Ambachtsheeren van Stompwijk mogten zijn geregtigd. Vervolgens heb.
ben de gezamenlijke ingelanden en gehuisden van Stompwijk, onder
deze Soetermeersche bepoldering , tot hun bijzonder gerief, en op bunne
eigene kosten , met voorkennis en goedkeuring van Dijkgraaf en Hoog-
heemraden van Rijnland, in den Stompwijksche-weg, aan de herberg
de Schenkkan doen steken een verla at, om ben te dienen voor
een vrije doorvaart naar de andere landen, onder deze banne, buiten
de gezegde bepoldering liggende; gelijk dan ook deze gezamenlijke
ingelanden en gehuisden verpligt zijn dit verlaat ten hunnen bijzon-
deren last te onderhouden. Toen er in bet jaar 1633 , onderscheidene
geschillen over hei verlaat gerezen waren , zoo beeft de vierschaar van
Dijkgraaf en Hoogheemraden van Rijnland, ingevolge hnn gewijsde
van den 2 Julij van gezegd jaar , ter voorkoming van verdere dier-
gelijke twisten , bij eene duidelijke keure aan allen en een ieder, wie
hij ook zijn mögt, verboden,, dit verlaat te gebruiken of door le
varen, op zoodanige straffen , als zijn de geinelde kenre in vervatj
wordende dus de doorvaart en het gebruik van dat verlaat alleen
vergund aan de ingelanden en gehuisden van Stompwijk , onder deze
Soeternueersche-bepoldering. Nog zijn die van den S oeterm eersch e- meer- •
po ld er , volgens zekere overeenkomst tiisschen ben en die van Soeter-
woude gemaakt, verpligt jaarlijks aan het ambacht van Soeterwoude
te betalen zekgre gelden voor bnn aandeel in het onderboud der brug-
gen en sluizen, waardöor het water zieh in den Rijn ontlast.
Deze pold. behoort tbans fot het arr. 's Gravenhage, kant. Voor-
hiirtj , gedeellelijk gem. Soetermeer , gedeellelijk gern Stompwijk; palende
N. aan den Westeinder-polder en den Zwfit-polder, 0 . en Z. aan
den Nieuwe-Drooggemaakte-polder-van-Soetermeer, W. aan den Starre-
vaarts-polder.
Hij is in het jaar 1612 bedijkt, en beslaat eene oppervlakte , volgens
het kadaster, van 522 bund. 50 v. r., waaronder 516 bund. 5 v.r.
69 tz. eit. schotbaar land ; als: onder Soetermeer, volgens het kadaste
r, 348 bund. 24 v. r. 35 v. eil. en onder Stompwijk, 174 bund.
25 v. r. 65 v. eil. Hij telt 14 h., zijnde alle boerderijen , van welke
6 onder Soetermeer en 8 onder Stompwijk, en wordt door vier niolens
droog gehouden. Het besluur bestaat uit eenen Dijkgraaf en dric Heem-
raden. . .
SOETERS , geh. in de bar. van Breda, prov. Noord-Braband. Z'ie
S e t e r s .
SOETERWOUDE, gem. in Rijnland, prov. Z uid- Holland , a r r . en
kant. Leyden (2 k. d., 19 m. k ., 2 s. d., 2de afd.) ; p a l e n d e N. aan de
gem. Le\den en Leyderdorp , 0 . aan de gem. Hazerswoude, L. aan
Soetermeer en Benthuizen, W. aan Voorschoten.
D e z e g e m . b e s l a a t u i t d e n G r o o t e - P o l d e r , d e n O o s t - B r o e k -
p o l d e r , d e n W e s t - B r o e k - p o 1d e r , d e n G e e r - p o l d e r , den
O o s t - V l i c t - p o l d e r , d e n B o s h u i z e r - e n -G a s t h u i s - p o l d e r ,
d e n R o o u i b u r g e r - p o 1 d e r , d e n 0 u d e - G e l d e r s w o u d s c h e - p o l d
e r , d e n Z w e t - p o l d e r , d e n H o f - p o l d e r , d e n R r o n e s t e i n -
s c h e - of Rno 11 e r - po 1 der en den D r oog ge m aa k te-Gelders-
wo u d s c h e - p o l d e r e u gedeelteu van den Gr o o t e-W e s t e i n d - p o l "
d e r en van den B a r re-en-O-ude-G roen e ndij k s e h e - p ol der ,
den R 1 e i n e - R ro n e n s t e i n s c h e - p o l d e r en den K l e i n e-Rooni"
b u r g e r - p o l d e r . Zij beval h etd. Soe t erw o n d e , beuevens de geh. en
b. I l o o g s t r a a t , We s t c i n d , Z u i d b u u r t , Noo r d a , Noor
b u u r t , Mie n i n g , Y r o u w e - v a a r t , R r o n e s t e i n , Vl iet ,
Voo r s c h o t e r w e g , de l lo o ge n -Ri j nd jjk (buiten de witte poort
te Leyden) , het Stuhle n t e n - pad , de H ooge n - Rij ndi j k (huilen
de Hooge-Woerdsche-poort te Leyden), We i p o o r t en Ge lde r s -
woude. Zij beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van
3248 bund, 56 v. r. 9 v. eil., waaronder3229 bund. 30 v .r. 53 v. eil.
