Yan dit huis is in 1630 , of daaromtrent, cigenaar geworden Mr. Jacob
C ats , terzelfder tijd Raad en Pensionaris der stad Dordrecht, die
h e t, in den jare 1653 , weder verkocht aan den Heer van M e e r n h o b t ,
van wien het in 1658 gekomen is aan J acob Baron van W assenaer ,
Heer van Obdam , enz. ’s Lands Adiniraal. Eindelijk is dit huis in
de eerste helft der vorige eeuw , met bet daarnaast staande huis van
Oisterwijk, afgebroken en op de beide gronden het zoo prächtige Hms
van W assenaer gebouwd (zie dat woord). .
SUISGORZEN (DE) , gorzen tegen het eiland Goeiereedc-en-Over-
flakkee, prov. Zuid-Holland. Zie S bys poederscbe- gorzen (De).
SUIXSUMBURG, voorm. bürg in de prov. Groningen, arr., kant.
en 2 u. N.W. van Appingedam, gem. en 1 u.Z. Z. W. van ’tZ andt,
bij Zeerijp, waartoe liij behoorde.
SUKADANA of S cekadana , rijk in Oost-Indie, op de zuidwestkust
van het Sundasche eil. Borneo , aan de rivier van dien naam en
beweslen de Kolariengan , strekkende zieh tot aan de Lawa uit.
Ten Zuiden grenst het aan de Zee van Java, en ten Westen aan de
Straat van Carimata.
Dit rijk, dat door eenen Sultan geregeerd wordt, strekt zieh ver
in de binnenlanden ui t , die nog zeer weinig bekend zijn ; het is op
verre na zoo magiig niet als Banjermasing en de Vorst wordt in de
binnenlanden naauwelijks erkend. Het land levert veel diamanten en
karafer op , waaruit de Vorst aanzienlijke inkomsten geniet. De grond
is er zeer vruchtbaar , doch weinig bebouwd.
Men heeft er de kapen F l a t of vlakke p u n t , Samb ha r of
Samba h a r en Br i j , .en de riv. de S u c k a d a n a , met eenige kleinere.
De Nederlanders hebben hier een fort.
Westwaarts van S okadana liggen onderscheidene ouderhoorige eilan-
den , als: Lajak , Ka r a ima f a en Soeroetoe.
SUKADANA, st. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Borneo,
rijk Sukadana, 10° 50' Z. B., waarvan het de hoofdstad, even als
de zetel van den Vorst en van eenen Nederlandschen Gezaghebber is.
Het was eenmaal de beroeradste stad van Borneo en zoo als de
naam aanduidt een aardsch paradijs , doch werd in 1786 toen R ad ja-
Aii , een hevigen vijand der Nederlanders, die uit Riouw gevlugt was,
aldaar Sultan was , door de onzen ingenomen en vernield. Sedert
dien tijd heeft Sukadana nimmer weder zijn vorig aanzien herkregen.
De stad ligt aan eene groole baai , aan den ingang van de Sukadana
en heeft eene goede haven. Javanen en Maleijers drijven bandel op de
plaats | alwaareen levendige handel in opium bestaat, alsmede in diamanten,
stofgoud , tin , peper, beste kamfer , benjoin , drakenbloed en
rottingen ; al hetwelk de zeer vruchtbare omstreken opleveren , waar
men mede een aantal heerlijke vrnchtboomen aantreft.
SUKADANA , berg in Oost-Indie, op het' Sundasche eil. Borneo,
op de Westkust, rijk Sukadana.
SUKADANA (DE), riv. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Borneo,
welke met eene zuidweslelijke rigting in de Zee-van-Carimata uitloopt. —
zy is voor prauwen , vijftig uren landwaarts in , bevaarbaar.
SUKADANA (BAAI-VAN), baai in Oost-Indie , in de Zee-van-Carimata
, aan de Westkust van het Sundasche eil. Borneo.
In deze baai, waarin de Ma t ta n zieh ontlast, liggen , nabij de
k ust, de eilandjes J o h a n n a - E l i z a b e t h , de Man, D i b be t s , de
J a g e r , d’An e t h a n , van Hog endo r p , van de Pol l en du-
Bas-de-Ghi signies.
SULTE-MEER (flET) , meer in het dingspit Noordenteld, prov.
Drenlhe, op de grenzen van de prov. Groningen. Zie L e ek s t e r -
k e e r (H e t ) .
