SPANGA-WETERING (DE) of S p a n g e r - w a t e r i r g , water, ^rov.Friesland
, kw. Zevenwouden, griet. Stellingwerf- IFesleinde, dat , bij Spanga
uit deScheen voortkomende, in eene'zuidelijkerigting naarde Lindeloopt.
SPANHEIM, eigenlijke naam van het dorp S p a sm dm , prov. Friesland,
kw. Westergoo, griet. Hennaarderadeel. Zie S p a n n o ji .
SPANJAARDSBERG (DE) , heuvel in Westerwolde, prov. Gronin-
/5c 0. gen, gem. ety5 | 11.—Z. van Vlagtwedde , -aiet ver van Ter jfyel.jfy uZ»*,,$t
• SPANJAARDSBRUG, brug in de heerl. Hemden, prov. Noord-
Braband, gem. en 20 min. Z. 0. van Hedikhuizen, over de Zeggelaar-
sche-wetering.
Bij deze brug is , in 1889, een gevecbt voorgevallen tusschen de troe-
t pen van Prins M a g r i t s en die van den Graaf van M a n s v e l d t , welke
Iaatsten , Heusden ingesloten hebbcnde, beletten wilden , dat er van
’s Prinsen zijde versterking binnen de vesting geworpen werd, hetwelk
den onzen echter gelukte , niettegenstaande zij veel volk verloren.
SPANJAARDSBRUG (DE), brug in Rijnland, prov. Zuid-Holland,
J n. 0 . van Leyden, over de Zijl, ter plaatse, waar deze in den Rijn
valt. Zij ontleent haren naam van eene schans, welke de Spanjaar-
den aldaar , tijdens bet beleg van Leyden , in 1372 , badden opgeworpen.
SPANJAARDSDIEP (HET), voorm. water in Westerwolde, prov.
Groningen , bij de Bourtange, doch thans loegegroeid.
SPANJAARDSDIJK (DE) of d e S p a n j a a b sw e g , weg, vroeger de Lb-
p r o s e w e g , en nog vroeger de F i s w e r d e r w e g geheeten , prov. Friesland,
kw. Oostergoo, gem. Leeuwarden, welke, benoorden die stad, naar
en voorbij de stedelijke begraafplaats leidt en in 1831 bestraat is.
Deze weg was eerst een hooiweg, daarna de toegang naar het kloos-
ter Fiswerd en later eene verbinding tusschen den Hoogendijk en den
Zwarteweg. Hij ontleent zijnen tegenwoordige’n naam van de volgende
omstandigheid. Tien vaandelen Spaansche Soldaten , uit Holland naar
Friesland gezondcn, waren in den morgen van den 19 Mei 1868 te
Harlingen ontscheept, en namen hunnen weg op Leeuwarden, met
het oogmerk, om, onder het geleide van den Stadhouder, den Graaf
v a n A r e m b e r g , naar Groningerland te trekken, en daar het Nassausche
leger op te zoeken en slag te leveren. De Regering van Leeuwarden
begreep duidelijk, dat die woeste benden op den middag gaarne door
deze stad zouden willen trekken , ten einde zieh , ten koste van den
stillen burger, van verversching en leeftogt ruim te voorzien. De
Raad , dit gevaar willende afwenden , voorkwam dit wijsselijk, door
het besluit, om de poorten gesloten te houden, en de Spaansche Hop-
lieden te verzoeken, om met de knechten de Noordzijde der. stad om
te trekken, ten einde op den L e p r o s e w e g van stadswege gespijzigd te
worden. Dit gebeurde, en terwijl de vermoeide Spanjaarden zieh op
dien weg uitstrekten, om te rüsten , werd er uit de stad brood, vleesch,
b ic r, wijn en andere levensmiddelen aangebragt en aan ieder hunrier
uitgereikt j terwijl hun bovendien nog eenigen leeftogt, tot voortzetting
van hunne reis , werd medegegeven. De burgerij , die over dit verständig
gedrag der Regering zeer tevreden was, verzamelde zieh in
menigte op den stadswal, om dit tooneel te aanschouwen. Geen wonder
dus, dat deze gebeurtenis in levendige herinnering bleef, en dat,
hoe vele redenen men later ook had, om de Spanjaarden te baten ,
hun naam toch , tot den huidigen dag, eigen bleef aan den weg, op
welken zij eens door de stad onthaald waren (1).
