heerlijkheid geworden ,
welke ook wel enkel W e e r d e genoemd werd. De eerste, dien wij als
lleer dezer heerl. vermeld vinden, is geweest J a n v a n P e t e r s b é im , die
in 1593 huwde met A l e i d i s , dochter van A r n o l d , Graaf v a n H o r n e . In
1477 was Heer van W e e r d e , H e n d r i k v a n M e e r . Graaf W i l l e m v a n den
B e r g h , die in 1313 gestorven is , had , tien jaren vroeger , deze heerlijkheid
aan zijn huis gebragt ,.door zijn huwelijk, met A n n a v a n Egm On d ,
Erfdochter ran Boxmeer, S t e v e n s w e e r t , Harpe, Spalbeek enz. van wie zij
gevallen is, op zijn zoon O sw a l d , van dezen op W i l l e m I I , en , eindelijk ,
op den zoo zeer beruchten Graaf H e n d r i k v a n d e n B e r g h , zusters zoon van
W i l l e m I Prins van Oranje, die ook , zoo lang hij de zijde des Konings
van Spanje hield, te S t e v e n s w e e r t op een oud slot, dat daar weleer
gestaan heeft , raaar dat naderhand in een kruidmazijn veranderd is,
zijn verblijf en zijne hofhouding had ; als hij , in 1632, van de Spaansche-
tot der Staten zijde overgegaan was , begon hij, binnen deze zijne
heerlijkheid , die gedurende den Spaanschen oorlog, als neutraal ge-
rekend word , de Reformatie eeniger mate te begünstigen 3 want, w
zeker gedrukt advjjs, door de Staten der Spaansche provincien tegen
hem uitgegeven, wordt hem ten laste gelegd : dat hij binnen S t e v e n s w
e e r t , Geuse Predikanten hadde ingevoerd om hunne vergiflige leere,
onder het volk te stroijen, en, om zijne beiden zusters, in de armen
van Predikanten, welke hij zelf besteld had, aldaar de geest gegeven
hadden enz. Als daarna, den 13 Maart 1634, de Hooge Raad van
Mechelen, tegen Graaf H e n d r i k v a n d e n B e r g h , vonnis uitsprak , over
de voorgewende misdaad van verraad , werden daarin alle zijne op den
Spaanschen bodem liggende goederen, waaronder ook de. heerlijkheid
S t e v e n s w e e r t , verbeurd verklaard en daarmede begiftigd zijn onechte
zoon H e rm a n , die de Spaansche zijde hield, en door den Koning van
Spanje genaturaliseerd was. Deze overleed den 23 December 1683.
Daarna is de heerl- S t e v e n s w e e r t gekomen , aan het grafelijk huis v a n
S t y r o m , door het huwelijk van M a r i a B e n a r d i n a kleindochter van Fre-
d e e ik v a n d e n B e r g h , met H e rm a n v a n S t y r d m , Graaf van Limburg-
en-Bronkhorst., in welk huis zij bleef tot den 9 November 1(719, toen
zij , bij koopverdrag, overging aan den Graaf v a n H om p e s c h , Generaal der
Kavallerie en Gouverneur van ’s Hertogenbosch , na wiens overlijden zij ,
door erfregt, gevallen is op zijnen neef, den Heer S ig ism o n d V i n c e n t
L o d e w i i k G o s t a a e , Graaf v a n H e id e H om p e s c h , Landdrost van Twenthe
enz.; die op het kasteel Wa l b r u g , niet verre van het Zuiderpunt
des eilands,' dikwerf den zomertijd doorbragt.
Het wapen dezer heerl. bestond in eenen Lceuw.
STEVENSWEERT, gem. in Opper-Gelder, prov. Limburg, distr.,
arr. en kant. Roermond (8 k, d., 8 m. k., 2 s. d.) 3 palende N. aan
de gem. Maasbracht, O. aan Echt, van welke beide gem. zij door de
Oude-Maas gescheiden is , Z. aan Ohe-en-Laak, W. aan de Nieuwe-Maas.
Deze gem. bevat de voorm. sterkle , th an sb e td ., S t e v e n swe e r t ,
benevens het geh. het Ei land. Zij beslaat, volgens het kadaster,
eene oppervlakte van‘613 bund. 67 v. r. 85 v. ell., waaronder 542 bund.
89 v. r. 15 v. ell. belastbaar land. Men telt er 186 h., hewoond door
205 huisgez., uitmakende eene bevolking van ruim 1060 inw., die meest
hun bestaan. vinden in den landbouw.
De inw., die er op ongeveer 40 na allen R. K. zijn , behooren tot
de par. van Stevensweert.
De Herv., die er ongeveer 40 in getal zij 11, worden tot de gem. van
Stevensweert gerekend.
Men heeft in deze gem. eene school te S t e v e n swe e r t , welke
gemiddeld door een getal van 100 leerlingen bezocht wordt.
Het d. S t e v e n s w e e r t , S t b v e n s w e e r d t of S t e v e n s w a a r d , in het Lat.
S t e p h a n o v e r d a , ligt 7 u. N. van Maastricht, 2J u. Z. W. van Roermond,
op een eiland, dat door de verdeeling der Maas gevormd wordt.
In het jaar 1633 had de Markgraaf v a n A t t o n a , die na den dood
der Infante C l a r a I s a b e l l a E u g e n i a en gedurende de afwezigheid van
den Kardinaal Infant, bet bewind, als Gouverneur in de Nederlanden
Waarnam, dit dorp aan den westelijken arm der Maas , die de hoofd-
strooto is , versterkt, met eenen wal van zeven bastions. daarvan
hadden haar uitzigt op de Maas en waren van eene wljde en
diepe gracht en een bekwame konterscharp voorzien. Ook deed hij ,
aan de andere zijde der Maas , een bruggenhoofd aanleggen. Tot meer-
der dekking dezer sterkte legde hij drie kleine veldwerken; de eene,
Contelmo genoemd-, op den boven-, de andere op den beneden-
hoek des eilands, en de derde aan den oostelijken arm der Maas 3 die,
vermits die rivier' eert-ijds lan-gs deze zijde haren voornamen loop plagt