den geheelen binncnlandsehen handel maakt. Men vindt er ouk eenige
looijeriien , katoenweverijen en andere fabrijken.
Op eenen geringen afstand van de stad bereikt men reeds bergach-
tipen grond, en geniet spoedig eene veel koelere en krachtigere lucht
dan lusschen haré bedompte muren. In de omstreken vindt men vele
begraafplaatsen van de Javaansche Vorsten , welke de bezigtigmg ten
•Volle waardig zijn.
Den IS Januarij 1836 had het rivierwater te S abarahg , eenen zoo
hoogen stand bereikt, dat de gouvernementspakhuizen onder water
slonden , iets waarvan t.ot dus verre geen voorbeeld bestond.
Den 4 Januarij l'840 werd aldaar eene aardbeving gevoeld , ten ge-
volge waarvan de in aanbouw zijnde citadel, op eenige plaatsen ge-
schcurd en daardoor eene ontzetting van omstreeks eenen Nederlandschen
duim veroorzaakt werd, ook werd na de aardbeving eenige scheuring
in het R. K. weeshuis, en in de Wur tembergschekazerncontdekt .
Den 20 Julij 1844 is het korrelhuis te S abarahg , uabij den kruid-
molen , benevens eene opene loods, gesprongen , waardoor dne Euro-
pesche Artilleristen , benevens 6 koelies , zoo zwaar gewond werden,
dat sonjmige daarvan terstond, en de overige kort daarna , bezweken.
SAMARANG, huis op den Feluwen-zoom , prov. Gelderland. Zie
W elgeiegeb. "
SAMARANG (DE), riv. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java,
resid. Somarang, zij heeft hare bronnen in het gebergte van Oenarang
en Kroenroengan , en stroomt van het Zuidcn naar het Noorden , door
de distrikten Oenarang, öerondol en Samarang. Deze rivier is onge-
veer drie palen landwaarts in bevaarbaar.
SAMASOEROE, d. in Oost-Indie ) resid. Amboina , op het Ambon-
sche eil. Ceram, aan de zuidkust, deel Selan, gesp. Elipapoeteh.
SAMAT (OEDJONG-), kaap in Oost-Indie, in de Zee-van-Java, aan
de noordkust van het Sundasche eil. Java, resid. Djapara.
SAMATINGA, distr. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Sumatra,
in de Padangsche-Bovenlanden.
SAMAU , d. in Oost-Indie, op het eil. Wakan , een der Aroe-eilanden.
Het is door Mobhammedanen bewoond , die aan de inw. van Wokan ,
de hoofdplaats van het eiland , ondergeschikt zijn.
SAMAUW , eil. in Oost-Indie, tot de Kleine-Sunda-eilanden behoorende.
Zie S ib a o .
SAMAWANG, d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Sumatra,
resid. Padangsche-Bovenlanden.
SAMBA, eil. in Oost-Indie, in de Indische-Zee. Zie S ahueuioct- eilahd.
SAMBA (KARANG-), d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java.
Zie K arahg- S abba.
SAMBAKONG, eil. in Oost-Indie, in de Zee-van-Celebes , O. van
Borneo voor de Baai van St.-Lucia. . _
SAMBAR, S ambaear of S ahbhar, kaap in Oost-Indie, in de Zee-
van-Java aan de Zuidwestkust van het Sundasche eil. Borneo ,
2° 32' Z. B., 127° 3 6 '0 . L. ' . .
SAMBARANG, vl. in Oost-Indie, op het Prinsen-eiland, dat in den
Sundasche-Archipel ligt.
SAMBAROA , eil. in Oost-Indie, in den Sundasche-Archipel, 0. van
het eil. Java.
SAMBAS , kon. in Oost-lndié, aan de westkust van het Sundasche
eil. Borneo, tusschen Succadana en eigenlijk Borneo van 126 tot
128° 0. L., ten W. door de Indische-Zee bespoeld.
SAM.
