p old er den Be i s t e n - p o l d e r en den Ge e r e n - p o l d e r ; bc-
slaat, volgens bet kadastcr, eene oppervlakte van 1789 bnud. 30 v. r.
68 v. eil., waaronder 1731 bund. 6 v. r. 99 v. eil. belastbaar land.
Men telt er 136 h., bewoond door 178 huisgez., uitmakende eene
bevolking van 1140 inw., die raeest hun beslaan vinden in den land-
botiw.
De R. R., die er ruim 970 in getal zijn , maken mel die van de
gem. T ul l - en- ' t W a a l , Scl ionauwen en ’t G o o i eene stat. ui t ,
welke tot bet aartspr. van Utrecht behoort en door eenen Pastoor en
eenen Kapellaan bediend wordt. Men telt in deze stat. rnim 1400 zielen ,
onder welke 1000 Communikanten.
De Herr,, die er ongeveer 170 gevonden worden, bebooren tot de gem.
Schalkwijk-en-t Gooi, welke in deze burgerlijke gem. eene kerk heeft.
Men heeft er eene school, zijnde een nieuw gebonw , grootendeels door
de medewerking van den Amhachtsheer daargesteld , welke door een
gemiddeld getal van 73 leerlingen bezocht wordt.
De gem. S c h a l kw ijk is eene heerl., welke thans in eigendom beze-
ten wordt door den Heer C orn elis L ddovicds , Baron van W yckerslooth
van S c h a l kw ijk , Bissehop van Curium in partibus infidclium , woonach-
tig op den buize Duinzigt , bij Ocgstgeest.
Het d. S c h a l k w i j k ligt 6 u. Z. W. van Amersfoort, 2£ u. W. van
Wijk-bij-Duurstede, »1° 39' 29" N. B., 22° 81' 28" O. L. Het is
een groot d., dat zieh mel eene regte buurt , meer dan een uur gaans
in de lengte , tot digt aan de Lek, uitstrekt, ter wederzijden van de
S c h a l k w i j k s c h e -wet c r i n g . Men telt er in de kom van bet
d. ruim 820 inw.
De Herv. kerk was vöör de Reformatie aan den H. M ichael toe-
gewijd. Men had er destijds vier vikarijen, waarvan eene aan bet
St. Nicolaas altaar ; ook was er eene broederschap van St. Anna. De
pastoriegoederen bragten 123 guld. 75 cent , die der vikarijen 97
guld op. Het was eene zware kruiskerk , met eenen spitsen toren , welke
in bei jaar 1804 vervangen is door een geheel nieuw kerkgebouw,
hctwelk gestiebt is uit eene aanzienlijke som gelds van den Ambachts-
heer A ndreas C orn elis de N ormandie en de edelmocdige bijdragen van
velen in deze gem., onder welke niet weinig Roomscb Katholijken
hebben uitgemunt. In deze kerk, zijnde een gewoon gebouw , met
eenen spitsen toren , doch zonder orgel , ziet men de iraaije tombe
van den Heer B althasar de L e edw , voormalig Ambachtsheer dezer ge-
meente , overleden den 50 Junij 1751.
De R. K. kerk, aan den H. M icha el toegewijd , is een gewoon ge-
bouw , met eenen koepeltoren en van een orgel voorzien.
Men heeft er nog het riddermatig goed Vui lcoop of Vui lcop.
Zie dat woord. Ook bad men er bet kasteel en ridderhofstad Scbalk-
wi jk en het huis Mer c k e n b u r g , welke beide afgebroken zijn.
S cha lkw ijk is de geboorteplaats van den Watergeus H ans O nversaagd.
In de vijftiende eeuw waren de Heeren van Culcnborg ook Heeren
van S c h a l k w i jk , en werden beleend met dat Gerecht tot S c h a l k w ijk ,
ende dit Personaatschap mitter bereiten gifte, ende hoeren toebehoeren,
item, enz*, en dris heeft Hubert, Heer van Culcnborg, in het jaar
1414, aan die van S c h a l k w ijk bijzondere keuren gegeven welke , in
het jaar 1530, door A ntonie de L alaisg , Graaf van Hoogstraten, en
Heer van Culenborg, bevestigd zijn.