H ) Zie W. E8KH0F P , Geachiedkundiga Beachrijving van Leeuuardccn, D. 1 , bL 263,
SPANJAARDSDIJK , in de wandeling meestal de S p a n j e r d i j k genoemd,
dijk in het Westerkwartier, prov. Groningen, onder de gem. Aduard.
Deze dijk is 1.20 eil. boven het maaiveld verheven, en strekt zieh,
door het westelijke gedeelle van den Ham, van Jensemabosch onder
Oldenliove, tot den Horn aan den Munnekedijk, nagenoeg ter lengte
van 3 Nederlandsche mijlen, u i t , körnende uit het N. en N. W. en gaande
zuidoost- en vervolgens zuidwaarts naar gezegden d ijk , die naar het
Aduarder-Zijldiep loopt, over welk diep hij zieh verder oostwaarts van
de nieuwe brug als rijwcg uitstrekt.
SPANJAARBSDUIN (HET), duinen in Delfland, prov. Zuid-Hol-
land, gem. ’s Gravezande-en-Zand-Ambacht, 0 . van het Eerste Ka-
pittelduin , W. van het kaap Boersvlak.
SPANJAARDSGAT (HET NIEUWE-), ook wel enkclhetNiEowB-GAi
genaamd , vaarwater ten N. van de Zuiderzee.
Het ligt benoorden het Marsdiep , met eene strekking in de Noordzee ,
längs de westzijde vanTcxel, tusschen eene zandplaat, genaamd Droog-
Gors , kort voor het eiland en de Noorder-Haaks. Hier kan men met
groote koopvaardijschepen uit en in , gelijk meest alle de schepen , naar
het Noorden en Oosten moetende, vöör het Noordhollandsche-kanaal
gegraven was , dit zeegat uitliepen.
SPANJAARDSGAT (HET 0UDE-), voorm. vaarwater ten N. van
de Zuiderzee, tusschen de Keizersplaat en de Noorder-Haaks.
Door dit gat bragt de Raadpensionaris J o b a n d e W i t , ’s land$ vloot,
in den jare 1668 in zee , hoewel men tot dien lijd zieh verzekerd
hield , dat het volstrekt onmogelijk was , om met zware schepen door dit
gat in zee te loopen. Door deze onderneming, die toen zeer wel gelukte,
heeft dit gat sedert nog lang, in sommige kaarten van Holland
, den naam van het J o h a n - d e -W i t s - g a i behouden, doch, het isnu
geheel verloopen en onbevaarbaar.
SPANJAARDSKREEIi (DE), voorm. kreek in Staats-Vlaanderen,
prov. Zeeland, met eenen noordelijken kronkelenden loop , uit het Hellegat,
door de verdronken landen, naar de Hont vloeijende.
SPANJAARDSLAAN (DE), laan in Kennemerland, prov. Noord-
llolland, Z, van Haarlem, aldus genoenld^ omdat , in het beleg van
‘ Haarlem, in 1872 en 1873, een gedeelle van het Spaansche leger zieh
aldaar heeft opgehouden.
De S p a n j a a r d s i a a n loopt längs de zuidzijde van de Haarlemmer-
liout, waarvan zij een gedeelle uitmaakt. Zij prijkt met zware, sta-
tige eikenboomen , welke, om hunnen bijzonderen vorm , opmerking
verdienen. De takken van sommigen dezer boomen zijn, wegens hunne
oudheid , met ijzeren banden , ten einde te verhoeden , dat zij door
stormwirtden daarvan afwaaijen, aan elkander verbonden. In het jaar
1827, toen de Hout door den Heer J . D. Z o c h e r geheel nieuw is aan-
gelegd geworden en alle regte lanen verdwenen zijn, is deze laan, uit
hoofde van hare oudheid, onaangeroerd gebleven.
/ SPANJAARDSPUTJE (HET), kleine kom in het eil. Walcheren,
I prov. Zeeland, nabij Brigdamme.
^ ) Deze kom, welke dikwijls met water gevuld i s , is aldus genoemd
liA \ noor een gevecht, dat aldaa r, in het jaar 1874, tijdens het beleg van
Wsi Middelburg , geleverd werd , en waarin een hoop Spanjaarden , door den
\Hopman J a c o b S c o t t e , geslagen werd.
SPANJERDIJK, naam, welken men veelal in de wandeling geeft
aan den S p a n i a a r d s d i j k , in het Westerkwartier, prov. Groningen. Zie
S p a k j a a r d s - d i j k .