Dit rijk schijnt omstreeks hot jaar 1600, alsmede nog omstreeks
1700, zeer aanzienlijk te zijn geweest, en zijn gebied tot ver in het
Binnenland te hebben nitgestrekt, Onderscheidene rivieren stroomen er
door, waaronder d e S amb a s , deMampawa , de P o n t i a n a k , d e
Se dang en de Se l a t de voornaarpste zijn. Het luchtgestel wordt er
voor niet ongezond gehouden en de grond is er zeer vruchtbaar.
Het land dat zeer volkrijk is , wordt door eenen Mohhammedaanschen
Sultan geregeerd, die in de distrikten zijne Opperhoofden benoemd.
Het land is rijk, vruchtbaar en gedeeltelijk zeer goed bevolkt, muar
voor het overige zeer onbekend. In het district Montanadak vindt men
de voornaamste goudmijnen van Borneo , welke door eene kolonie Chi-
n.ezcn , voor eigene rekening bewerkt worden.
Ook zijn hier in de staten van, den Rajah van Mattan de voornaamste
diamant-groeven , welke de Dayaks bewerken.
S a bbas, is het eerste rijk, met hetwelk de Nederlanders op Borneo
een uitsluitend verdrag van handel hebben aangegaan.
SAMBAS, stad in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Borneo, kon.
S a bbas, 10 u. gaans. landwaarts aan de rivier van den zelfden naam,
130 u. Z. W. van Borneo , in een’ laag en moerassig land.
Het is de zetel van den N.ederlandschen Resident en van den Sultan
van het rijk. Er ligt eene Nederlandsche bezetting tot handva-
ving der regten van het Nederlandsch Gouvernement.
De huizeu staan op palen boven den grond verheven. Het paleis
van den Sultan is een ruim gebouw, door een soort van vesting om-
geven. Hier worden jaarlijks wel 300 kisten opium verhandeld, doch,
uit hoofde van de zeerooverijen , waaraan bijna al de inwoners deel
hebben, die aanhoudend op de kusten zwerven , is het moeijelijk hier
aan wal te komen. In 1812 werd een rijk geladen Portugeesch schip
hier genomen, en in de stad opgebragt, De Engelschen namen deze
gelegenheid waar, om zieh tegen den Sultan te wapenen, maar zij
konden eerst bij eenen. tweeden aauval er in slagen om daarover
wraak te nemen.
In Oclober 1817 , werd een gedeelte van bet Chinesche-kamp, door
het volk van S abbas in brand gestoken, waardoor vier honderd huizen
eene prooi der vlammen werden.
SAMBAS , T asdjobg- S abbas , kaap in Oost-Indie, in de Zee-van-Ka-
rimata, aan de Westkust van het Sundasche eil. Borneo, kon. Sambas.
SAMBAS (DE), riv. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Sumatra,
welke na eenen loop van 80 uren, met eene westelijke rigting op
1° 12' 3" N. B., 126° 34' 43” 0 . L., in de Zee-van-Karimata uitloopt.
Deze rivier is rijk in stofgoud , voor de monding ligt eene groote
modderbank , welke zieh vier of vijf mijlen ver iSitstrekt. Bij laag
water Staat er 2.70 eil., bij hoog water 3.90 eil. in de S abbas , zoo
dat men haar tot aan de stad Sambas met panliallans en andere praau-
wen kan bevaren. — Door haar worden de landschappen of staten
Montrado , Tayang, Leway en Sambas bespoeld.
SAMBAYAT , plaats in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java ,
resid. Soerdbaya, ads. res. Grisse, 28 palen W. van Soerabaya ,
844 palen 0. van Batavia, aan den groolen postweg.
SAMBEEK, gem. in het Overambt van het Land-van-Cuyck, prov.
Noord-Brdband, Eerste distr., arr. ’s Hertogenbosch, kant. Boxmeer
(2 k. d., 22 m. k., 5 s. d. l e ged.) ; palende N. aan de gern, Boxmeer,
0 . aan de Maas, Z. aan de gem. Vierlingsbeek en ßakel-en-
Milheze, 0. aan Oploo-St.-Antonis-en-Lede-acker,