Do kermis valt in den eersten Zondag van September en de paar-
denmarkt Dingsdags daaraanvolgende.
Ilet schoúlvertrek en de onderwijzerswoníng z ijn , in het ja a r 1842
geheel nieuw gebouwd en staan aan dc Zuidzijde van den weg , die door
het dorp lo o p t, regt over h e t voermalige schoolhuis , d a t thans tot
woonhuis dient.
In het ja a r 1492 werd ook S p a n b r o e k veroordeeld lot het betalen van
boeten , als hebbende deel genomen aan het kaas- en bröodspel.
In 1583 toonden die van S p a n b r o e k zieh mede zeer oproerig en namcn
deel aan de groote vergaderingen , die de omliggende plaatsen bielden ,
to t het beramen van een plan van opstand , hetwelk echter door Dib-
d e r ik Sosov nog tijdig gedempt werd.
Het wapen dezer gemeente is van zilver, met cenen leeuw van keel.
SPANBROEK-EN-OPMEER, kerk. gem., prov. Noord-Holland,, klass.
van Hoorn, ring van Spanbroek.
De eerste, die in deze combinatie, welke sedert het ja a r 1873 bestaat,
h e t leeraarambt heeft waargenomen , is geweest K l a a s A l b e r t s , die in
h e t ja a r 1373 herwaarts kwam , en in het ja a r 1374 door eenen anderen
opgevolgd werd.
Men te lt er ruim 300 zielen , onder welke 170 Ledematen en heeft,
cr twee k e rk en , a is ; ééne te S p a n b r o e k en ééne te Opmeer .
De pastorij staat te S p a n b r o e k . Het beroep geschiedt door den
kerkeraad , onder agreatie van den Ambachtsheer van S p a n b r o e k . Den
eenen Zondag wordt er ’s morgens te S p a n b r o e k en ’s namiddags te
O p m e e r en den anderen Z o n d ag ’s morgens te O p m e e r en ’s namiddags
te S p a n b r o e k gepredikt.,
SPANBItOEKER-DIJK (D E ), dijk in de Vier-JVoorder-koggen , prov.
Noord-Holland, in eene oostelijke r ig tin g , van Spanbroek naar Wad-
way loopende.
Aan dezcn dijk zijn , in het ja a r 1 8 9 4 , de eerste kribben of bekrib-
bingen gemaakt door den uitvinder J e l l e A d b i a a n s z . W i j n s z . en a a n -
gebragt nabij de Twiskerbrug.
SPANBROEKER-KOGGE, dijkaadje in de Vier-JVoorder-koggen , prov.
JVoord-Holland. Zie W o g n om e r - k o g g e .
SPANGA of S p a n g e n , d ., prov. Friesland, k w . Zevenwouden, griel.
Slellingwerf-Westeinde, arr. en 4¿ u. Z. ten W . van Heerenveen , kant.
en 8 u. Z. W . van Oldeberkoop, waarvan de hnizen , door uilgeslrekte wei-
en hooilanden omringd , längs den weg en den Lindedijk liggen. Men
te lt er 87 h. en 312 inw. en met de b u u rt S l y k e n b u r g en het
B l a a uw h o f 68 h. en 367 inw., die mecst in den landbouw hun be-
staan vinden.
De Herv., die e r ruim 320 in getal zijn , behooren to t de gem. Scher-
penzeel-en-Spanga en Nijetrijne-en-Munnekcburen. Vvsormaals heeft
alhicr eene kerk gestaan , doch deze is in den jare 1820 afgebroken.
De R. K.., die men er a a n tre ft, worden to t de stat. van Kuinre
gerekend. — Men heeft in dit d. geen school, roaar de kindercn gc-
nieten onderwijs te Scherpenzeel oí te Slykenburg.
Bij den watervloed.vau het ja a r 1828 had dit dort) veel te lijden (1).
SPANGEN (HET SLOT-VAN-), voorm. slot in Schieland, prov.
Zmd-Holland, arr. en 2 u. W . van Rotterdam, k an t. Schiedam, gem.
Overschie-e'n-Hoogcban, £ u. Z. W. van Overschie, in den d a a r n a a r
genoemden Spaansche-polder.
(1) Moo tie daaromtrent nailer het art. Scbbrpsnzbel , hi. 136.
Het oud en adellijk geslacht v a n S pangen is afkomstig n it een
jongeren zoon der Burggraven van Leyden. Ridder J a c o b , zoon van
A l e w i jn Burggraaf van Leyden, Hcer van Rijnland en Britten, trad
in het hnwelijk met N i c o l a v a n T e l l in g e n , en leefde in het ja a r 1 1 9 0 .
