arbeidersworiingen , waarvan de hofstede en eene dczer woningen onder de
gem. Neuzen staan. Hetpolderbestuuris vereenigd met den Z u id -p o l-
d e r, den K a t s - p o ld e r en den S t. A n n a '-p o Id e r en bestaat nit
eenen Dijkgraaf, eenen Gezworene en eenen Ontvanger-Griffier, en hij
watert door eenen duiker uit in den Koegors-polder en verder in bet
Kanaal-van-Neuzen.
SPARRENDAAL, buit. inhet Oterkwartier der prov. Utrecht, arr. en
3 u. Z. ten W. van Amersfoort, kant. en 2-J u. N. W. van JVijk-
bij-Duurstede, gem. en 3 min. N. W. van Drieberyen.
Deze buit. beslaat eene oppervlakte van 17 bund. 8 v. r. 80 v. eil.,
en wordt thans in eigendom bezeten door de erven van Mevrouw de
wcduwe v a n O o s t h b y s e n , vvoonachtig op verschillende plaatsen.
SPARRENDAEL , buit. in de Meijerij van 's Hertogenbosch, kw.
Oisterwijk, prov. Noord-Braband, Tweede distr., arr., kant. en 1£ u.
Z. Z. W. van ’s Hertogenbosch, gem. en £ u. Z. W. van Vught, nabij
den straatweg van ’s Hertogenbosch op Breda.
Dit buit. beslaat, met de daartoe behoorende gronden , eene opper-
vlakte van 109 bund. 6 v. r. 62 v. eil., en wordt thans in eigendom
bezeten door Mejufvrouw de weduwe J o h a n v a n R i j c k e v o r s s e l , woon-
aehtig te ’s Hertogenbosch.
SPARRENHEIJVEL, buit. inbetbalj. van Brederode, prov. Noonl-
Holland, arr., kant. en 1 u. N. W. van Haarlem. , gem. Bloemendaal-
Tetterode-Aalbertsberg-en-de-Vogelenzang, 5 min. ten Z. van Bloe-
mendaal, aan den weg van Overveen naar Bloemendaal.
Dit buit. beslaat eene oppervlakte van 14 bund. 60 v. r. 72 v. eil.,
en word thans in eigendom bezeten door de erven van den Heer W.
II. B ä c k e r , woonachtig te Amsterdam.
SPARRENHEDYEL , buit. in bet Overkwartier der prov. Utrecht,
arr. en 3 u. Z. W. van Amersfoort, kant. en 2J u. N, W. van
IFijh-bij-Duurstede, gem. en 3 min. Z. 0 . van Zeyst.
Dit buit. beslaat, met de daartoe behoorende gronden, eene oppervlakte
van 9 bund. 82 v. r. 20 v. eil., en wordt in eigendom bezeten
door den Heer E v e r a r d C o r n e l i s S c h r ö d e r , woonachtig te Zeyst.
SPARTELGAT (HET), vroeger eene steenen heul, prov. Noord-Bra-
band, in Ae Meijerij van 's Hertogenbosch, kw. Maasland, in de Zand-
straat, gem. Berlicum-en-Middelrode, later door eenen aarden dam ver-
vangen , strekkende tot afsluiting van eenen waterloop , die weleer met
het riviertje de Aa in gemeenschap stond.
SPARTELVAART (DE), water in Delfland, prov. Zuid-Holland, het-
welk uit de IVest-Gaach voorkomt en in eene W. rigting tot den Steen-
dijksche-polder loopt, alwaar het zieh in slootjes verdeelt en te niet loopt.
SPAÜBEEK, gem. in het Land-van-Valkenburq, thans prov. Limburg
, arr. Maastricht, kant. Sittart (3 k. d., 8 m. k., 2 s. d .) ; palende
N. en O. aan de Geleen, die haar van de gem. Schinnen scheidt,
Z. aan Nuth en Schimmert, W. aan Beek en Steyn.
Deze gem. bevat het d. Spa ube ek, benevens de geh. Hoeve,
I l o b b e l r a d e , Hegge, Oud e k e r k , Jans-Geleen en Webreg.
Zij beslaat, volgens het kadaster , eene oppervlakte van 586 bund.
86 v. r. 30 v. eil., waaronder 541 bund. 80 v. r. belastbaar land.
Men telt 137 h., bewoond door 143 huisgez., uitmakende eene bevol-
king van 700 inw,, die meest in den landbouw en veeteclt hun be-
staan vinden , als ook in het maken van appel-azijn.
