werden de landdagen der «taten of Iteslnurdcrs van Ovcrkjescl op dwen
*erii gehouden, waar de bevolking, even als in naburigo gewesten, htinnei
Slaatsvcrgaderingen, in de open lucht bielden, wclks leden , kort-
stondig en afdoende beraadslagcnde en sterk van geste! zijndo, mene¡
prächtige cn kostbare statenzalen bchoefden. — Voor zoo ver men bc-
rigt vindt, badden deze vergaderingen aldaar van het begin der veertieiide
tot in den aanvang der zestiende eeuw (1802) plaals.; échler vergader-
den de Staten daar niet uitsluilend maar ook elders. De ßisschoppen
oñtvingen er inede hunne buldiging, zoo als Floius van Wrve.linkhoyes
Bisschop, in 1578 en IIendrik van Beijeren, de acht en
vyhrgste Bisschop, nog in 1524.
SPOORDONK, geh. in de Meijcrij van ’s Ilertogenbosch, kw. Kern-
penland, prov. TVoord-Braband, Derde distr., arr. en 3|- n. N. W. van
Eindhoven, kant., gem. en 1¿ u. N. W. van Óirschot, aan de Ihme
rnct eenen jtoren- en olie-watermolen op die rivier. Men telt er 100 b!
en rmm 8o0 inw. Ook is ■ er eene school, welke gemiddeld door ccn
getal van 80 leerlingen bezocht wordt. Yroeger stond 'e r een kast,
d en Burg geheeten.
SPOORDONK, voorm. h a s t, in de Meijerij van ’s Ilertogenbosch,
kw. Kempenland, prov. N oord-Iiraland. Zie Borg (Den).
koffljplant. iii Hederíands-Guiaría, kol. Suriname,
aan de Mulappicá-kreeh, ter linktírzijde in bet afvaren ; palende boven-
waarts aan de suikerplant. Lodewijksburg , benedenvvaarts aan de Bc-
neden-Comtnewijne; 800 akk. groot ; met 134 slaven. De Negers nso-
men haar M a k n ie .
SPORKSGIFT (LAND-YAN), Verl. köstgr. in JYederlands-Guiam,
kol. Suriname, aan de Beniden-Commewijne, ter regterzijde in het
afvaren; palende bovenwaarts aau de koffijplant. de Jonge-Byenkorf,
benedenwaarts aan den inond der Mattappica-krcek.
SPRANG, gem. in de Langstraat, prov. Noord-Braband, Tteeede
distr;,- arr. ’s Ilertogenbosch, kant. Waalwijh (9 k. d., 3 m. k., 9s.d.]¡
palende N. aan de gem. Besoijen, O. en Z. aan Loon-op-Zand, W. aan
Vryhoeven-Capelle, N. W. voor een klein gedeelte aan Capelle.
Zij bevat het d. S p r a n g en het geh. Spr ang sc he va ar t , en be-
vo%ens hel kadaster, eene oppervlakte van 457 bnnd., waaronder
IflZ 420 blind. 98 v. r. 67 v. elL. belastbaar land.
Men telt er 208 h., bewoond door 323 hnisgez., nitmakende eene be-
volkmg van ruim 1710 inw., die meest hun bestaan vinden in het ma-
ken vari zoogenaamde Langestraatsche schoenen. Men heeft er ook
1 wmdkoren“ en 1 ros-oliemolen.
De Herv., die er 1290 in getal zijn , onder welke 500 Ledematen,
rnaken eene gem. ni t , welke tot de klass. van IJeusden , ring van Gre-
velduin-Capelle bebeort.
De eerste, die in deze gemeente het leeraarämbl heeft waargenomen,
nadat S p r a n g in 1613 van Besoijen was afgenomen , is gewecst C orr e -
l *J,s ®AI,EC0WDS » die in het jaar 1615 herwaarts kwam cn in het jaar
■Ir naar 6 re(la vertrok. Het beroep geschiedt door den kerkeraad.
.Men treft er 70 Christelijk Afgescheiden aan.
^ De 2 Evang. Luth., die er wonen, behooren tot de gem. vaa
s Ilertogenbosch. —• De Ä. K., die er 340 in getal zijn, behooren tot
de par. yan den Kaatsheúvel. — De 20 Isr., die er wonen, gaan te
Besoijen of te Waalwijh hunne godsdienst waarnemen.
Men heeft in deze gem. eene school, welke gemiddeld door een getal
van 130 leerlingen bezocht wordt.
