moest speien en daarin veel behagen schepte, werd des nachts voor
den dag, welke tot de overrompeling van S chiedam bestemd was , de
stad uitgelaten. Des morgens ten vijf ure , toen het nog duister was,
kwain hij in volle wapenrusting voor de Delftsche poort te Rotterdam, ■
met een geschreeuw en geraas, alsof er een geheele troep voor de poort
stond. Eerst lieten de wachten zulks onopgemerkt, doch toen hij on-
ophoudelijk blcef razen, en daarenboven gedurig met zware steenen
tegen de poort wierp, werden er twaalf manschappen uitgezonden,
om naar de oorzaak van dit geweld onderzoek te doen. Deze vatteden
zijn paard bij den toom en namen hem gevangen. Men bragt hem in
het wachthuis, maar de ruiter gedroeg zieh altijd even uitzinnig, sloeg
allen, die hij bereiken kon, om de ooren, lachte nn eens, dat hij
schaterde, en schuimbekte dan weder als een woedende. Hierbij riep
hij , zonder ophouden, niets dan : » F rans van B r ed ero d e wil ik zien !
Ik wil Jonker F rans spreken.” Men traehtte hem te bedaren , doch
to vergeefs; zijn geroep om den Stadvoogd hield aan , en wilde men
zijne woede niet gestadig doen toenemen, zoo oordeelde men het noo-
dig , aan zijn verlangen te voldoen. — Daar dit zonderlinge voorval,
bij het aanbreken van den dag, de geheele bevolking uit nieuwsgierig-
heid in beweging bragt, beval B r e d e r o d e , dat men den gevangene voor
hemzoude brengcn, en hem, overeenkomstig zijn verzoek, voor eenige
oogenblikken met hem alleen laten. Zoodra de roiter met B redb-
r o d e alleen was, gaf hij hem te kennen , dat hij zieh slechts krank-
zinnig geveinsd had , en dat hij hem berigt van zijne vrienden te S chiedam
bragt. Hij herinnerde hem aan den tijd, welke voor het begin van
den opstand en den gelijklijdigen aanval van buiten bestemd was, en
verzocht, dat G e r a r d van H or t en en de vier andere ruiters , die te Rotterdam
gebleven waren, als wegwijzers den aanslag op S chiedam zouden
helpen ten nitvoer brengen , door het krijgsvolk , längs geheime wegen,
tot digt onder de stad te leiden , om op het hooren van het afgesproken
teeken , met het bestemde veldgescbreeuw, te gelijk van binnen en van
buiten te kunnen aanvallen. Hierop openbaarde B r ed e ro d e het geheim,
waarin tot nu toe slechts zeer weinigen gedeeld hadden , aan alle zijne
Krijgshpofden , en las hun den zoo even ontvangen brief voor. Acht hon-
derd man werd daarop in gereedheid gebragt, die zieh , omstreeks 8 ure
in den avond van St. Valentijnsdag, in twee troepen verdeeld , de eene
aan de Overschiesche en de andere aan de Rotterdamscbe-poort, onder
de wallen van S chiedam moeslen bevinden. Terwijl B r ed e ro d e zieh bij
voorraad in de aanstaande uitbreiding van zijn gezag verheugde, waren
de gemoederen der vreemdelingen te S chiedam , wien het .geheim steeds
ongeduldiger maakle-, geweldig aan het gisten. Met brandend verlangen
wachtten zij den oogenblik a f , waarop het oproer moest uitbarsten, en
waarop zij hun gemoed aan de gehate burgers zouden bekoelen. Deze, die
niets kwaads vermoedden, waren kalra en bedaard , doch vol moed , om
iederen vijand, van waar die mögt opdagen, met kracht weerstand te
bieden. Reeds naderde de avond, en naarmate de duisternis toenam,
wies ook het ongeduld der verraders te sterker aan. Hunne B e v e lb e b b e r s
trachtlen hen te bedaren., voor de ontdekking des gcheims schroomende ,
doch hunne pogingen , welke door geene openlijke daden , tot hand-
having van hun gezag, konden ondersteund worden, baatten hun weinig.