D e vierde en jongste zoon van dezen Heer, F i l i p s , genaamd U i t t e r n e s s e ,
Heer van Mathenesse enz., leefde tusschen de jaren 1 2 0 4 en 1 2 3 6 , en
was gehuwd met de dochter van den Heer v an M e rw e d e . Zijn zoon ,
D i r k O i t t e r n e s s e , huwde met eene dochter u it het oud adellijk geslacht
vam P o l a n e n . Uit dit huwelijk sproot de Ridder F i l ip s U i t -
te r n e s s e , welke de goederen en het land van S p a n g e n , bij Overschie,
ervende, in het ja a r 1 3 0 7 , bij dit dorp een slot bouwdc met vijf
sterke to r e n s , het H u is - te -S p a n g e n genaamd , hetwelk zoo schoon en
groot w a s, d a t het voor een der aanzienlijksle sloten van Holland
gehörnten werd , daarenboven 'Stichtte hij eene kapel in de oude kerk
binnen de stad Schiedam. De zoon van dezen F i l ip s U i t t e r n e s s e nam
den geslachtnaam v a n S p a n g e n aan , welken zijne nakomelingen sedert
behouden hebben ; terwijl sommige zieh ook v a n d e r S p an g en schreven.
Zoo vinden wij op de lijst der Yerbondene Edelen F i l ip s v a n d e r S p a n g
e n , Heer van Spangen ( 1 ) . Nadat d it kasteel gedurende de Hoeksche
en Kabeljaauwsche verdeeldheden, in het ja a r 1 3 8 9 , door die van
Delft deerlijk beschadigd was , heeft de Ridder F i l i p v a n S p an g e n h o t,
in het ja a r 1 3 8 4 , weder herbouwd.
In 1 4 2 6 , ten tijde van den Heer E n g e lb r e c h t v a n S p a n g e n , is het
S lo t - v a n -S p a n g e n door de Kennemerlanders , onder aanvoering van hu n -
nen Kapitein W i l l em N a g e l , ten eenemale verwoest. Doch E n g e lb r e c h t s
zoon, F i l i p v a n S p a n g e n , heeft h e t , in het ja a r 1 4 8 3 , hoewel niet zoo
groot als weleer, wederom doen herbouwen. Door den oorlog en h e t
veroveren der stad Rotterdam, door Jonker F r a n s v a n B r e d e r o d e , in het
ja a r 1 4 8 8 , heeft het H b is - te -S p a n g b n wederom zeer veel nadeel gele-
den , zoodat de bezitter F i l ip s v a n S p an g en z ie h , na het eindigen
van den oorlog, genoodzaakt vond een geding voor het Hof, tegen
de grafelijkheid van Holland , te voeren , waarbij hij eene som van
1 7 0 0 ponden Ilollandsch en 8 grooten ( 1 7 0 0 guld. 1 2 § cents) e ischte, to t
vergoeding der schade , welke hij van de Rotterdammers geleden had.
Hierop ontving hij , bij vonnis des Hofs in 1 8 0 1 , de som van 6 0 0
ponden Hollandsch ( 6 0 0 guld.)
In het ja a r 1 5 7 2 werd het huis te S pa n g en door de Wate rgeuzen,
onder bevel van den Graaf v an d e r M a r k , b e z e t, en vervolgens door
die van Delft geheel verwoest, u itv re e s , d a t de vijand zieh daarin mogt
nestelen,
Volgens de Beschrijving van Rotterdam, door G e r a r d v a n S p a a n , heeft
weleer de oude dijk van Blommersdijk naar Beukelsdijk voorbij het
huis te S p an g en geloopen, alwaar hij zieh met den Schiedamsche-dijk
weder vereenigde.
Van de overblijfselen van dit Slot is thans niets meer te vinden ;
de grachten zijn bijna toegegroeid; alles daar rondom draagt de
treurige kcnteekenen der verwoesting. De daartoe behoord hebbende
gronden , eene oppervlakte beslaande van 3 8 bund. 7 0 v. r . 7 8 v. ell.,
worden tegenwoordig in eigendom bezeten door h e t R. K. weeshuis te
Rotterdam.
Het wapen van h e t aloude geslacht v a n S p an g e n was van g o u d ,
met eene fasce van azuur.
( t) Zi« X« W a t e r Hiatoiie Tan hei Fer&ond der E d e ien , St, I I I , bU 515 en 316.