belastbaar land. Men teil er 387 h., bewoond door 467 huisgez., uitma-
kende eene bevolking van ruim 2500 inv., die meest in den landbouw
h u n bestaan vinden , wordende hier, naar men wi l , de beste Leydsche
boter gemaakt. Ook beeft men er 2 scheepmakerijen , 1 zeilmakerij,
1 leerlooijerij , 1 azijnmakerij, 2 poltenfabrijken , 2 kalkbranderijen ,
2 vernisstokerijen, 1 zeemvol-, 1 olie-, 1 koren- en 6 houtzaagmo-
lens. Voorheen bestond hier ook eene papiermakerij, alsmede nog eene
scheepstimmerwerf en eene kalkbranderij, welke echter niet meer in
werking zijn.
Door eenen landman van deze gemeente werd , in het jaar 1350, het
bemesten der landen uitgevonden en daardoor voor den akkerbouw eene
rijke bron van voorspoed geopend.
De Herv., die er 780 in getal zijn, onder welke 250 Ledematen,
maken gedeellelijk eene gem. nit , welke tot de klass. van Leyden ,
ring van Alplien, behoort, en hehooren gedeelteüjk tot de gem. van
Leyderdorp.
De Evang. Luth., die er wonen en de. Demonstranten , van welke
men er 7 aantreft, behooren tot bunne respective gemeenten te
Leyden.
De R. R., die er ruim 1580 in getal zijn , onder welke 1000 Com-
munikanten, maken gedeeltelijk de slat, van Soeterwoude uit en worden
gedeeltelijk tot de slat, van Groenendijk gerekend.
Men beeft in deze gem. eene school, welke gemiddeld door een ge-
t^l van 100 k 150 leerlingen bezocht wordt.
S o e t e rw o o d e is eene heerl., welke vroqger van de graallijkheid als
een onversterflijk leen gehouden werd. Zij betaalde de verheergewa-
den met een paar wapen handschoenen , of daarvoor twintig schellin-
gen (6 guld.) in geld. Zij werd, den 17 Febrnarij 1805 , door W i l l e « III
Graaf van Holland en Henegouwen, in erfleen , zoowel voor dochlers als
zonen, gegeven aan Heer F i l i p s v a n S a n t h o r s t , Ridder. Vervolgens
kwam zij aan J a n v a n E g b o n d en ging daarna over aan den Ridder
B a e th o lo b e d s , Heer van Raaphorst, wien Herlog A l d r e c h t , door af-
stand van Jonkvrouw L i s b e t h , wed. van T e t r o o d e , d,ochter van ge-
raelden Heer J a n v a n E g b o n d , daarmede , op den,14 Februarij 1376., heeft
verleid en beleend voor hem en zijne nakomelingen Door het overlijden
van B a r t d o lo m e u s v a n R a a p r o r s t , is deze heerl. gekomen in 1470, op
zynen zoon Jonkheer A d r i a a n v a n R a a p h o r s t , vervolgens op diens
neef Jonkheer A a l b r e c h t v a n R a a p h o r s t . Na hem is dit leen geko-
men op Heer F l o r i s v a n A l k e b a d e , die het gekocht heeft van de
voogden van Jonkheer A d r i a a n v a n Z w i e t e n ; vervolgens op Jonkvrouwe
A g a th a van A l k e b a d e , gehuwd geweest zijnde met den Ridder J a n
van C o l e n b o r g , Heer van Renswoude, Van der Veurze enz.; van haar
,s Z,J °vergegaan op Jonkheer I s b r a n d v a n M e r o d e , zoon van M a r i a
v an C o l e n b o r g . Deze heeft de heerlijkheid , den 2 September van het
jaar 1610, verkocht aan ßurgemeesteren van Leyden, welke stad ook
»og heden daarvan bezittcr is.
De heerl. S o e t erw o u d e , welke gezegd werd een kwaad leen te zijn,
18 met het overlijden van den Heer M auring van d e r A a , Burgemees-
er der stad Leyden, op wien de heerl. van wege die s ta d , als