geweest: door welke breuken Scbouwen lelkens geheel invloeide. In de»'
laatstgcinelden vloed vau 1718, was het water te Zierikzee ongeveer
4 palui. booger geweest dan in dien van 1682.
Onder de g ro o lstera in p en .v a» Schoo w en , zijn vooral te stellen de sphrik-
kelijke val en daarop gevolgde doorbraak van den Zuidhock , liggende aan
de oostzijde d e r haven van Z ie rik ze e , betwelk in be t ja a r 172ö.gebeurde,
Den 19 October , des namiddags, was , inet scfauou weder en läge ebbe_
bij welke gelegenbeid de vallen bet mcest plaats grijpen , oin dat de on-
clerrmjnende grond dan zijn sleun mist — na eenen Sterken storm en
hoogen vloed yan daags te voren , de dijk beoosten het Sluisboofd weg-
gevallen, ter lengte van tachtig roeden , en van omtrent, 113 ell. door
de kruin , zoodat er niet mecr dan de boogte van 2,80 eil. boven den
binnen berin overbleef. D.eze overgeblevene zoom of. kaut was zoo steil
en scherp afgebroken , dat er geen mensch of dier kon overgaan ¡ echter
werd'hij ,.buiten alle verwachting , nog legen den vloed bebouden inet
zeilen, die, tot dat einde door eonige manscbappen , met eene boot in
zee gestoken , van builen over de afgekalfde zijde werden overgehaald ,
en met ankers in de aarde vastgeheid, door eenige mannen , builen-
waarts hangende in een touw , hen onder de armen oru bet lijf gebon-
den, hetwelk van anderen aan den binnenkant werd vastgehouden.
De overgeblevene kaut dijks werdt daarna inet aarde verzwaard! Om-
trent vijliig. dnizend gulden, en zeer veel inoeite en arbeid-, zijn daar
toen toj, verzekering besteed. Maar naauwclijks was men hier mede
zoo ver gevarderd -t dat het werk scbeen; buiten gevaar te zijn, of tus-
»chen 1 en 2 December van bet zelfde jaar jocg een vliegende storm ,
uit bet Westen opstekende , het zeewater dermale op, dat er een ge-
weldige doorbraak door veroorzaakt werd , die den Zuidhoek in een
oogenblik vervulde , pnderscheidene menscben in doodsgevaar bragt en
veel vee bet leven koslte. Het zeewater stond tot aan de poorten van
Zierikzee. De Meel-of Middeldijk van het Zuider-Nieuwland , tege.n het
water niet bestand, brak op drie plaatsen door, zoodat ook die polder
overstroomd werd. De'Ruige- of Goude-Veerscbe-dijk werd ter naau-
wernood voor eene doorbraak bewaard. In den val van den Zuid-
hoek, bevond men naderhand een diepte van 11 eil. beneden het
oude dijkstaal, ter wijdte van omlrent 180 eil. Om den Zuidhoek
en 't Zuider-Nieuwland weder droog te krijgen , werd in ’t volgende
jaar een nieuwe dijk gelegd , van den hoek van Kaas-en-Brood , tot
aan de Kolk, 230,626 gulden , werden daaraan besteed. Sedert zijn de
twee dijkbouten van den ouden dijk , van tijd tot tyd , bijna geheel
weggevallen , zoodat men genoodzaakt is geworden , om de hoeken Le
bewaren , en er zeer kostbare zinkwerken te maken. Door deze
eu dergelijke ongelukken, zöiide het Land-van-Schouwen , met de stad
Zierikzee, en welligt ook alle de overige polders van dit eiland , reeds
lang eene prooi der zee geworden zijn , indien aan den Polder-van-
ocbouwen , van tijd lot tijd , door de Graven van Zeeland geen vrijheid
van schoten bede,^en daarna* ook geehe aanmerkelijke vräjdommen
en onderstanden , uit des gemeenen landsdnkomsten , door de Staten
van Zeeland, waren verleend geworden. Het land is ook gestadig,
dermate , aan grond- en dijkbreuken onderworppn , dat bet.oiimogelijk
zoudezijn, zonder zulke vrijdommen en onderstanden het lang te kun-
nenbehouden , in dien Staat, in welken wij bet hier beschouwd hebben.