Zij, die aan -de zaak , welke zij eenmaal yoorstonden , ontrouw
waren, kenden ook geen gehoorzaambeid aan Bevelbebbers , van wie
zij geene straffen te duckten hadden. Ten 9 ure moest de aanval beginnen.
Reeds waren er eenige der zamengezworenen op de wallen
icnlaalst om , zoodra zij het Rotterdamsche krijgsvolk vernamen ,
met een zeker geschreeuw het teeken tot den opstand te geven. Daar
worden z i ten 8 ü ren eene stem van buiten gewaar. Het ongeduld
hoort daarin het veldgeschreeuw der naderende k n jg ^ d e n en ijings
1,,- ntwoorden zii het met het afgesproken geroep. Nu was n a teewn
K L Met dolle woede valt een groote troep ru,ters onder h t
geschreeuw van al gewonnen I al gewonnen J- op
turners aan Zii beschielen hen van alle zijden met haakDussen en
de hunnen ter hulpe snelden. Aanvankelijk meenden de ruiters in
het welslagen v a n V z e n eersten aanval alles gewonnen te hebben ,
doch weld™ veranderde de kans. De b‘ X
digen tegenstand, en drongen hen hunne verblijfplaats ^ J e r u ^
tuLhen waren de burgerijen van Leyden , Amsterdam Delft en Jsc .«
dam , onder aanvoering van Willem van Boshd.zen , v ede op de been ge
komen en vielen onder het geroep van Holland! HolUind! met zulk
eene kracht op de onruststokers aan, dat spoedig de ge ee e op
jjedenipt was. De verwachmhulp van
d«e woeHngr had '"an Thmegen de beide gevangenen J o r is van B r e d e - -
S S U uit hunne gevangenis
velhebbers der opstandelingente^voegen.
I r r e e n e l c h u u r “ o'nder het hool Nad^t zij daar den geheelen nacht
in de grootste angst nuar
RoTteKr d l “ o S J t e n T d o c h ’«erden even buiten de haven door
den Bevelhebber der op de Maas geposteerde schepen •
aangehouden en andermaal gevangen gezet. V an Nijmegen zei t . um
üch^ den geheelen. volgenden dag, in zijnen
hij des avond., door den bijstand eener
vermomd in een bootje over de haven werd gezet, en verder te voet
naar Rotterdam ontkwam. Vele der oproerlingen waren dadelijk de
Rotterdamschc-poort uitgevlugt, welke «kere
met buskrnid had laten openspnngen. Toen te Sc“IEDiM ^ j
8 in plaats van ten 9 ure nitbrak, hadden de Hoekschen Rotterdam
nog naauwelijks verlaten. Te Delfshaven gekomen, hoorden z.j een geweldig
en aan bondend schieten, en vermoeden daaruit, dat de aanslag
ontdekt was. Zij zonden dus eenen der Schiedamsche 35 ruiters op ver- * vooruit, die spoedig met de vlügtenden het ber.gt terug bragl
datdezaak verloren was, dat hij zelfs een groot ^
miters van den sladswal in de gracht had z.en springen. Men besloot
dus terug te trekken , en nadere tijding af te wachten , welke hun
eerst den volgenden avond gewerd, bij monde van den loozen van Nu-
hegen Het is niet bekend , hoevele ruiters in dezen opstand gesneuveld,
verdrönken ofgewond zijn. Zeker echter was het gefcd
De gekwetsten , zegt men , stierven meestendeels in de gasthuizen, teu
gevoTge van hunne onachtzame verzorging. . De gevangenen , van. wien
bet bewlzen werd , dat zij kennis van het verraad hadden. gedragen ,
werden openlijk met het zwaard onthoofd. De Haarlemmers hadden
zeven dooden, waaronder de vaandeldrager ; van de andere schutters
w a ren e r zes gesneuveld. N ikolaas van W it t e n h o r st , Hoofdman van