Bij den opstand tegen Spanje ontwikkelde zieh te S lo is ook meer zelfstan-
digheid , daar zij zieh bij de Vereenigde Nederlanden voegde , verklärend;
de Regering liever alles te willen lijden dan eenigxints te verliezen re
exercitie van de Gereformeerde Religie ende te scheiden van de geuri-
eerde provincien, waarop de Algemeene Staten, in 11583, de stad wij
verklaarden van hare afhankelijkheid van Brugge. Kort daarna, Jen
8 Junij 1386 , verscheen P a r b a voor de stad en belegerde die. Zeren-
tien duizend vier honderd kanonschoten werden volgens de berekming
op haar gedaan ; maar de Bevelhebber G roeneve ld verdedigde zicl dapper
, en geen ontzet van L e ic e s t e r körnende , had hij lot het alleriaatste
redmiddel besloten, om alles aan een verdelgend vuur prijs te grven en
yervolgens met zijne weinige overgeblevene manschappen, het zwaard
in de hand , door ’s vijands loopgraven heen te slaan , toen Mj voor
zieh eiy de burgers de voordeeligste kapitulatie sloot, welke) ooit bedangen
i s , en de stad alzöo, den 4 Augustus, aan de Spanjaarden over-
ging. Ook bij deze belegering schijnt een groot gedeelte vsn het be-
bouwd gedeelte der stad verwoest te zijn, zonder naderhard hersteld
te zijn geworden, zoodat het binnen die grenzen geraakte, waarin
bet tot het jaar 1794 bleef en nog nagenoeg is. Onder iet Spaansch
bewind was het Zwin door de Zeeuwen bezet, de bandel moet dus ge-
beel opgehouden hebben. In de stad was eene geduchtf krijgsmagt en
eene aanzienlijke oorlogsvloot, voornanielijk bestaande in galleijen, op
welke Turksche gegangenen tot roeijers dienden j welke vloot echter
in bare verrigtingen tegen de Zeeuwen meestal ongelukkig slaagde,
en voor een groot deel in hunne banden viel.
Sluis bleef onder de Spaansche heerschappij tot in het jaar 1604.
Het was, gedurende het driejarig. beleg van Ostende , en wel op het
laatst, als deze stad geen langen tegenstand meer scheen te zullen
kunnen bieden , dat Prins M a o r its het besluit nam, om S l o is te be-
lcgeren , en daarom , na vooraf het eiland Kadzand , benevens Aarden-
burg en eenige andere omliggende plaatsen vermeesterd te hebben, zijn
heer voor S l o is deed nederslaan , met oogmerk om den Spaanschen Yeltl-
heer A b b r o s io s S p in ola , van Ostende af te trekken ; ten minsle om
aa^ w ®*'aa^sc^le hrijgshezetting binnen die stad eenige lucht te verschaffen.
In den aanvang gebruikte de Prins veel geweld , ten einde
die stad des te spoediger tot de overgave te dwingen : dan , uit de
overloopers verstaande, dat zij wel van voetvolk, maar van weinig
evensmiddelen voorzien was , werd hij te rade haar door eene naauwe
insluiting uit te hongeren. S p I nola kwam toen de nood het hoogst
gestegen was wel opdagen, met zoo veel volks, als hij van het, beleg
van Ostende missen kon , om S l o is te ontzetten, en deed ouderschei-
dene aanvallen, op de belegeraars, dan moest eindelijk, na groot verlies
van volk, naar de legerplaats voor Ostende terugkeeren ; waarna,
e Gouverneur S errano de stad, die nu drie maanden was belegerd ge-
t*en 1° Augustus, moest overgeven, bedingende eenen vrijen
lets bijzonders was het , dat zieh , binnen S l o is , behalve eene Spaansche
krijsbezetting van omlrent 4000 man, ook 1400 Turksche-, of eigen-
>J arbarijsche slaven , hevonden ; welke de Spaansche Gouverneur-,
enevens 11 of 12galeijen, op welke zij dienden, gaarne zou bebouden
e en j dan , uit kracht van een der artikelen der overgave , werden deze
slaven allen in vrijheid gesteld en de galeijen raakten in der Staten handen.