Haar grondgebied wordt voor een klein gedeelte bespoeld door de
Gel een, die eenen koren- en eenen oliemolen in beweging zct. Het is
voor het grootste-.gedeelte hergachtig, bevatlende vele bergen en heu-
vels eenipe met eene zachte, andere met eene steile hellmg , de grond
! is leem- en zandachtig en wordt zeer goed bebouwd ; de voortbrengse en
bestaan in tarwe , rogge , paardenboonen , haver, boekweit , gerst, kla-
ver koolzaad, vlas , aardappelen , erwten, wortelen , moeskruiden, peren
I en appelen , ook vindt men er schaarbosschen , boomgahrden , wei- en hooi-
landen. Van de tarwe en rogge , welke de voornaamste voortbrengselen
zijn wordt een groot deel uitgevoerd , ook wordt het beste rundvee
naar’ Belpie verzonden. De beste paarden gaan naar Pruissen en Erank-
riik. De handel van appel-azijn , welke voorheen een goed bestaan
opleverde, heeft sedert de scheiding van Belgie veel geleden.
De inw., die allen R. K. zijn, onder welke ruim 550 Comtnum-
kanten, maken eene ¿ar. ui t , welke tot het vie. apost. van Limburg
L„dek. van/SitUmt, behoQrt, en door eenen Pastoor en eenen JiapeUaart
bediend wordt. — Men heeft in deze gem. eene school.
Het d. S p a d b e e k ligt 3 u. 0. vari Maastricht, 1£ u. van bittard.
Men telt er in de kom van het d. 47 h. en 230 inw.
De kerk, aan den H. L a o r e n t i o s toegewijd , welke sedert onheuge-
liike tijden’, l u. van het dorp, in de gebuchten, op den Noor-
delijken hoek der gemeente stond, was geheel bouwvalhg en veel te
klein voor de behoefte geworden, waarom zij, in het jaar 1837, is at-
vebroken en in bet midden van het grondgebied en van den bebouw-
den kring der gemeente op het geh. de Hoeve verplaatst. Dit heer-
liik, wel gelegen, nieuw kerkgebouw en toren is , door vrijwillige bij-
dragen der ingezelenen en subsidien van het voormalig Belgisch gou-
vernement, gebouwd van tegelsteenen , naamschen en zandsteen en het
dak van zink. De predikstoel en twee altaren uit het oude kerk-
pebouw, zijn in de nieuwe kerk overgebragt. Zoo mede is de eemge
der drie klokken, die in den franschen tijd niet weggenomen i s ,
in den nieuwen toren geplaatst. , „
SPECERIJ-EILANDEN , naam , welken men veelal geeit aan de iUo-
lEKsciiE-EiL an d e n . Zie dat woord.
SPECREN-POLDER (DE), pold. in Rijnland, prov. Zmd-Holland.
Zie S p e k k e n - p o l d e r (De). .
SPECKHOLTZERHEIDE, geh. in de hecv\.'sHertogenrade, prov. Limburg,
arr. en 8 u. 0 . van Maastricht, kant. en 1 u. Z. 0 . van Heerlen,
gena. en 42 min. Z. W. van Kerhrade ; met 68 h._en 240 inw.
SPECKLAAN (DE), weg in Rijnland, prov. Zuid-Holland , gem.
Lisse, in eene noordwestelijke rigting loopeude van Lisse naar den
ySPESELDER-BOSCH , bosch op de Over-Veluwe, prov. Gelderland.
Zie S p e b l d e r - b o s c h .
( SPEELHEÜVEL, b. in de Meijerij van 's Hertogenbosch, kw.Feel-
\ A la n d , prov. Noord-Braband, Derde distr., arr. en 4 u. Z. 0 . van
k ) Eindhoven, kant. en § u. Z. W. van Asien , gem. en £ u- A. ten
VO. van Someren, alwaar de R. K. kerk Staat; met 4 h. en 30 inw.
SPEELHUIS (HET)-, voorm. lusthuis van de Heeren van Breda, en
de bar. van Breda, prov. Noord-Braband, Vierde distr., arr., kant.
en £ u. N. ten W. van Breda, gem. en £ u..Z. W. ten W. van
Teteringen , in den pold. Belcrum , tusschen de Mark en den grooten
weg van Breda naar den Moerdijk. ^ _ «pcin
Dit speelhuis was door M a b r i t s , Prins van Oranje , in het jaar 1620,
tot eeh jagt- en lusthuis gebouwd , en bestond uit een vrij groot achtkant
steenen gebouw , dat teer aangenaam , in een starreboschje, op