STEEN WEG (DE), b. in West-Friesland, prov. lYoord-flolland, arr.,
Kant., gem. en N. 0. van Hoorn, van welke het eene fraaijeen-nette
voorstad , buiten de Koepoort, uitmaakt, alvorens men aan den eigen-
lijken straatweg van Enkhuizen komt.
STEENWETERING (DE), waterloop of riviertje in Zalland, prov.
Overijssel, dat in Dalmsholte, onder en omtrent 5 u. Z. vanDalfsen,
ontslaat, West loopt en ruim een uur boven Zwolle, bij de Linthor-
ster-brng, in de Nieuwe-wetering valt.
STEENWETERING (DE), waterlossing in Zalland, prov. Overijssel,
beginnende in Broekhuizen, omtrent j u. N. W, van Dalfsen,
op de grenzen van Zwollerkerspel, tusschen welke gcmeente zij noor-
delijk loopende de limiet uitmaakt. Yervolgens tusschen laatstgenoemde
■ gemeente en Nieuw-Leusen tot aan de Dedemsvaart , alwaar zij west-
waarts naar bet Zwartewater loopt, en zieh \ uur boven Rasselt, door
de Streukeler-zijl , in dat water ontlast.
STEENWIJR , kant., prov. Overijssel, arr. Zwolle; palende N. aan
het Frösche kant. Oldeberkoop , 0 . aan het Drentsche kant. Meppei,
Z. en W. aan het kant. Yollenhove'.
Dil kant. bevat de vier gem.: St ee nwi j k , Steenwi jkerwolde,
Gi e t h o o r n e nOl d ema r k ; beslaat eene oppervlakte, volgens het
kadaster, van 19,463 bund., waaronder 19,314 bund. 34 v. r. 83 v. eil.
belastbaar land ; telt 2208 h., bewoond wordende door 2300 hnisgez.,
uitmakende eene bevolking van 11,300 inw., die zieh veel op handel,
landbouw en de veenderij toeleggen j terwijl er ook eene menigte keijen
of veldsteenen worden opgedolven.
STEEN WIJK, gem. in Vollenhove, prov. Overijssel, arr. Zwolle ,
kant. Steenwijk, (6 k. d., 14 m. k., 6 s. d.) , van alle zijden door
de gem. Steenwijkerwolde omgeven,
Deze gem. bevat de platteländst. St eenwi jk, benevens gedeelten
van de buurt Z u id ve en en ’tV e r l a a t , beslaat, volgens het kadaster
, eene oppervlakte van 869 bund. Men telt er 622 h., bewoond
wordende door 631 huisgez,, uitmakende eene bevolking van 3390 inw.
De He r v o rmd e n , die er 2830 in getal zijn , maken met die uit
de buurs. Z u i d v e e n , ’tVe r l a a t , On n a e n Ga l l enkot e , welke
tot de bürg. gem. Steenwijkerwolde behooren , eene kerk. gem. uit, die
tot de klass. van Kämpen , ring van Vollenhove, behoort, door twee
Predikanten bediend wordt eu 3730 zielen , onder welke 1320 Lede-
maten , telt. De eerste , die in deze gem. het leeraarambt heeft waar-
genomen , is geweest W i l h e l m s L a n io s , die in het jaar 1880 berwaarts
kwam , en in het jaar 1382 naar IJsselmuiden vertrok , loen de stad
door de Spanjaardcn was ingenomen. De eerste tweede Predikant is
geweest J o h a n n e s S t r o m m e l i u s , die in het jaar 1603 herwaarts kwam,
en in het jaar 1643 overleed. Onder de hier gestaan hebbende Predikanten
verdienen melding J o h a n n e s B o g e rm a n , die in het 1593 naar
Appingedam vertrok en later als Predikant te Leeuwarden, Voorzitter
was van het Nationale Synode te Dordrecht, en ook een der mede-
arbeiders aan de Staten overzetting des Bijbels geweest is , en P e tb h s
H o f s t e d e , die hier van 1743 tot 1748 gestaan .heeft en als Professor
honnorarius te Rotterdam overleed.
De Doop s gez i n d e n , die er 50 in getalzijn, behooren tot de gem.
van Zuidveen. — De Roomsch-Kathol i jken , van welke men er
200 qantreft, worden tot de stat. van Steenwijherwolde-en Steenwijk
gerckend. — De I s r a e l i e t e n , die er omstreeks 200 in getal zijn ,
maken eene ringsynagoge uit, welke tot het synagogaal ressort van
Zwolle. behoort, en waarin de dienst door eenen Yoorlezer verrigt wordt.
