SIDA JOE o f S id a to e , d i s t r . In Oost-lndie, o p h e t Sundasehe e¡¡.
Java , resid. Pekalunyan , reg. Bantoiig.
SIDA JOE, distr. in Oost-lndie, op het Sundasehe eil. Java, resid
Soerabaya, afd. Grissee, reg. Sidajoe.
In dit dist. zijn steengroeven, waaruit zekere zachte steen , batoe-
kombong, {je ha al d wordt, die, bij het bouwen , vooral tot bouwsieraden
gebruikt wordt. Deze steensoort wordt hard door de buitenlucht
en verkrijgt, door den invloed van wind en regen , eene donkere
kleur. Er zijn grovere enfijnere soorten ; de fijnste is inzonderbeid
geschikt om tot bouwkundige versierselen , kroonlijsten enz. bewerkt
te worden.
SIDAJOE of S idatoe , d. in Oost-lndie, op bet Sundasehe eil. Java
resid. Pekalongan , reg. Batang, distr. Sidajoe.
SIDAJOE of S idatoe, d. in Oost-lndie, op het SWoscAe eil. Java
resid. Soerabaya, afd. Grissee, reg. en distr. Sidajoe, 544 palen O.
van Bataiia, 58 palen W* van Soerabayae
Het is eene groote welbevolkte plaats, welke veel door inlandsche han-
delaren bezocht wordt en bierdoor eene meer dan gewone welvaart ge-
niet. Ook bebben de inlanders groote en aanzienlijke woningen met
ruinie pleinen, waarop zij hnnne tournooispelen houden. Dit oord.of
liever het groóle witle huis van den Posthouder aldaar, is een üitmun-
tend merk voor de zeeüeden, bekend onder den naam van het Huis-
van-Sidajoe. Ook praáit men , door middel van een kanonschot,
van hier den loods, die nog altijd noodzakelijk wordt geacht, om de
schepen in de voortreffelijke, maar moeijelijk in teloopen, haven van
Soerabaya binnen te sturen.
In December 1596 kwam de eerste vloot, welke door de Nederlan-
ders naar Oost-lndie was gezonden voor deze plaats ten anker. De
bjah-Bendar of Havenmeesler kwam den 5 December, onder schijnvan
vriendschap, met eenen grooten stoet aan boord van het schip Amsterdam
en vermoordde onder het schreeuwen van » Amokh” de Kapitein
J an S chellingeh en den matroos Y e e h e i . Dadelijk werd het gevecbt
algemeen , daar ook van de andere schepen op de praauwen gevuurd
werd. Van de Nederlanders verloren twaalf en van de Javanen hon-
derd vijltig man het leven , onder welke laatsten de Sjah-Bendar was.
De Javanen demsden deerlijk gcteisterd terug, en de Madnrezen,
die ook eenen verradelijken aanval op het schip Amsterdam waag-
den, werden door het volk van alie de schepen dermate geslagen,
dat hun Vorst, benevens verscheidene Grooten en volgelingen er het
leven bij verloren.
SIDAMMER, lands. in Oost-lndie, op het Sundasehe eil. Java
resid. Preanger-Regentschappen, reg. Bandong.
Het is meest met zware en hooge bergen bedekt, op welke men
schoone eiy lommerrijke hosschen heeft, terwijl de bewoners zieh vooral
met den rijstbouw bezig houden.
SIDANGOLI, lustplaats in Oost-lndie, op het Moluksche eil. Gilolo,
op de Westkust, aan de haai van den zelfden naam.
Het is een lusthof van den Sultan van Ternate. Men vermaakt
er zieh met jagt en visscherij. De hertenjagt, een Vorstelijk
yermaak, is eene drijfjagt , waarbij de herten door Alfoeren met
honden opgejaagd worden. De visscherij in de baai geschiedt veel-
a l , met eenen grooten vischstaak of bamboezen fuik, sero genoemd,
waarbij ^ men een gedeelte der baai met staken afzet. In die afge-
zette ruimte wordt de visch gejaagd , en daar deze ruimte zieh steeds
vernaauwd; zoo is de visch eindelijk als in eene kom beslelen en
wordt, geen nitweg meer vindende , met kleine netten geschept.'
