SAMPOE, land. in Oost-lndie, op het Sundasche eil. Java, rcsid.
Djocjokarta.
SAMPOEAN , bergkeeten in Oost-lndie, op het Sundasche eil. Sumatra
, op de Westkust, in het Land der Batta’s. — Men vindt er veel
kamfer en benzoe.
SAMPOERAN , d. in Oost-lndie , op het Sundasche eil. Java , resid.
Builenzorg, aan de Tjidoerian.
Door de aardbeving, die zieh den 4 Januarij 1840 heeft doen ge-
voelen , is het westelijke gedeelte van het groote koflijpakhuis ingestort.
SAMPOR , P oeloe- S ampor , eil. in Oost-lndie, in de lndische-zee,
aan de Zuidknst van het eil. Java; 8° 23' Z. B.
SAMRIAN , d. in Oost-lndie, op het Sundasche eil. Java, resid .Baglew.
SAMSO, vl. in Oost-lndie, op het Sundasche eil. Celebes, aan de
westknst, 0° 11' N. B.
SAMSOU, st. in Afrika, in Opper-Guinea, aan de Goudkust, rijk
Asiantie , ten Z. van de hoofdstad.
SAND (HET), zathe , prov. Friesland, kw. Westergoo, griet. llen-
naarderadeel, arr. en 1J u. N. van Sneek, kant. en 2J u. 0 . N. 0.
van Boisward, £ n. N. 0 . van Ytens.
Deze zathe beslaat, met de daarloe behoorende landen , eene opper-
vlekte van 30 bund. 28 v. r. 34 v. eil., welke thans in eigendom toe-
hehooren aan F. S Wunen, c. s.
SANDAKAN , baai in Oost-lndie, in de Solo-Zee, aan de noord-
oostkust van het eil. Borneo, distr. Pahitan, 8° 42' N. B., 136° 6' 0. L.
Deze baai levert eene der beste reeden van de geheele wereld op. Men
zoude het zelfs eene verzameling van havens kunnen noemen. Daaraan
liggen de steden Towsoera , Doejom) Loe, Bo ekean, Doman-
d o u n g , S e a ga l l i s en Ton g l o e - l y - l o e k o e , welke allen door
Datoe’s van Solo bestuurd worden, die zieh hier gevestigd hebben ,
om er de overvloedig vallende vogelnestjes in te zamelen.
SANDAKAN (DE) of d e S apantsia , riv. in Oost-lndie , op het Sundasche
eil. Borneo, aan de Noordkust in de baai Sandakan uiloopende.
Zij is niet meer dan vier engelsche vademen breed.
SANDALI (DE), riv. in Oost-lndie, op het Sundasche eil. Java ,
resid. Preanger-Regentschappen.
SANDANA , kaap in Oost-lndie, in de Straat-Baly , aan de kust
van het eil. Java, de Noordoost-punt van dat eiland uitmakende , 7° 46'
N. B., 132° 21' 0 . L.
SANDANAON (DE) ,.riv. in Oost-lndie, op het Sundasche eil. Borneo,
aan de Noordkust,. met eene noordelijke rigting, in de Solo-zee uit-
loopende.
SANDAPOEIIA (DE), riv. in Oost-lndie, op het Sundasche eil. Java,
resid. Soerabaya.
SANDBEKE , oude naain van het d. S ambeek , in het Overambt-
van-Cuyk , prov. Noord-Braband. Zie S a u b e e k .
SANDBERG (DE), berg in Oostermoerder-dingspil, prov. Drenthe,
gem. en N. 0 . van Gieten.
SANDBRAAK, wiel, binnendijks in Waterland, prov. Noord-Hol-
land, bij het d. Warder, welke bij eenen doorbraak ontstaan en
1 1 bund. 71 v. r. groot is. Men vangt daarin veel karper en baars.
SANDBREKKEN (DE), meer, prov. Friesland , kw.Oostergoo, griet.
Dantumadeel, £u. Z. van Sybrandahuizen, welkeN.W. met het Kla a r -
k amp s t e r -me e r , N. met de trekvaart naar R i n s um a g e e s t ,
Z. 0 . met die zeli’de vaart entenZ. met de Murk in verbinding Staat.
SANDBRINK, voorm. adell. h. in Eemland, prov. Utrecht, arr.,
kant. en 1-J- u. Z. 0. van Amersfoort, gem. e nl^u. 0. van Leusden.