Bij den storm en watervloed van Januarij 1808 beeffc het eiland'
ociiouvvEii mede veel geleden. Door het eerst overstroomen en vervol-
gcns bezwijken van den Westhaven-dijk der stad Brouwershavcn , ter ■
lengte van ruim 80 eil. bij eene diepte va» ongeveer 8 eil. beneden
de kruin des dijks , werd het ioogenaamd Jongkind-Pöldertje geheel
door de golven bedekt, zoodat het zeewater , inet gpwcld; yoorlge-
stuwd , doordrong tot tegen den beer,van bet Geest-Nieuwlaud-Pol-
dertje, zijnde een zeer zwak dijkje , dat op zieh zelve volstrekt uiiet
geschikt noch bestand is , om de kracht van zoodanig eene boogte van
water afle weren. Deze gebcurtenis scbeen uaar alle meosebelyke ber.e
keniug, van de noodlottigste gevolgeu te zullen zijn voor geheel Scuoo-
wbs.. Innners, wanneer , gelijk men alle reden had te verwachten , dit
geringe dijkje voor den aandrang van het water bezweek, dan kon
het niet anders, of geheel bet eiland, altbans het grootste .gedeeltc
daarvati, dat is, eene uitgestr.eklheid van ten m'inste 8800 bund, vriicht-
baar land , werd eene prooi der woedende baren en de geheele ondergang
van zoo vele opgezetenen voltooid» Dan ook bier .weerde bet hooge Albe-
stuur , door de dienst van eenen stouten en kloekmoedigen man , wiens
naarn by allen , maar bijzonder bij Schouwens in- en opgezetenen , iu
gezegend aandenken behoort te blijven , het nabij zijndp gevaiar günstig
af. Zekere K o b n k a a b B u s e n b e h g , burger en slalliouder te Zierikzee,
bevond zieh , juisl op bet noodlottig tijdslip , te Brouwershavcn,: Deze ,
tcrwijl alle anderen , ; doop sebrik bevangen , iiiet wisten , wat te doen ,
raadde den President van den Raad, om van alle de daar liggende sche-
pen de noodige zeilen op te eischen , betgeen terstond werd in bet werk
gesteld. Hij zelf sleep te , met bulp van een i ge andere lieden , eene
boot, door de stad, naar bet: gezegde dijkje.; begaf zieh , alles ge-
reed -zijnde , allereerst moedig daarin , -in welk stout bestaan hem nog
twee andere perspqen volgden., en biclp dus , met het grootste gevaar
vaq zijn eigen leven , daar elken opgenblik de verbolgene golven de
boot, met de zieh daarin bevindende perSonen, in de zee dreigden
te bedelven , met ingespannen krachten en de boogst niogelijke legen-
woordigheid van geest, het zoo gevaarlijke en , in dit geval, belarig-
rijke dijkje met zeilen beslaan, waardoor het ook dadelijk bestand
hleef. Hij yerrigtte dus eene even zoo edele als moedige daad , waar-
aan S c h o u w e h zijn behoud alleen schuldig was. Op dit eiland fiepen
cvenwel de onderscheidene andere polders onder, en in het algemeen
hadden de dijken aan de Noordzijde van S c h o e w e n , als ook de paal-
boofden en staketwerken op het noorderstrand , voor en ten westen
van den Zoutenhaard , zeer veel geleden , terwijl, door het qfnemen
en wegspoelen van de voetgronden der dninen , het verband der puiil—
werken daarmede op de meesle plaatsen gebroken was. Op somraige
punten spoelde de zee tuSscben de eerste en tweede rij der duinheu-
vels doör en beroofde deze niet weinig aan den voet, zoodat zij ,
aan die zijde, loodeegt ofstortten.
Ook bij. den watervloed van February 1828 hebben de zeeweeringen
der polders van bet eiland S c b o e w e n zeer veel geleden. De duinvoeten
werden van tiön tot aebtien eilen ingekort. De Westhavendijk van
Zierikzee brak door , hclwelk een gedeeite van S c b o o w e n deed onder-
vloeijen. De nieuw aangelegdc buitebzeedijk aan Borrendainme was
bijua , over zijne; geheele lengte , aan de buitenglooijing , tot in en door
dje kruin , weggeslagen. Nog braken doo.r de.G roote -S t. Jaeobs-
podder;., bij Brouwer.sliaven. Vooits lie poldersn. de V e r b r a n d e -
Man,-de.St , Jacobs- en:de'Galge-ppIder , alle drie gelegen aan
het Dijkwater, Bij ovßrvloeijing-everstroomde de .polder Goukens-
Nieuwland , 'in het geheel uitmukende 28£ hund. oppervlakte. Zeer
beschadigd waren ook de- dijken der polders van Bomme ne de eu