PARS I. trum fcribit: nec ufpiam apparet Viennen-
CAP.XIL fis Epifcopus , qui tarnen omitfendus non
fuiflet in tanti moment* negotiQ , quod o-
mnes totius Ecclefiæ Epifcopos folhcitos
reddebat, & jam in Synodos frequentes con-
v^enire compqlerat . Certe cum tanta effet
inter utramqqe illam civitatem & Eçcle-
fiam neceffitudo , unicæ ab utroque Epifco-
po epiftolæ fubfcriptum effet , nec fuffra-
gium fuurn conferre omififfet Viennenfis ,
Ex ,,qqo mihi refte çonclqdere videpr , non
aliurn illiç tune temporis çonftitutum fuif-
fç Epifçopum j quam qui apud Lugdunum
fçdem habebatj ex qua fparfos fjyeperVien-
nenfe , five per alia oppida Chriftianos per
fecundi ordinis Sacerdotes regebat,
Hanc opjnionera ex ipfa epiftola refelU
objiçit vir dovliffimus Henricus Valefius :
ea quippe 5 inquit , Pothinum Epifçopum
Lugduni fuiffe dicit, non autem Viennæ ;
djftinguit eti,am expreffis verbis inter Lugdunenfem
Eçclefiam & Viennenfem: nec
antiquis fcriptpribus in more veft Ecclefiæ
nomen tribuere nifi matri.ci, quam nos Ca-
thedralem voçanjus.
Ad primum facile refpondemus, num-
quam in ufu vel ohm fuiffe , vel etiam ef-
ie in præfenti , ut Epifcopus , qui plures
fuæ ditioni fubje^fas habuerit civitates vel
oppida , plurium Epifcopos nopiinetur, fed
illius tantum , quæ præcipua erat & Epifcopi
fed’es : quod.'etiam iis contigit , quæ
ôlim epifcopali dignitate ornatæ fuerant. Sic
Cemelenfi civitate & Nicæenfi Caftro fub
uno Epifcopo unitis , prior fola dédit Epi-
fcopo nomen , Antipolitana Sede ad Graf-
fenfem civitatem translata , & Malleacenfî
Rupellæ conftituta , nec prioris Epifcopus
di&us eft Glaffenfis & Antipolitanus , nec
porterions Rupellanus & Malleaçenfis. Mul-
to minus vero id a£tum eft cum aliæ civi-
taies , aliave oppida , quæ numquam tali
honore decoratæ fuerant , infignis alicujus
ciyjtatis Epifcopo fubjacebant , Quis enim
modo Epifçopum Lingonenfem & Divionen-
fem dixerit , vel Senonepfem 8c Melodu-
nenfem, aut Atrebatenfem & Duaçenfem,
Tprnacenfem 8ç Infulanum, & fie , de fex-
çentis aliis? ^
E R Tf V . A P O L O G* ^ I ^
fubjeftoe funt Epifcopo Alexandrine . Singuli PARS R
autew P res by ter i proprios habent pagos, eof-G AP.XII*
que maximos, denos interdum , aut plures .
Apud Sozomenum etiam lib, 7, hift.cap. 19.