Deze gem. is eene hoerl., welke in het middon der vorige eeuw
b c z e t e n werd door Don M e l c h io r J o sb p h o s d e V i l l e g a s , Baanderhcer van
Pellenberg, Hovorst, enz. Thans is zij het eigemlom van den Hocr
K, van H o ow b n in g en , woonachtig te Gorinchcm.
llet d. S p r a n o ligt 4 u. W. ten Z. van ’s Hcrtogenbosch, | n. Z. Z. W.
Vun Waalwijk; Het is een groot in het geboomte liggende dorp, dat
v a n het O. naar het W. i u. gaans zieh uitstrekt, welke beide einde
daaroni bet Oosteind cn het Westeind genoemd worden. De provineiale
straatweg T a n Tilburg naar Waalwyk doorsnydt deze plaats. Men telt
er 197 b. cn ruira 1620 inw.
De Herv. kerk, is vrij rnim en heeft eenen tore.n van zwaar muur-
werk met eene vierkantc, körte spits gedekt, welke toren in den Fran-
seken tijd tot telegraaf gediend heeft. Aan den zuidwesthoek is deze
toren van eene aanzienlijkc hoeveelheid muurwerk beroofd .Van boven
tot onder loe ; het schijnl niet bekend te zijn wanneer of bij welke
pelegenheid deze ramp ontstaan is , en vreemd kwam het ten alle tijde
voor, dat aan de herstclling nooit de hand gelegd i s , geworden ; op-
nervlakkig zou men zeggen dat de toren de berstelling van de bedoelde
bres wel noodig heeft. In het jaar 1807 is overeenkomstig de begeerle
van wijle Vrouwe J o h a n n a v an O lp h e n , door hären nagelalen echtgenoot
cn hinderen , den Heer F. v a n d e W e r k e n ; de Heeren C. v a n d e W e r ken
en J . B. v a n d e W e r k e n Z w a a n , benevens Mej. M. W. v a n D ü s s e l d
o rf , geb. v a n d e W e r k e n , aan deze gemeente een kostbaar en fraai
kerkorgel ten geschenk gegeven-
De dorpsebooi is in het jaar 1856 gestiebt.»
De kerinis te S p r a n g valt in den eersten Zondag na 17 September.
In het laatst van het jaar 1839 stond deze gem. ondersebeidene malen
ten prooi aan moedwillige. brandstichting,, onder anderen had dit
plaats in den nacht tusseben 13 en 14 üecember van dat jaar, als wan-
ncer daardoor twee huizen werden in de asch gelegd.; nadat echter
drie jongelingen , welke zieh daaraan badden schuldig gemaakt, te
’s Hertogenbosch, wegens dit hun bedrijf ter dood veroordecld waren ,
welke straf door Z. M. veranderd werd in geesseling en brandmerk , en
20 jaren tuchthuisstraf, heeft dit opgehonden.
Het wapen dezer gem. bestaat uit een veld van zilver; met drie
kussens van keel (rood).
SPRANG (HET HUIS-TE-), voorm. tolhuis der Graven van Arem~
borg, in de heerl. Hooge-en-Lage-Zwaluwe, prov. Noord-Braband T
Vierde distr., arr. en 3 n. N. van Breda, kant. en 2 u. N. O. van
Zevenbergen, gem. IIooge-en-Lage-Z waluwe, 1 u. W. N. W. van
Hooge-Zwaluwe , op de Yliet.
Dit voorm. tolhuis is nu eenepachthoeve, de B la a u w e - s l u i s ge-
naamd.
SPRANG (BINNEN-POLDER-YAN-), pold.in de Langeslraat, prov.
Boord-Braband, Twecde distr., arr. *s Hertogenbosch, kant. Waalwijh,
gedeeltelijk gem. Sprang en voor een klein gedeelte ook gem. Capelle;
palende N. aan den Kapitalen of Winterdijk en de Meer- of Merksloot
gem. Besoijen, O.aan Sprangsloot en den Eikendijk, gemeente Besoijen
en Loon-op-Zand, Z. aan den Loonschendijk tegen de gemeente Loon-
op-Zand, W. aan de gemeente VrijhoeVen-Capelle.
‘ Van dezen pold.is de tijd van bedijking onbekend, doch deWinter-
Oijk in 1827 verhoogd en verzwaard. Hij beslaat, volgens het kadaster,
eene oppervlakte van 424 bnnd. 71 v. r. 3 v. eil., waaronder
nagenoeg 280 bund. schotbaar land, als; onder Sprang, volgens het