2p 3 B r e v i a r i u m a
Ff. 8j. 9■ gnofcimus. Pfalmifta etiam dicit -.Omnes gen-
tes quafcumque fecifti, venient 0 adorabunt
27 coram te 27 Domme, quoniam mdgms es ,
& faciens mirabilia, tu es Deus folus. Non
puto aliquem effe tam impium, qui neget
Filium Dei & mirabilia feciffe , & uni-
verfas gentes creaffe, nifi forte Judaros, Et
alibi Ifoias, cum adventum Chrifti perVir-
jf. 9, 6. ginem nuntiat , dicit inter cetera : Et yo-
cabitm nomen ejus Admirabilis, Confiltartus,
2.Cor.$. 10. Deus fort is . Sed & beatus Apoftolus: Omnes
enim nos manifeftari oportet ante tribunal
Chrïfii: &utagnofcas Dominum effe Chri-
ftum , fic alibi dicit: Omnes fiabimus ante
tribunal Dei , Vivo ego , dicit Dominus ,
quia mihi fleÉlitur omne genu : utique de
Chrifto dicit, quem ad judicandum vivos
& mortuos credimus effe yenturum. Pfalmifta
voces Angelorum faciens, cum Chri-
ftus in caïlos afcendiffet, Tollite , inquit ,
*3» 7* portas, Principes, vefiras, & eleyamini portee
at er nales, & introibh Rex gloria . Illifque
interrogantibus quis effet ifte Rex gloria* ,
lb v 2 refpondit: Dominus fortis & potens, Domi-
& io* ' nus virtutum ipfe eft Rex gloria. Et ne forte
de Patre di&um putent, quomodo mut-
ta abfurde intelligunt , audiant Apoftolum
c' o huic verficulo confentientem: Si enim, in-
1 *■ *' quit, cognoyijfent, numquam Dominum gloria
erucifixijjent.
X. Cum tam prasfentibus , quam praeter-
itis teftimoniis , qua: de Scripturis fanftis
poftulata funt, Deus effe Filius demonftre-
tur; miror , cur forte eumaliqui minorem
dicendp blafphemare non metuunt, cum nuf-
quam omnino Deus minor effe legatur, nifi,
ut di&um eft, propter difpenfationera
carnis affümpta*, in qua non folum ab Ano
gelis minoratüs eft; 28 fed & matre fua
junior invenitur, ficut jam diximus. Secundus
fob* dumhanc ergo regulam duasin Chrifto cre-
flantiaj in de fubftantias, Deum verum, & hominem
Chrifto. verum. Secundum hominem morti fubdi-
tur; fecundum Deum auftor vitae cognofcj-
^S.3.14.. tur , dicente beato Petro: Petiflis virumho-
micidam donari vobis , auSlorem vero yita
Mat tb. 16. interfeeißis. Secundum hominem: T riftis eft
38. anima mea ufque ad mortem j fecundum
Jo.io.i8. Deum: Poteftatem habeo ponendi earn , &
poteftatem habeo iterum fumendi earn , & nemo
earn tollit a me ; fed ego earn pono a
memetipfo.
XI. Hinc etiam occafionem accipere ca-
lumniandi folent, quod Dominus in Evanl
gelio dixerit : Non poteft Filius aliud face-
■®v' I$>* re quidquam , ntfi quod viderit Patrem fa-
cientem: quod carnalis fenfus non intelli-
gens , ideo diélum putat, ut fe ex Patre effe
oftenderet, utpote & Deum & Filium ,
quomodo inter homines fieri folet , veluti
Pater artifex Filium fuum artificium fuum 27 28
27 ApudSirmond. défunt verba Domine, quoniam
magnus , & pro faciens mirabilia habetur mirabilis
tu es .
28 In noftris codd. inferuntur hsec.* Videmusje-
fum propter paßionem mortis ; quz fortaffis e mar-
ginali gloffemate in textumperperamirrepferunt .