hæc legimus : Per Scytbiam cum ftnt évitâtes
Ad fecundam objefîkionis partent dico ,
diftingui inter Lugdunenfem & Viennenfem
Ecclefias, etfi inter Lugdunenfem & Viennenfem
Epifçopum non diftinguatur . .Nota
eft enim vocis Ecclçfiæ acceptiq apud Apo-
ftolum Paullum apoftolicofque feriptores ufur*
pari folita pro quolibet fidelium coetu, Quæ
acceptio IPothini apoftolicoriim virorum di-
(cipuli tempore vigebat, cum etiam fequen-
tibus fæculis in ufu fuerit. S, Àthanafius in
Àpplpgetico II. cpntra Arianos hæc habet,
quibus fententia noftra confirmetur de Lug-
dunenfi & Viennenfi Ecclefiis fub unoEpi-
feopo degentibus , & de Ecclefiæ nomine
iis etiam civitatibus impertito y' quæ epi-
fcopales fedes non erant: Mareotesinquit,
regio eß Alexandria , nec ullus umquam in
ea fuit Epifcopus , ac ne Çorepifcopus qui-
dem y fed univerfte ejus regionis Ecclßfia
multoe, unum dumtaxat ha omnes Epi-
feopum habent. Canon 15, Sardicenfis y_St,
inquit, eft proxima civitas, in qua eft Presbyter
, ne fine Ecclefia videatur facere diem
dommicum , illuc accedat • Ubi vides longe
etiam poft Irenæi tempora & civuatis ple-
bem non ab Epifcopo, fed a Presbytero fo-
lum adminiftratam, & Ecclefiæ nomme de-
coratam fuiffe. In Romana Ecclefia eodem
fenfu ufurpata eft, tefte Innocentio Papal,
ep. ad Decentium cap. 5* Dy fermenta vero
, inquit , quod die dominico per titulos
mittimus , fuperftue nos confulere voluiftt ,
cum çmnes Ecclefia noftra intra civitatem ftnt
conftituta . Et Athanafius in eadem Apologia
II. citata Synodum Romanam , a qua
in cpmmunionem fufeeptus erat , ait cele-
bratam effe in Ecclefia, in qua Biton Presbyter
plebem colligebat, In Gallicanadice-
cefi de-qua quæftio eft^ a Concilio ^Regenfi
an. 439. conceditur, ut Armentano a fede
Ebrçdunenfi dejefto, cujcumque de Epi-
feopis liceat unam Parochiarum fuarum Ec-
çlefiam cedere, in qua aut Corepifcopi nomine
, ut idem Qanon ( Nicæn, 8. ) aut perc-
grina, ut ajunt, communione foveatur . In
quo canone quinquies eo fenfu ufurpatur
Ecclefiæ nomen ^ bis etiam in quarto, to-
ties in quinto. Ac ne quam illuftriurn E o
clefiarum intaftam prætermittamus , idem
nobis confiât de Africaua, ex Africa.ni Co-
dicis Canonibus 33. p8. 99. & aliis, ubi a
matrice Ecclefia diftinguuntur aliæ| Ecclefiæ
, ead,em tamen appellatione gaudentes .
Vide apud Dionyfium Èxiguum citatosÇa-
nones, quibus exferibendis brevitatis -gratia
fijperfedemus. • o t
V L Ex veteri traditione Valentin,æ oç in v»
Arelatenfis Ecclefiarum, ex Ufuardi Marty-
rologio ad IX. Kal. Maji & ex aftis Mar- ^
tyrum , quæ apud Supum jaçent, docemur
plurimos populos Lugduni vicinos ad fidem n2UJ
Chrifti, Irenæo vel prædicante , vel mitten-
te , fuiffe converfos, eumdemque per ea lo-
ca chriftiani cultus fundamenta jeciffe . Ita
enim habent a£ta Martyrii SS. Felicis Presr Apu^1
byteri , Fortunati & Achillei Diaconprqm^ tmî
Igitur beatifftmus henaus Lugdunenfis urbis APn'
Epifcopus , copfequenti tempore Martyr _, in
quo difpofitione divina inftituend<e fidei fundamenta
mirabili locata ftrmitate conftabant,
Felicem Presbyterum , tam converfatione ,
quam nomine , Fortunatum in quo confum-
mationis divitias adfuturas rei jam yocabu-
lum promittebat , & Achilleum Diaconum
Valentina urbi pro imbuenda pradicationisfe-
minario deftinavit . Ubi & geoeratim. fidei
illic condendæ fundamenta in Irenæo elfe
•po'fita divina difpofitione afferit au&or , &
in particulari miffos effe ab eo Valentiam
fidei præcones commémorât. Quod.&,nar-
ratum reperimus in Arelatenfi Breviariô ad
dîem Z3. Aprilis , in qua eorumdem fan-
ttofum
8 r? P r o S. H xjla
pARS I. riorum Martyrum folemqitas celebratur. Sed
0Ap,XII. & utrumque monumentum de aliis Vefon-
tionem ab eodem direftis mentionem facit,
de fandlis videlicet Ferreolo & Ferrutjone ,
quos, inquiunt a£la apud Surium , memora-
tus beatiffimus Antiftes j Irenaeus ) deftina-
yerat ad Vefuntionenfis civitatis Ecclefiam
inftitifendi fundam inis conftruSlionc locandam.
