»40 S 0 E.
De Staat der bevolking werd in 1834 opgegeven : Europeanen ob
liunne afstammelingen »72, Javanen 457,899, Chinezen 1,404 , van I
verscbillenden landaard en Slaven 109 , uitmakende een geheel van j
460,100 zielen. _ .
De Javaan bezit,hier eenen zekeren hoogmoed, die uit bet denkbeeid
dat zijn Yorst Keizer i s , zijnen oorsprong schijnt te nemen ; daar hij
zieh boven de overige Javanen , die niet onder hem staan , verheven
w a n n t . ln beschaving en kennis S t a a t hij bij vele strandbewoners ten
achteren ; niet te min gelool’t hij , dat in bet rijk van Soebakabta de
zetel van künde en geleerdheid gevestigd is , hij is verwaand en soms |
onverdragelijk. Yoor zijne Vorsten is hij krnipend en gehoorzaamt hen
op hunne wenken ; echter weet hij , wanneer hij eenmaal onderdaan
van het Nederlandscbe Gouvernement is geworden , het voordeel, dat
hij onder een billijk bestunr geniet, weldra te waarderen.
De residentie wordt versterkt door drie forteh , welke alle Enropees.cli
garnizoen hebben. Dat bij de hoofdplaats S o e r a k a r t a , hetwelk door
de kompagnie in 1755 gebouwd werd is regelmatig Vierkant, met vier
boiwerken en een dertigtal vuurraonden van het zwaqrsle kaliber gewapend. j
Het ligt in de onmiddellijke nabijheid van de kraton , aan den mond der
Pepeb, terplaatse, waar deze in de Solo-valt. Het iort Boy ol a l i e , aan
den weg van Samarang naar de Vorstenlanden , is slechts zes uren gaans
van bet fort Salatiga in het Samarangsehe gelegen;, terwijl het fort
K l a t t e n in eene meer zuidelijke strekking is aangelegd. Voorts zijn
gedurende den oorlog op de voornaamste punten en bergpassen nog verschwende
bentings of gepalissadeerde verschansingen opgeworpen.
Zoowel in het distrikt ß r amb a n o n als in de nabijheid'van Soerakarta
, zijn zulke heerlijke tempels en bouwvallen , dat zij den oud-
heidkenner met verbazing |vervullen ; deze tempels waren in vroegers
eeuwen aan de Hindoesche godheden toegewijd.
SOERAKARTA of S o lo , st. in Oost-Indie, op het Sundasche eil.
Java, resid. Soerakarta.
Deze stad die eene onlzaggelijke uitgestrektheid heeft, telt eene be-
volking van ruim 100,000 zielen. Zij is de zetel des rijks , waar de
Keizer°of Soesoehoennan , ook wel, bij verkorting Soenan genoemde
zijn vcrblyf bondt, zoowel als vele Prinsen , aanzpeolijke Leenmannen
en andere Grooten. Alle die voorname mannen hebben groote dalems;
doch de keizerlijke kraton beslaat, met tuiner. en vijvers binnen bare
muren , eene groolere oppervlakte en bevat, volgens somrnigen , eene
bevolking van 10,000 zielen , tot de hofhouding en de dienst van bet
paleis behoorende.
Het Nederlandsch kasteel, dat den Resident tot woning verstrebt,
is zeer sterk. De Europesche wijk is grooter dan te Djokjo dewijlet
veel meer Europeers wonen; önderscheidene hunner hebben fraaije steenen
buizen. Eene Protest antsche kerk , grootendeels gebouwd uit de bijdra-
gen der gemeente te Solo , en waartoe verschiilende Javaansche grooteo
gelden hebben geschonken , is den 24 Angustus 1832 ingewijd. he
gem. telt 600 zielen , onder welke 280 Ledematen en heeft eenen Pre-
dikant. Ook is hier in 1832 opgerigt het Javaansch Institu u t, waarW
joogelingen van Europesche ouders naet de Javaansche zeden , taal en
regtspleging worden bekend gemaakt, en zoo doende opgeleid, to
Ambtenaren voor de dienst van het eiland Java, in Staat, zieh in on
middellijke aanraking met den inlander te stellen. Bovendien is «
nog eene Gouvernementsschool met 80 en eene partikuliere meisjesschoo
met 40 leerlingen.