>v e r s . A r r i a n . 1 9 4
29 docet, ut quod videret Patrem operan-
tem, Filius hoc fpecialius imitetur : quod
quam abfurdum fit de Deo Patre omnipo-
tente ita credere, qui eft incorporeus , in-
vifibilis, inaeftimabilis , & immenfus j qui
cordis oculos fanos habet, evidenter poteft
agnofeere. Nam qui lie fentiunt, interro-
gandi funt: Mundus/ifte quern cemimus ,
a quo fit fa£lus?/iifique a Filio minime de-
negabunt, vei atteftante Evangelifta, & dicente:
Omnia per ipfumfaBa funt, & fine J.
ipfo faclum eft nihil. Dicant ergo, ubi vi-
dit Filius Patrem ante facientem aliummun-
dum, ut fic poftmodum ille iftum crearet ?
praefertim cum apud potentiam Dei voluif-
fe, creaffe f it , ficut legimus : Ipfe 30 di- 3°
xit, &faSla funt. Sed fublato cordis velamine jggf52,5
difeant credere Filium in Patre, & Patrem Diviniui
effe in Filio: quia Divinitas ubique tota , *ota ubl
& praefens, tarn Patris, quam Filii, quam Pra
Spiritus Sanfti, fine fe effe nufquam poteft,
ficut ipfe dixit: Ego in Patre, & Pater in J0^0.^
me'. & cognofeant 31 quid fit videre Filii, 3l
ut ubi una eft fubftantia , una voluntas, una
potentia, una gloria, nihil ibi majus , ni-
hilque minus effe credatur. Si enim nos homines
terreni, quod facere volumus corpo-
re , animo noftro ante , meditationis infi-
nuatione praemiffa, fapientia exequente per-
ficimus, oc quodammodo confilio nato in
mente noftra, prius intus in cordeagimus,
quod facere difponimus j quae tamen abfque
ulla partitione fenfuum indiffociabiliter una
mens efficit: quomodo non Deus Pater cum
Deo Filio , qui eft fapientia fua , in fe ma-
nente, quia ipfe eft, ut faepe diximus , fapientia
& virtus Patris , in una voluntate
cunfta & una operatione 32 ^erfecit? ^ 3z
XII. Sed nec alia Pater facit, alia Filius,
fed eadem quae Pater facit, ipfa & Filius facit,
ficut ipfe teftatur. Quacumque, inquit,
Pater facit, hac eadem & Filius ftmiliter J9
facit. Sed ideo dixit: Non poteft Filius a fe 1 1
facere quidquam , nifi quod viderit--'Patrem
facientem, ut nos agnofeamus & credamus,
quia e^ Patre eft Filius, & non ex femet-
ipfo , vel aliunde, fed cumfempiternus Pa-
tri , quia & Pater in fe femper perfe&us
exiftit, flee ei aliquando aliquid defuit, vel
acceffit. Nam fi aliquando, quomodo Arria-
ni blafphemant, fuit fine Filio Pater, ergo
iraperfe&us fuit. Pater ergo fuit fine Ver-
bo, & , ficuti jam memoravimus , fuit fine
fapientia, fine virtute, fine vita, fine juftitia,
fine veritate: quia ills omnes fpecies Divinita-
tis fecundum Scripturas Filius effe nofeuntur.
Sed quia fine his virtutibus Patrem umquam
dici fuiffe blafphemum eft; hoc juftum eft, hoc
convenit, ut confempiternum, & coa*qua-
lem Patri Filium fatearis. Si enim Deus in
cordibus noftris coriloquitur, miro modo lo-
qui- 29 30 *32
29 Iidem codd. vellet docere...videret.
30 Ita cod. Ambr. Vulg. cum MS. Patav.
dicit • '
- 31 Vulg. quod Jit . Codicutn leftionem prxto-
limus.