Ex quibus apparet rariflimam etiam poft
mortem rPothinj fidem chriftianam in illis
regiombus fuiffe: £ quod maxime intendi-
mus , Viennenfem Ecclefiam non alium
Epifcopum a Lugdunenfi habuiffe. Si enim
proprium habuiflet, illius partes fuiffent Valentiam
fibi propinquam fide chriftiana im-
buere, .non Lugdunenfis Epifcopi,, qui lon-
ge retnotior crat, & Viennam mediam ha-
bebat inter fe & Valentiam , utramque ad
iRhodanum fitam,
iallicani - V IL In fupplici hbello comprovincialium
ipifcopi Epifcoporum Metropolis Arelatenfis LeonL
i’h fijPPIl_ Pap£e oblato fecure afferitur, quod prima in-
I I l fS N i Gqllias Arelatenfis, c iyitas mijfum abea-
»nrius2" P etm dpoftofa fanflum Trophy/pum
■ relate fiPeruit Saqexdotem ; & exinde alits
■ pifeo- paullatim regionibus Galliarum donum ifidei
Kin faille ^ religionis infufum ; priu&que alia loca
Kibunt afi fioc riyo. f id e i , quem. ad nos apoftoltca in-
Kam ftitutionis fluenta m ifem n tm e r u if fe manife-
Bennx, ftum eft Sacerdoterp, , .quam V iennensis ci-
Kp 6$. v it a ^ , qua fib i nunc impydenter<& noiabfilter
pnmatus expofett indebitos . Non ajunt
Epifcopi, ut mihi quidem videtur , Vienr
nam accepiffe Antiftitem ab ,Ulo rivo fidei
feu Trophimo. ( quod etfi dicerent , nefeio
an fal-fi • quis rpoffet arguere ) fed dicunt alia,
loca p.rius Epifcopos habuiffe ab illb fidei
riyo, .quam Vieijnenfis civitas proprium ha-
beret Sacerdotem.. Hoc manifeftum effe af-
ferupt,,&; ita manifeftum , ut impudenti«
notabilis effe dicant, quod contra jus tam
apertunj.. primatus indebitps expofeeret Vienna.
Hoc. fi ita eft-cum ex Gregorio Tu-
ronenfi ,'J’rpphimi adventus pluribus anpis
Pothini & Irentei setate pofterior fit , darum
eft horum temppribus Viennam proprium
non habuiffe Epifcopum . Dices ha»c
J 3 gratis^ afferi , ab Epifcopi?-Gallicapis vel
mendacio cauflfe fuse. patrocinantibus yel
minus quam par erat inftrudis. Verum quis
tam male de fapientilTjmis doftiffimifque
Gallicanas Ecclefije. ^.ntiftitibus fenfire ve-
lit,, ut id manifeftum .effe tam confidenter
affererent coram. Rpmano Pontifice , quod
yel cqrtum non effet,,apud omnes, v.el fal-
fum effe ipfi probe feirent i prtefertim cum
tpric,j^emporis antiquus ille Ecclefiarum Gal-
licanarum flatus non ita obfeurus effet, ut eft
hpdierna die , nec poffet, detedium feme!
mendacium nifi iratiorem Leonem facere &
Ecclcfis Ai;elatenfis: juribus infenfiorem. De-
nique nihil tale objedum a Pontifice, qui
allegationibus confideratis præfentium um- PARS I.
ufqiie partis Clericorum , annuere utrifqueCAP.XII.
vilus eft} cum utrique metropoliticum jus ajf-
feruit, attributis unicuique certis civitatibus.