Ter plaatse , waar het gestaan heeft, ziet men thans eene boeren-
hofstede. De daartoe behoord hebbende gronden , beslaande eene op-
pervlakte van 63 bund. 94 v. r. 30 v. eil., worden tegenwoordig in
eigendom bezeten, door den Heer Jonkheer Mr. M. M. van A scu van
W i jc k , woonachlig te Utrecht.
SANDBUUR of S a n d e b o o r , ook wel bij verkorting S a m b e r t , geh. in
het dingspil Noordenveld, prov. Drenthe, arr., adm. en judic. kant.
en 8£ u. N. N. W. van Assen, gem. en 1J u. N. 0 . van Roden, £ u.
N. van Roderwolde; waarjoe het kerkelijk behoort.
Het besthat uit eenige boerenwoningen, waarvan de landerijen zieh
tot fyet Leekstermcer uitstrekken. Men telt er 8 b. en 80 inw,
SANDE, oude naam van het dorp s 'G ravezandb in Delfland, prov.
Zuid-Holland. Zie ’s G rav ezan db.
SAND-EE , voorm. water in Zuid-Holland, hetwelk, sedert den wa-
tcrvloed van 18 November 1421, een binnenstroom is door welke het
polderwater van Goudswaard zieh, zonder behulp van eenen watermolen ,
door eene sluis ontlast.
SANDEELE , gedeelte gronds , prov. Zeeland , dat in het jaar 1383 ,
met een gedeelte van Oosterland , aan Duiveland bedijkt is (1 ).
SANDELHOUT-EILAND, P oeloe- T jin dan a , ook wel S üm b a , S oubo
of S andelbosch genoemd , eil. in OoSt-lndie, in de lndische-zee, tot de
Kleine-Sunda-eilanden behoorende, Z. W. van Flores, tusschen 9° 4'
en 10° Z. B., 132° 88' en 136° 89' 0 . L.
Het is. 236 Vierkante mijlen groot, en heeft eene driehoekige ge-
daanle.
Het is in verschillende landschappen verdeeld, die al of niet gemeen-
schap met elkander hebben, en waarvan de bewonersop sommigeplaatsen
onderlingin oorlog leven. Men telt aan de Noordkust: Be mbi r a , Koma-
do,Loer a , Mani l la en Palmeldo. Aan deZuid-oostkust: Ambo-
n a , Goembola en Koda. AandeZuid-westkustKondonira, Molob
a n , Salo en Tomie. Aan de Noord-westkust: Kodie, Lobo,
La g o a r a , La b a y a , Pa t j a l ang, Mankwea en Roe wa. Over deze
landschappen regeren geene Köningen of Radja’s, want Opperhoofden
over provincien beslaan er n ie t: men erkent er alleen welgegoede inge-
zetenen, die landerijen en vee bezitten, en bij de aartsvaders kunnen
vergeleken worden. Er bestaat echter een adelstand, die erfelijk is ,
en de leden daarvan zijn de sprekers of volksvertegenwoordigers , die
door een hunner bij buitengewone omstandigheden worden bijeen ge-
roepen; de oudsten worden Anachoda en de cdellieden Merabo genoemd.
Öngeveer drie mijlen van de zuidpunt zijn twee kleine eilandjes.
Het grootste daarvan is hoog en steil, heeft aan de westzijde goeden an-
kergrond, zand en koraal en 10 tot 6 vademen water. Het kleinste
en zuidelijkste is laag en met vooruitstekende rillen omgeven.
De inwendige gesteldheid van dit eiland is zeer weinig bekend. Het
water van onderscheidene rivieren is , zegt men, zwaar met kalkdeelen
bezwangerd , ten gevolge van de kalkrolsen, welke inzonderheid in het
zuiden gevonden worden. Op deZuidkust, welke veelal steil is , heeft
men hier en daar hoog kalkgebergte ; in het midden is de grond minder
bergachtig en noordwaarts wordt hij door diepe zandvlakten door-
sneden. ln het noorden vindt men tevens uitgestrekte bosschen en längs
( 0 Zie REYGEBSBBKCn, Chronijk M 132.