S O E.
To S o e b a k a b t a legt de Javaan groote nljverheid aan den dag. Fraai
l e d e rw e r k , zadels en paardentuigen worden er vervaardigd ; ook zijn
de Solosche kleedjes zeer gezöcht, terwijl weverij en verwerij er zeer
deugdzaam geacht wordt.
Zekere Tommongong W o k g s o d i P o b b o , die, ten tijde vrfn den Soe-
soehoenang B a g o e s , een man van aanzien en veel invloed was , kwa-
lijk gezind zijnde jegens het Gouvernement, had in de maand April
1828 besloten , ora , met behulp van een zijner zonen , M a a s R o n g o
W a b s i t o eenen aanval op het fort te S o e b a k a b t a te ondernemen.
Door iniddel van zijne talrijke aanverwanten had hij daartoe reeds, met
de meeste geheimhouding, eene aanzienlijke menigte krijgsbeboeften
bijeengebragt in de dorpen Klewong en Penging. Aangezet door D ie p o
N e g o b o en K i a y -M o d i o , hadden de aanleggers van dit komplot het-
voornemen , om te gelijker lijcl, ’dat door W a b s i t o de aanval op het
fort zou gedaan worden , tevens ook in het Padjangsche te yallen en de
bevolking van die streken in opsland te brengen. Hoe geheimzinnig dit
boosaardig opzet ook gevoerd werd , ontsnapte het echter aan de waak-
zaainheid der Nederlandsche Regering niet. Met de meeste bedaardheid
cn het grootste overleg , werden door den Resident alle de gangen der
kwaadwilligen nagegaan en alle hunne siechte bedoelingen verijdeld.
0p bet oogenblik , dat zij zieh het zekerste waanden, werden W a b s i t o
en zijne voornaamste medestanders gevat en in verzekerde bewaring
fgesteld, waarria zij hunne verdiende straf ontvingen.
SOERALABANG, oud d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java,
resid. Batavia.
SOERA-NENGALA , distr. in Oost-Indie, op hetiSundasche eil. Java,
presid. en reg. Cherihon.
SOERAT, berg in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java, resid.
Pekalongan, distr. Worosobo. . Uit dezen berg ontsprong een der vijf
takken van de Kalie-Oeloe-Djamie.
SOERAWASA , d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Sumatra.
1 Zie S o eb o a s so .
SOERDI, naam , welken de Negers geven aan de koffijplant. d e
N ie ow e - E e s d b a g t in Nederlands-Guiana, kol. Suriname. Zie E e h d b a g t
: (Niecwe-).
j SOEREL , eerlijds Suiren , bij Altirg , onder de quatuor foresle ,
in den Giftbrief van Keizer Otto III van het jaar 996 en van Lotharius i r
Jhet jaar 1134, van Subert genoemd, deftige boerenwoning en her-
Eperg op de Velnwe, prov. Gelderland, distr. Veluwe, arr. en 10 u. N.
rvan Arnhem , kant. en 2£ u. ]Ji. ten 0 . van E Iburg, gem. en 2 u . Z. 0 .
van Doornspigk, aan den voet der Woldbergen en den driesprong der
groote veldwegen van Nunspeet, Eiburg, en Epe op Gortel, Nierze en
[Apeldoorn, met ruime bijgebouwen en paardcnstallcn, waar jaarlijks
riu-er dan 1200 koppel paarden van paardenkoopers gestald worden.
. ,^'er *s °°k de plaats waar men, op gezelle lijden, jaarlijks , van
jheinde en ver, de Veluwsche schapen en lamineren aanbrengt, om die
L eiJ ^00plustigen aan te bieden , welke schapenmarkt over de geheele
t yelnwe beroemd is , en druk bezocht wordt.
L .r-f? e *S ^*er no® E e r d g a t aanwezig, zijnde de vroegere ver-
f der zwervende Heidcns op de Veluwe, welke kuil volmaakt
fP aan Z008ienaanide Bommelskuil bij het Gorlelerbosch , ook
I eL.**eidensche-gat of de Davidsboom genoemd.
j oor het woonhuis ziet men eene meer dan 30 eil. diepe put met
izeer smakcljjk en beider water , alsmede een buitengewoon dikke oude