32 Ita noftri codd. Vulg. perficit.
quiiar fine fono ; putas quomodo poteft lo-
qui Filio fuo , qui eft Verbum ejus ? Sic ergo
cogitate, quia incorporaliter locutus eft
Filio, quia & incorporaliter genuitFilium.-
nec enim fic docutt, quafi indobbumgenue-
r it; fed hoc eft eum docuiffe, quod eft do-
flum & fcieqtem genuiffe: & hoc eft, doj
i 8. 28. cuit d W , quod eft , fciçntem genuit
me Pater , Quomodo autem a fe nihil po-
teft facere Filius, de quo Propheta teftatur
pL13.11, & dicit : Deus autem in. calo, furfum.s 33 in
B h «d» tn tetra omnia quacumque voluit fecit i
A l i i , oed fortediaurus.es, hoç de Patre di-
, Redj ad Ijvangeliftam dicentem de
rJ, 1 i B H 5 1a omit® per ipfum façia funt, &■
J J” * f ( a- W » *Jt nihil, Qui etiam loqui-
£44. n. tur adMoyfen; Fade, inquit, dicfilits Ifrad :
Deus Patrum. -oefirorum. mifit. me ad vos. ;
illo refpondente^ & dicente : Die mihi no-
men ilium, nam. non. credent mihi :■ poft hæc
M v. 14, adjiciens Deus, dixit ei : Vade , & die filiis
Ifrael : Ego fum qui fum..: 01 qui efl, mi-
fit me a i vos.... Et ne hoc de Patre diflum
accipiaa , audi beatum Apoftolum, huiç loco;
confentientem , & quodammodo ipfum tefti-.
monium. exponentem ad. Corinthios. De i
2.wr.i.ip.mqutt,. Filius, qui proediçatus eft vobis per
me , & Silvamtm , & Timotheum, non fuit
H Mo. Efi. 0 non,, fed. eft. in- illo F u it.
Quotquot enim promiffiones Dei. funt. in il-
J le Eft. Audi. Paullum. cum; Moyfe concor-
^4 dantem ; & 54 noli; a fide catholica.difcor--
date .. Nam fi. Ecclefiam catholicam. inter-
Ü f>8« <le. Pctrc quid, fit, dicit. Deum : j . fi.
de Fijio,. dicit Deum fi de. Spirjtu S.mélo,
dicit Deum ; & tamen non: dicit tres.Deos,
ne gentibus comparetur., qui plures Deos'
errore. fuo, decepti.'confingunt Sed credamus.
Sqripturæ; dicenti tam. novi , quam
veterts.; teftatnenti ,, quia. Deus unus eft: 8c
Il unus.major , alter minor eft, ut Arriant
dicunt ;. unus dici non, poteft inæqualitas
umta.tem excludit
X W - Quomodo; autem tresq & unum cre-,
damus , adverte. , Unitatem. facit- æqualitas
V4rtumm;>.Trinitate.m proprietas.per.fonarum.
Audifti- quomodo.ipfe-intelligendam æqualk
ƒo.ïo. 40.'«™ fuam.,.&. Patris,docuerit.,. Ego , in-.
quit- , 0 - Pater- unum. fumus . Aliud; eft
unum , aVmd fumus : nam. cum dicit fumus ,
perfonas fignificat. Unum; fumus., ideft. jufti-,
tta fumus,, qademque fapientia, virtus indi-
,v,ifà;„ par gloria,.. Quæ- Cum ira. fin», diffen-
lie auferatur,; & fides. integra teneatur. Dicunt
etiam: ideo, major eft Pater , quia eft
itnmortaljs . Intetrogandi, funt , utrum Fi-,
1mm in fubftantia Deitatis,- fuat mortalem
elfe fateantur. Quod fi, dixerint, quam con-
, tra rationem dicant, omnis homo agnofeere.
i*nuna poteft , qui etiam humanam animam im-.
lit " T cm - É k
33 Nofiri cocltl. repetunt in Ctolo-, ut îu anti.
qui verfionç de qua vil|c p_ Sabbaticr.. Vulg,
a . ent L forte ob inconfultam prifeam ver-
Cerenttir V0C' ! crrorc librariorum repetine cre.
B antiqui libri addunt tu .
