aan het gczellig vcrkcer, en jaarlijks worden de armen op flora- (Kopper-)
inaandag nog vcrbltjd door eene uitdeeling van brood gebakken van dc
zak (arwo, welke de molenaars , volgens bet twee en veertigtigsle artikcl
van het instrument der Rederijkers aan da vereeniging verschuldigd is,
S o m m e l sd i jk i s de gcboorteplaats van den Landhuishoudkundige Gual-
t h e r u s J a co bu s van d e s B o s c h , geb. 1 2 Mci 1767, -j- 11 Augustus 1836.
Dc kermis valt in op deif tweede Pinksterdag.
Dit dorp is tweemalen door brand geteisterd, als eens in het jaar
1628 zoo als blijkt uit bet opscbrift op eene houten l(jst, boven de
deur van een huis aan het einde van den Enlcele ring, in verb event
schoone golhiscbe letters :
iBHt toerit jegteit in (¡5atie£ ifmtt/
^aor tie iiiitaric iian 3©ß£tfntite 3tjn be anbere af*
jjefiranij 1625,
Ten tweeden male trof dit dorp eene dergeljjke ramp den 23 September
1 7 9 9 , als wanneer, behalve kerk en toren , twaalf huizen en vier
schüren in de asch gelegd werden.
Het wapen dezergem. is. het zelfde als dat van de heerl. S ommelsdijk,
SOMMELSDIJK (HET NIEUWE-LAND-VAN-) , pold. in het eil. van
Gocilcreedc-cn-Overflakkee , prov. Zuid-IIolland ', arr. Bridle} kant,
en gem. Sommelsdijk; palende N .W. aan den Oude-Kraaijer-polder,
waarmede zn eene gemeene bedijking uitmaakt, N. 0 . aan den Ever-
dina-polder, Z. 0 . aan het Oudeland>van-Sommelsd\|k, Z. aan den
Christoffel-polder en Onwaard.
Deze pold., welke in het jaar 1669 bedijkt is , beslaat volgens bet
kadaster, eene oppervlakte van 61 bund., en wordt door eene sluis, op
de haven van Sommelsdijk van het overtollige water outlast. Er
S t a a t daarin eene boerderij.
SOMMELSDIJK (HET OUbE-LAND-VAN-), pold. in het eil. Gee-
dereede-en-Overflakkee, prov. Zuid- Holland , arr. Brielle , kant. en
gem. Sommelsdijk ; palende Z. aan den pold. Duivenwaarde , W. aan
de Oudc-plaat en den Christoffel-polder , N. 0 . aan het Nieuwe-land-vau-
Sommelsdijk, N. aan den Evcrdina-polder en de Westplaat, 0 . aan bet
Oude-Land-van-Middelharnis, waarmede zij een gemeene grond is , even
als Duivenwaarde, (zie verderbet art. Middelhabbis [het Oupe-land-van-]).
Deze pold. beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 828
bun d .j.te lt 11 h ,, waaronder 9,boerderijen, en wordt door eene slais,
op de haven van Sommelsdijk van het overtollige water ontlast.
. SOMMELSDIJK, voorm. fort in Nederlands-Guiana, kol. Suriname
, 16 mijlen 0 . van het fort Amsterdam, ter plaatse waar de
Cottica en de Bovcn-Commewijne zieh in de Beneden-Commewijne
vereenigen , en ter verdediging van die rivieren dienende. Het was
eerst C o t t ic a gehceten en word , in het jaar 1688, door den Gouverneur
C o b n e u s van A e r s s e n v a n S o m m e l s d i jk , onder het beleid van den Ingenieur
R o b e r t v a n Paub , herbouwd en vergroot. Nadat dit fort ver-
vallen was, werd het door Hernhutters bewoond, die er een gestiebt
liadden en handel dreven ; deze verliefen het echter weder en zetteden
zieh te Paramaribo nedcr. In 1819 was er een Chirurgijns-etablisse-
m e n t,’ en het werd toen bewoond door eenen Geneesheer die alle one
liggende plantaadjen bediende. De Negers noemden bet destijds Aß»>TB1
(Hernhutters), Thans is het verlatcn.