C A P U T XIII.
Probabile effe unicum ip Galliis fuiffe Epifcopum
, quo tempçy.e fugdunenft JLcclefta
prapofitus eft Irenaus .
VIII, r 1 Wntum abeft, ut proprium Epi-
X fcopum Viennenfi -civitati præ-
pofitum tunc fuiffe eredam, ut certum pro- 1
pe apud me fit in fola Lugdunenfi fe^ppl
epifcopalem fuiffe . Quæ fufpicio præter-
quam quod ,ex præcedentibus conjeduris fir-
matur, augetur etiam ex . aliquot Eufebii
locis attendus confideratis , Libro enim quinto
cap. 214. videtur afferere omnibus qui
in Gallia erant Çhriftianis præfuiffe tunc
tempori? Irenæum, cum Vidtorem P.P, per
.litteras moneret , ne Ecclefias Afiaticas .a
.fua communione abfeinderet . Inter quos eh ( ?-
C Epifcopos ) inquit , Irenaus ex pßrfo-
na fratrum in Gallia commorantium, quibus
pracrat, tradidit pe/ litteras &c. Si enim
præerat Irenæüs Galliæ Çhriftianis, Jure
facerdotali proculdubio præerat. Quod enim yoctoJa.»
ait vir illuftriftimus , per vocem dStzhtpov fra- «ßsKyZ» 2-
trum ceteros Galliarum Epifcopos intelli- ’
gendos effe , quibus Irenæus Lugdunenfis P‘de ^ ar~
Epifcopus jure vel metropolitico vel exar- cf e
chicp præfuerit, miror ego virb erudito in ^atu
mentem veniffe . .Quis enim credat fecun- dun. ^
do Ecclefiæ fæçulo , quo chriftianje fidei n. 112.
fundamenta trans Alpes-vix erant pofita .,
quo nafeenti Ecclefiæ ne mutire quidem li-
cebat his in regionibus , quo denique pri-
maria Galliarum civitas yix alterum Antiftitem
a Pothino habebaf, earn Hierarchie
formam jam in Ecclefias indudlam effe ,
quæ & Epifcopos Metropolitanis 3 & Me-
tropolitanos Exarchis fubjiceret ? Quod ante
Sy.nodi Nicænæ tempora difficilljmutn pft
deprehendere, etiam in his regionibus, quæ
ab Apqftqlis fundatæ primitias fpiritps fidei
& difeiplinæ hauferunt. Fratrum. autem nomine
, chriftianam plebem intelligi non
dubitabit, qui illorum temporum ujum attendent
, loquendi modum Eufebio familiärem,
ipf?m denique epiftolam Lugdunen-
fium Martyrurti , quæ Eleutherum RGma-
num Epifcopum, Patrem appellat , oSjes
ad minus fratrum nomine Chriftianos quof-
que defigriat : qui mos erat in Ecclefiam
Dei ob earn maximecauffam inveflus , quia
unum Patrem Deum ( ut habet Tertullia-
nus Irenæo fere auvxpovas in Apologetico)
agnofccrent, unum Spirit um fanßitatis biherent
, & de ejuf dem igïiorantia utero ad unam
yeritatis lucem expqviffent.
Huic I
E D I T O R U M A D N O T A T I O N E S.
3 Hi Gallicani Epifcopi Arelatenfi fedi
raventes ex Zofimi :litteris hæc derivarunt ,
^ofimus autein ex fuggeftione Patrocli Arelatenfis
, quem per fubreptionem & fallacias non-
nulla falfa protiiliffe oftendemus in Obferv.
part. 2. c. 2.