SIDANGOLl-BAAl (DE), baai in Oest-Indie, in de Straat-der-Mo-
lukkos , aan de Westkust'van het Moluksche eil. Gilolo.
Deze baai is door een aantal eilandjes voor alle winden gedekt, het
inwendige is echter gevaarlijk voor groote schepen , van wege de veel-
vnldige eilandjes eu klippen, hoewel er voor het overige van drie tot
vijf vademen diepte gepeild wordt. Door de eilandjes en de belom-
merde partijen, welke men er aantreft, levert S idangou- baai eene
groote verscheidenheid van schilderachtige geziglen op. De Nederlanders
hadden hier voormaals eene timmerwerf voor kleine vaartuigen.
SIDANO, kaap in Oost-lndie, in de Straat-van-Madura , aan het
Noordoostelijk uiteinde van het Sundasche eil. Java, resid. Bezoeki,
SIDAPAKSA, oud d. in Oost-lndie, op het Sundasche eil. Java,
res. Passaroewang.
SIDAPOERA, oud d. in Oost-lndie, op het Sundasche eil. Java,
res. Passaroewang.
SIDATON , d. in Oost-lndie', op het Sundasehe eil. Jdva, resid.
Soerakarta.
SIDDEBDREN , oudtijds ook S tdebert en S iodebert , d., prov. Groningen,
arr. en 5 u. 0 . van Groningen, kant. en 2£ u. N. 0 . ten N.
van het Hoogezand, gem. en 1-J u. N. 0 . van Slochteren, op eenen
hoogen , zandachtigen grond.
Men telt er in de kom van het d. 45 h. en ruim 220 inw., en met de
geh. Tjug.cbem, de Hol e, deVeendi jk en Oo s two l d e , als-
mede een gedeelte van La skwe rd 327 h. en 1600 inw., die meest
in den landbouw hun bestaan vinden.
Onder den bovengrond zit hier doorgaans veen , hetwelk echter door
het droograalen , zeer in elkander is gezakt; nog lager treft men zand
of leem en vele wortels van boomen aan. Men heeft er ook goede
weilanden, waarvan echter de bodem roodachtig en knikachtig is. Aan
de oostzijdc van S iddebbren, ten Zuiden van den ouden weg, vindt men
eenen vruchtbaren en sterk bebouwden gemengden zand- en veen-
grond , en achter dezen , naar de Zijpe toe afhellend, eenen-redelijk
goeden grond, maar veel oer of roodoorn. Ten Zuiden van S iddebbren
ziet men nog vele veenlanden , waarvan de veenspecie voor vrij zuiver
wordt gehouden.
Er vaart van dit dorp over het Schildineer en aan de ter wederzij-
den bedijkte Groeve een dorpschip naar Appingedam , hetwelk ook pas-
sagiers medeneemt, en ook eenmaal in de week naar Groningen vaart.
Het aanleggen van den Eisweg is eene gelukkige verbetering en nut-
t>g voor de onderlinge gemeenschap.
De inw., die er, op 10 na, allen Herv. zijn, onder welke 160 Le-
dematen, maken eene gem. uit, welke tot de klass. van Appingedam,
nog van Slochteren, behoort. De eerste, die hier het leeraarambt
ueeft waargenomen, is geweest JonANNES a L axten, die voorheen R. K.
Priester was, en in 1599 naar Holwierda vertrok. Het collaticregt,
waarover , in de laatste helft der zeventiende eeuw , hier hevige twisten
plaats haddan , is sedert lang, bij onderscheidene collatoren geweest,
doch meest bij de adell. huizen van Farmsum en Oosterwijtwert.
Aan de kerk merkt men nog duifsteenen op, waaronder er zijn van
80 duim lengte, 21 duim breedte en 13 duim hoogte. In 1622 was
er nog een altaar , een overblijfsel uit de Roomsche lijdcn aanwezig.
Men ziet in den noorder kerkmuur eene kleine loegemetselde deur,