SUMADANG, S bmedang of S oemadang, reg. in Oost-Indie, op bei Sundasche
eil. Java , resid. Preanger-Regentschappen ; palende N. aan de be-
zittingen van particulieren in de res. Krawang , O. aan de ads. resid.
Cberibon , Z. aan de reg. Limbangan en Soekapoera, W. aan Bandong.
Het is verdeeld in twee en twintig disLrikten ; als: Tan joong sa -
b a r i e , Depok, Tj i b e u r um, Tjisege.l., Me l andoo ng , Tjoen-
g i a n g , De r m a - W a n g ie , Tj i ka d oe , Da rma- R a d ja , Pawi -
n a n g , Mel a mb o ng , Tj awie, Rad j a - P o l l o , 1 n'd ie h iea n g ,
Ta ss ie k-Ma l a i j a , S e n g a - P a r n a , P a s s i e r - P a n j a n g , Djan-
g a l l a , Kawa s s a n , T j i k o emboe l a n , T j i d j o e l a n g en Mand
a l a , beslaande gezamenlijk eene oppervlakte van 2452 vierkanle palen,
met eene bevolking, volgens de laatste telling, van 102,582 hoofden.
Het is een binnenland , door verscheidene Vulkanen bezet, met eene
zachte, bekoorlijke luchtgesteldheid, te vreden en eenvoudige inwo-
ners en schoone vrouwen. Hierdoor loopt de groote weg van Batavia
over Buitenzorg.
SUMADANG, S bmedang of S ofm a d a n gy d . in Oost-Indie , op het Sundasche
eil. Java, resid. Preanger-Regentschappen, reg. Sumadang , 155
palen O. van Batavia , 212 palen van Samarang , aan den grooten post-
weg, zeer fraai in een dal tusschen bebouwde heuvelen gelegen. Het is
een groot dorp , de hoofdplaals van het regentschap en het gewone nacht-
verblijf voor de reizigers längs den postweg.
Deze hoofdplaats, met alle de omiiggende dorpen , doet zieh verruk-
kend aan het oog voor , en de booge verwachting , welke dit gezigt doet
geboren worden , wordt niet te leur gesteld , wanneer men het zeer nette ,
en naar de Javaansche wyze met smaak aangelegde dorp binnen komt.
Om de Zuid verhelfen zieh, digt achter het d., eenige heuvelen,
van vrij aanzienlijke hoogte , waarop vele buffels grazen , en hier en
daar tipars (drooge rijstvel^en) en ratjangtuinen zijn aangelegd j een
en ander draagt niet weinig bij, om deze landgezigten , zoo door be-
vallige ligging als rijke stoffaadje, te verfraaijen.
SUMAGOE (DE), riv. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java,
resid. Kadoe. — Uit deze riv. loopt eene waterleiding naar het d. Toeban.
SUMANAP of S oemanap , kon. in Oost-Indie, op het Sundasche eil.
Madura, de oostelijke helft van dat eil. beslaande.
De Sultan heeft zijnen zetel in de hoofdplaats S u m a n a p . On-
der zijn gebied behooren ook de eilanden : Po n d i e , Gi l joen,
S a p o e d a , Ra h a s , P a n d j a n g a n g , Ton d o k , de Vi e r -Ge -
b r o e d e r s , TJrk, Kange l an g of Ka n g e h a n g , en de nabij de
Oostkust van Ka n g e l a n g gelegene eilandjes y als ook de noordwaarls
gelegene kleine K a l k o e n s - e i l a n d e n ; voorts Poet eran of Ta-
l a n g s , G i l l i e - L a wa t e r , G il l ie - Gou t i n g , G i l l ie - R a d j a ,
Gi l l i e - J u i g a n g o fG i l l i e -A n g , de L a l a r i b o r - g r o e p cn
Ba n d i g a n of het ß o k k e n - ei land.
De gronden van S bman a p zijn over het gelieel zeer schraal, zoodat
de padi of djagong van Java , aldaar tot zaad gebruikt wordende , veelal
niet slagen wil. Gelijk in de meesle aan zee gelegene streken , is ook
de visscherij een voornaam middcl van bestaan voor de inwoners • het
regt daarloe is te S bman a p en te Pamakassan verpacht en levert eene aanzienlijke
som gelds op. De verdere bedrijven en handwerken, waarin
de ingezelenen hun bestaan vinden , zijn het bereiden van klapperolie ,
X. D e e l , 5 1