De plattelandst. S t e e n w i j k , in het Lat. S t r n o v i c ü m , ligt 6 u. N*
ten O. van Zwolle , 3 u. N. O. van Vollenhove , aan den straatweg van
Meppei op Leeuwarden.
Aan de zuid- en oostzijde der stad liggen uitgestrekle, vrucbtbare
bouwlanden ; aan de noord- en westzijde goede weilanden , waaronder
nagenoeg 250 bunders meenten. — Het riviertje de Aa , dat uit Drenthe
komt, stroomt de stad ten Noorden voorbij , en verdeelt zieh westelijk van
haar in twee deeleil , waarvan het eene zuidwaarts loopt en het andere
in de buurs. Ver laat , in het Steenwijkerdiep valt. — Dit diep, omstreeks
het midden der zeventiende eeuw gegraven , brengt de stad
in gemeenschap met de Zuiderzee — De straatweg van Zwolle naar
Leeuwarden , loopt door de stad.
S t e e n w i j k is niet groot van omvang , maar geregeld gebouwd ; — de
minste straten komen ui top de vierkante, ruime j zeer fraaije Markt.
De huizen hebben over het algemeen een goed aanzien, en eenige ge-
bouwen , waaronder het S ta dshu is en de meeste scholen , verdienen
opmerking wegens hunne netheid. — De hooge wallen , die vroeger de
stad geheel omgaven , zijn thans, op eenige plaatsen, in aangename
wandelingen herschapen, van welke meest verheven punten men de
schoonsle gezigten heeft op Steenwijkerwold.
Men viudt hier 6 , waaronder- 2 zeer belangrijke, leerlooijerijen ,
1 lilooterij , 1 lijmkokerij, eenige weverijen en bezemmakerijen ,
1 run-, 2 houtzaag-, 1 olij, 1 vol- en 2 korenmolens. De handel in
granen , turf en hakhout is niet onbeduidend. — Veldsteenen , groote
en kleine, worden jaarlijks bij duizende van lasten van hier vervoerd ,
de eerste ten dienste der zeeweringen, de laatste , na vooraf stuk ge-
slagen te zijn , om ze bij het aanleggen van kunstwegen te bezigen. —■
Het opdelven, vervoeren en stuk slaan van deze steenen , waarvan de
grond hier en onder Steenwijkerwold eene verbazende rijkdom bevat ,
brengt der stad vele voordeelen aan, waarvan dit niet het minste
is , dat de arbeidende klasse, door het een en - andere wordt in
Staat gesteld, om ook des winters een goed dagloon te verdienen. —
Landbouw en veehouderij verschaffen voorts aan vele ingezelenen een
goed bestaan , en de tuinbouw , waarvoor de bouwgronden geschikt zijn ,
wordt jaarlijks van meer beteekenis.
Bijzonder" levendig zijn hier de jaar- en weekmarkten , däarop worden
niet zelden van 1000 tot 1200 stuks runderen geteld.
Bij de Gasthuispoort stond eertijds binnen de stad een blokhuis- of
kasteel , het Ka st e e l - va n- St eenwi jk geheeteni ■ Zie dat. woörd
hieronder. Men heeft er ook een Di s t r i b u t i e k a n t o o r Voor de
b r i e v e n p o s t e r i j , in de Woldslraat.
De Hervormden bezitten hier twee kerken. De Groo te ke r k, die
vöör de Reformatie aan den H. C l e m e n t toegewijd was, kad in 1237,
of, zoo als anderen beweren, in 1262, van H e n r i c h s v a n V i a n d e n ^ den
acht en dertigsten Bisschop van Utrecht, tot vermeerdering van hären
luister een kapittel van zeven Kanunnikcn verkregen. J o u a n v a n Ar-
k e l , de zeven en veertigste Bisschop , die er nog twee kanunniksdijen
bijvoegde, gaf den Kanunniken verlof, indien zij Vollenhove verkozen
boven S t e e n w i j k , om het kapittel in de eerstgemelde stad te plaatsen.
Het ambt van Pastoor was aan deze kerk gehecht, staande de pastorij ,
zoo wel als de kanunniksdijen, ter benoeming van den Heer van Overijssel.
Er waren destijds wel tien vikarijen in deze kerk gesticht. Zij
werd door de Conventualen van Ruinen, in 1206, van T u e o d o r i u s v a n
A r e , den twee en dertigsten Bisschop van Utrecht, voor de kerk van
Beilen verruild. Tot aan het jaar 1205 bleef de kerk te S t e e n w i j k