nns M a o r its miste dus wel in zijn eerste plan , om Ostende te be-
ou en (helwelk den 20 September daaraanvolgende aan de Spanjaarden
overp'inpj i dan, door het winnen van S lo is werd het verlies der andere
s t a d genoegzaam vergoed, want daardoor behielden de Slaten met te
min eenen vasten voet in Viaanderen, en hadden mitsdien gelegen-
heid om den oorlog, buiten hunne eigene grenzen , in deze provincie
oycr’te brengen. Ter oorzakevan het groot belang dezer overwinning,
ongelet dat bet verlies van Ostende gelijk zamenliep, werden in de
Vereenigde Nederlanden , ' ter eeuwiger gedachtenis daarvan , onder-
seheidene penningen geslagen, met geestige opschriften , waaronder een,
op welks eene zijde de stad Ostende en op de andere de steden S lois ,
IJzendijke, Grave en llhijnberk waren afgebeeld ; met dit randschrift:
Plus Triennio Obsessa Hosti Rudern, Patriae Quatuor, Ex Me, Ur-
besDedi: 1604, hetwelk aanduidde, dat de stad Ostende, die dus
sprekende werd ingevoerd , meer dan drie jaren belegerd , aan den
vijand niet dan sleenboopcn , maar aan het vaderland vier steden,
uit zieh zelve, gegeven had; alzoo namelijk, behalve S l o is , ook
de drie andere genoemde steden , ter zelfder tijd door den Staat ver-
meesterd waren. Op eenen anderen penning zag men op de eene
zijde weder de stad Ostende en op de andere S lo is alleen , en op de
beide zijden las men dit opschrift: Jeliova Prius Dederat Plus Quam
Perdidimus: 1604 (dat is: de Heer had, reeds vooraf, aan ons meer
gegeven dan wij verloren hadden): ziende op de vermeestering van S l o is ,
welke het" verlies van Ostende eene maand tijds voorafgegaan was. Het
verdient opmer.king , dat S lo is destijds grootendeels schijnt bevolkt geworden
te zijn door de voormalige inwoners der stad Ostende , onder
welke vele Zeeuwen waren (1).
Middelerwijl werd F r e d e e ik H e n d r ik , Prins «an Oranje, door de
Stalen tot Gouverneur, niet alleen van S l o is , maar ook van al wat
van Vlaandercn door de Staten reeds vermeesterd was, aangesteld.
Deze had tot Luitenant-Gouverneur onder zieh C h a r le s van d e r N oot ,
Heer van Hoogwoude en ylursticuude, die de stad had helpcn winnen
cn daar gestorven is. ^
Deze afwisselende onderwerping aan Staatsch of Spaansch bewind
keerde niet alleen de burgerlijke, maar ook de godsdienstige instel-
lingen gestadig om, ja bewerkte telkens voor een groot deel eene
verandering van bevolking, die alzoo tot op schaars 2000 verminderde
en daar nooit weder boven gekomen is. Olschoon de plaats voor 1387 ,
even als het Vrije, tot de ünie behoorde en nog door hare afgevaar-
digden bij de beeediging van L ev c e st er vertegenwoordigd was, konde
zij evenwel niet verwerven weder daarin opgenomeu te worden , maar
bleef, even als alles, wat van Viaanderen heroverd werd , onderworpen
aan de Generaliteit. De stad, nu op eene kleinere schaal terug gebragt
,. nam toe in welvaart, en bloeide zoo wel door de bezetting,
bij welke de staf der krijgsmagt in Staats-Viaanderen , als door het collegie
van den Vrije daar binnen gevestigd , en ook door den handel van Holland
op Viaanderen in drooge en gezouten visch, kaas enz. en terug
in lijnwaad , wollen stoffen en granen.
Zekere de T e r r a il , ■ een Fransch balling in Spaansche dienst, in
het jaar 1606 vernomen hebbende, dat men, aan de oostzijde van
(1) Zie Swaluwen > de Heldendaden der Zeeuwen , bl. 158»
Hieruit is af te leiden , waaroin de spraak en gewoonten te Sluis too geheel met die jler Zeeuw—
sehe steden overeenkwam ; waartoe ook bijdroeg , dat vele inwoners die in 1586 de stad hadden
^erlaten en die nu met hunne hinderen terug kwamen , roornamelyk te Middelburg hunne schuilplaat«
hadden gev onden.