?S ohærenter antccedemibus & fequentîbus
mortalem effe non ambigit. Sed’ hoc eis di-
eendum , quod fecundum carnem dicatur
paffus & mortuus : nam fecundum Divini-
fatem, qua (emper exftitit, & univerfa crea-
permanet . Dicunt etiam
eile vtlibilem : quod quam abfurdum fit
agnofeant qui hoc dicunt . Cum nec anima
humana poflit effe vifibilis, quanto mi-
gts Deus in fua fubftantia? Sed ideo carnem
■ affumpfit , qua: poterat videri, quia
Deltas corporeis oculis non; poterat intueri.
Hïc qd iterum de tequalitate Patris ac Fi- 3s
ill ad praffens difta fufficiant. Nam de zqua-
Jttate operum Trinitatis j ideft Patris , &
F ilii,& Spiritus Sanfti, paulio poft donante
Domino de Scripturis fanftis monftrabimus ,
X V , Nunc vero de SanAt Spiritus Deitate Spiritus
pauea de multis teftimoniis funt ponenda • Sa”ai De!'
quem non folum minorem aftèrere,-fed etl'35^0153'''
lam Deum omnino dicuntur haretici dene-
gare . Audiant pauca de Deitate Spiritus Saa-
jgl • In Genefi dicit fermo divinus : Spiri- Gen.t. z.
tut Domini ferebatur fuper aquas ; hoc eft
emmentia poteftatis,:, non inopia necefftta-
tis , Et in Evangeiio: Spiritus eft Deus, 0 Jo- 4. 24,
tos qui adorant , in fpiritu & veritate oportet
adprare . Et ne forte de Patte diftum
mtelhgaS , 8c non de Spiritu Sandlo , audi
qijpd fequitur: Spiritus ubi vultfpirat. Au- ». 4. 8.
di ubt vult, ut fu^ poteftatis eum effe non
SP. Apoftolus ad Corinthios dicit :
Divißones gratiarum funt,idem autem Spiritus
; 37 0 divifiones miniftratiomm funt
tdem. autem Dominus; 0 “ divifiones operatio- 57
num funt , idem autem Deus, qui operatur
omma in omnibus , Et ut cognofcas ipfurn
Spin tum Sannum nominatum Dominum ,
Deum; audi inferius quomodaconcludit.
- } tl qufdem datur per fpiritum fermo fapien- 16. 8.
tue ; alu autem fermo feientia fecundum eum-
dem Jptntum | alii fides in epdem Spiritu,
oc reiiqua: ot fie eoneiudit: Hac autem omnia lb. ir.
operatur ums atque idem Spiritus dividens
Jtngulis pront vult. Qui divina munera pro-
ut vutt difpettfat , legem fuperioris ignorat.
Agnolce tandem , quia qui prout vult di-
vidit,. nulli fubditus effe probatur fed -fuse
poteftatis effe dignofeimr ; de fumma enim
poteltate defcendit voluntas, cui nulla con-
tradicit audforitas. Et ad Hebraos fimiliter
dicit de Spiritus Sanfti diftributionibus fe-
cundum fuam voluntatem i 8c quis ifte fit
dilmbutor ac divifor, ad Romanos evidenter
oftendit dicens : U.nicuique f im Deus divi- Rom.n.,
fit menfuram ftdei; & ad Corinthios Ne-i. Cor. I
JftttSy inquit , quod templum Dei efiis, & t6.
Spiritus Dei habitat in vobis | St quis autem
templum Dei violaverit, difperdei ilium
Peus . Et quis iffe Deus fit , cujus, templum
prohibet violari, audi in fequentibus u
X Neadjecimui
fi Je Filio , dich Daum. Vulg. Jiabt-
bant ; f e i Cr F ilium ii(it Deum , fe i er Spiri-
tum Sanctum, dicit Beunt. r
36 Ita noflri codd. In vulg, interim.
37 Septem voces fequentes omiffas invufe.SiN
mondi ex noftris «odicibus fopplevimys.