SOMMELSDIJK (LAND-VAN-), verl. kostgr. in Nederlands-Guiano,
kol. Suriname, aan de Cottica, ter linkerzijde in het afvaren ; palende
hovenwaarts aan het Land-van-Breukclwaard, benedenwaarts aan de
punt gevormd door de zamenvloeijing der rivieren Cottica en Boven-
Commewijne, aan welke laatste rivier het aan het verlaten land van
Klein-Polen .palende is.
SOMMELTJESBERG (DE), heuvelophet eil. Texel, prov. JSoord-
Ilolland, eveu ten 0 . van het d. de IVaal, bij ,en ten Z. van den
Heerenweg , welke van dit d. naar Oosterend loopt.
In dezen heuvel zijn , in het jaar 1777, oudheden van Romeinschen
oorsprong gevonden.
SOMMELTJESKUIL , voorm. boerenhofstede , op het eil. Ir tenngen,
prov. Noord-Holland, arr. en 9 u. N. O. van Alkmaar , kant. en 5 u.
Z. 0 . van den Helder , gem. Wieringen. 15 min. N. 0 . van Hypolilushoef.
.
Ter plaatse, waar deze boerderij gestaan heeft, is vroeger een hei-
densch kerkhof geweest, waar men nog vele seberven v in d t, welke in
walletjes en omliggende velden gevonden worden.
De tot deze hofstede behoord hebbende gronden , beslaan eene oppervlakte
van ongeveer 5 bund. en worden thans in eigendom bezeten door
den Heer N an S c h e l t u s en anderen, woonachtig te Wieringen.
SOMOERI, oud d. in Oost-Indie, resid. Amboina, op bet Ambon-
sclie eil. Ceram, aan de Noordkust van Groot-Ceram.
SOMOIET , d. in Oost-Indie, resid. Amboina, op bet Arnbonsche eil.
Ceram, onder den Radja van Sohomi-it staande.
SOMOWONO, distr. in Oost-Indie, op het Sandasche eil. Java. Zie
SOEMOWONO.
SOMPAH (AYER-), riv. in Oost-Indie, op het eil. Manipa, een der
Moluksehe-eilanden.
De eilanders waren voorheen gewoon bunne plegtige eedzwering bij
dit riviertje te verrigten.
SOMPOE , N o e s a - S om po e , eil. in Oost-Indie, in de Jndtsclie-zee,
Z. van het Snndasche eil. Java , op de kust van de resid. Patjietan.
SON, oulings S o n n e , d. "in de Meijerij van ’s Hertogenbosch, kw.
Peelland, prov. Noord-Braband, Herde distr., arr., kant. e n l ^ u . N.
ten 0 . van Eindhoven, gem. Son-en-Breugel, 8 min. W. van Breu-
gel, aan den weg van St. Oedenrode op Eindhoven , op den linkeroever
van den Domnael, waarover hier eene schoone brug l igt , door welke het
wiet Breugel gemeenschap heeft.
Het is een tamelijk groot, doch geen fraai d., aan de Plaats ofhet
Marktveld tamelijk digt betimmerd. Men telt er in de kom van het
d. 80 h. en 275 inw. cn met de daartoe behoorende geh. He u v e l ,
Bokt , Aa n s c h o t , E s p , Hoeven, Ei k e r s r i j t en een gedeelte van
Wo l f s w i n k e l , zamen 120 h., bewoond wordende door 200 huisgez.,
met ongeveer 107(T inw., die meest in den landbouw hun bestaan
vinden. De grond is niet zeer vruchtbaar, inaar levert nogthans
Eogge, haver, boekweit en gerst op. Op sommige plaatsen wordt oer
°f ijzererts gevonden, vooral in den zoogenaamden P o t j e s b e r g . , een
der heuvels, welke men ten noordwesten van dit dorp aantreft en die
zieh als een läge bergketen aan het oog voordoen. (Zie voorts het art.
Potje s b e r g ) . Uit sommige dier heuvelen wordt ook tu rf gestoken , die
zeer goed brandt. Men heeft er mede eenen korenmolcn en eenen
oliemolen.
Dit d. is over het algemeen vrij welvairende en zeer levendig door
den doortogt, die er i s , van de dorpen zuidoostwaarts van ’s Hertogenbosch
naar Eindhoven.