In het jaar 1523 brak de Lckdijk te S chalkwijk door, zoodat, onder
anderen , ook het dorp toen veel schade leed, door overstrooming.
waardoor de provincien Utrecht en Holland onder water geraakte en
sommige landerijen wel een kniehoog met zand overdekt werden, zoodat
het meeste koorn bedierf.
In de maand September des jaars 1527, viel Hopinan Christo ffel
de L ange met eenig volk in S cha lkwijk , en dreef er vele menschen
en vee ui t : en H endrik van B eijeren , de acht en vijftigste Bisschop
van Utrecht, had e r , kort te voren , ook brandschattingen uitge-
schreven.
De kermis te S chalkwijk valt in den 24 Junij.
Het wapen dezer' gemeente bestaat uit een rood veld met drio zilvo-
ren balken gedekt met een gouden kroon.
SCHALKWIJK (DE GROOTE-POLDER-VAN-ZUID-), pold. in Ken-
nemer land, prov. Noord-Holland, arr. en kant. Haarlem, gem. Zuid-
Schalkwijk-Vijfhuizen-en-Nieuwerkerk-aan-den-Drecht; palende N. aan
Noord-Schalkwijk, O. aan de ringvaart om het Haarlemmermeer, Z.
aan den Kleine-Polder, W. aan het Spaarne.
Deze pold. beslaat, volgens het kadaster eene oppervlakte van 225
bund. 25 v. r. 27 v. eil., telt 6 boerderijen en wordt door 1 sluis, op
het Spaarne van het overlollige water ontlast. Het polderbestuur bestaat
uit den Burgemeester en drie Poldermeesters.
SCHALKWIJK (HUIS TE-), voorm. ridderhofst. in het Overkwartier
der prov. Utrecht, arr. en 6 u. Z. W. van Hmersfoort, kant. en 2£ u.
W. van Wijk-bij-Duurstede, gem. en een weinig bezuiden de kerk van
Schalkwijk.
Deze ridderhofst. welke reeds in 1346 bekend was, was een groot
doch ouderwetsch gehouw, en schijnt eertijds aan een geslacht van S chalck-
wyjk den naam te hebben gegeven. Zekere W illem van S chalck-
w i jk komt voor in eenen brief van 1165 5 een E gidiüs of G ill is van S chalck-
w i j k , in eenen brief van 1128. A rnold van S chalckwhk was Maarschalk
in het jaar 1239 en 1240. G ijsb e r t van S ch a lckw ijk , zoon van A r nold,
komt voor in 1287, en 1294. H endrik en B erthold van S chalckw
i jk sneuvelden , met J an van R enesse , in het jaar 1304. H et H cis- te-
S chalkwijk werd toen ook, ten gronde to e , gesiecht. Naderhand is
het weder opgebouwd en door onderscheidene vooroame geslachten be-
zeten ; zoo was D ir k van J dtfaas er Heer van in het jaar 1536,
toen het , door ’s Lands Staten , voor riddermatig erkend werd. Onderscheidene
bezitters van dit huis , dat aan niemand leenroerig , maar
vrij eigen goed was, zijn in de Utrechtsche ridderschap beschreven ge-
weest; als , in het jaar 1660, Heer F rederik van R enesse van E lde-
ren : in 1667 , Heer G eerlach van der C apellen : van 1691 tot 1707,
Heer S teven F rederik van der C a p e l l en : e n , eindelijk, in 1745 ,
Heer E vert C ornelis van der C apellen , Heer van üouten. Sedert
het jaar 1759, werd het bezeten door den Heer D aniel C ornelis van
der C apellen.
Dit huis is gesloopt. De daarioe behoord hebbende gronden, be-
slaande eene oppervlakte van 8 bund. 70 v. r., worden thans in
eigendom bezeten door den Heer F rederik de R idder.
Het wapen dezer ridderhofstad bestaat uit een veld, verdeeld in acht
fascen , afwisselend van zilver en keel.
SCHALKWIJK (DE KLEINE-POLDER-YAN-ZUID), pold. in Ken-
nemerland, prov. Noord-Holland, arr. en kant. Haarlem, gern. Zuid-
Sclialkwijk-Vijfhuizen-en-Nieuwerkerk-aan-de-Drecht; palende N. aan
den Groote-Polder, 0 . en Z, aan de Ringvaart om het Haarlemmer-
mecr.