denique pofterioribus fæculis a Floro magi-
ftro, Ecclefiæ .Lugdunenfis nomine advçr»
fus Joannem Scoîum Erigenam fcribente,:
Inde efl, inquit, il la eccleßaßica & fide-
liffima definit io , quam beatus Papa Cale-
ßinus ponit in decreti's fuis di cens: I ta Deus,
in cordibus hominum, .atque in-ipfo libero
operatur arbitrio &c. Ab Hincmaro Re-
menfi lib. de prædeftinatione cap. 22. pag.
128.130. cap. 22. pag, 133. Epilogi cap. 5.
pag. 379, Item beatus Lupus Ferrarienfis
Abbas in Colle&aneis quæft. 2. Cæleftino quo-
que opufçulum iftud vindicat ; ad cujus com-
mendationem facit , quod earn ob cauflam
Cæleftioum magnis do&oribus accenfet .
Cceleßinus et tarn Papa, inquit, magnis an-
numerandus doEtoribus- , de libero arbitrio ,
ut tantum Pontificem deeuit , univerfos in-
fiituit. Ex ejus decyetis verba hac funt : In
pravdricatiohe , inquit, Ada omnes homines
poßibilitatem & innoccntiam perdidiffe &c.
Plura deinceps ex capitulis 1. 2. 3. 4.
& 5. refert,. Remigius Epifçopus Lugdunem
fis cum fua E'cclçfia in lib. de tribus Epi-
ftolis cap. 23. & in libello de abfolutione
. quæftionis &c. Mitto Yvonem aliofque plu,-
rimos auftores, qui capitula Cæleftino af-
feruerunt.. Quibus omnibus præiverat ^ Dior
nyfius Exiguus Abbas Romanus y qui ca-
1 dicem decretorum Ecclefiæ Romanæ confv-
ciens feu ordinans circa annum Dom. 50Q.
Cæleftini decretis capitula iftainferuit, oc-
cafionemque errandi præbuit porterions ævi
icriptoribus , qui eadem Cæieftini nomine
laudarurit.
II. Ut enim a Cæleftino confcripta efle non
Non funt credantur, tot licet contradicentibus tefti-
Celeftini |jUS} plurima momenta perfuadent, ex qul-
PP. capi* emun£lioris naris feriptores jam pridem
tu a ' alîum iftarum fententiarum au&orem efle
fubodorati funt.
Ita fiquidem præfenfit jam a centum &
quinquaginta annis Joannes Vvendelftinus,
qui codicem canonum & decretorum pon-
tificiorum Dïonyfiano non multum abfimi-
lem edidit Moguntiæ a. 1525. Indubitanter
enim margini hanc notam adfcripfit : Hac
undecim ' capitula fequentia non funt Ccelefiini
Papa y fed' ab älio interpoßta. Hanc cenfu-
ranir aliqüo modo temperatam in Concili'o-
rum Colle&ionibus tranferipferunt , qui has
edendas port Merlinum procurarunt, Crab-
bius a. 1538. Surius a. 155.1. & Nicolinus
a. 1581. Seqùentia undecim capitula y in-
quiunt, videntur potius ab alio quopiam in-
terpofita, quam ejfe ipfius Calefiini Papa .
Cæleftino pàriter abjudicant Eminentiflimi
do&iiïimique Cardinales Antonius Carafa&
Cæfar Baronius; hic ad annum Chr. 431.
ille in colleSione Epiftolarum decretalium ,
quæ ab eo ciirata, poft ejus mortem Romæ
prodiit a. 1591. & Innocentio PP. IX. di-
cata. Quibus adde Francifcum Suarezium in
Prolegom. 6. de gratia cap. 1. num. 11.
Jacobum Sirmondum in notis ad torn. 1«
Concil. Gail. & Gerardum Vofiium lib. 1.
Hiftor. Pelagianæ cap. 30 qui tarnen ulti-
mus partim Cæleftini , partim Gallorum
s s E R T A T i o 1 1 1 . 6 9 1
S. Auguftini difcipulorum elfe putat capitula:
quia videlicet ab his colle&a oblata-
que Cæleftino, hujus nomine & au&orita-
te poftea publicata funt.
2. Si Cæleftini eflent & ab eodem epi-
' ftolæ fuæ ad Gallos fubje&a, quomodo, circumferuntur.
aliquam proculdubio eôrum
mentionem ipfe habuiflet .* cujus tamen ne
apex quidem illorum meminit. Non etiam
hanc epiftolæ appofuiflet claufulam .• Deus
vos ihcotumes cuflodiat , fraîres carijjimi .*
quæ finem epiftolæ Cæleftinianædemonftrat.
3. Cum S. Profper Collatorem exagitans
omnia adverfus eum tum Conciliorum ,
tum Pontificum Romanorum fuffragia ag-
gerat,* eumdemque urgeat auftoritate non
folum Innocentii, Zofimi & Bonifacii, fed
& ipfius Cæleflini; nefas eft fujpicari quic-
quam ab eo aurore omittendûm fuiffe e
decretis a Sede Apoftolica contra adverfarios
gratiæ promulgatis. Cæleftini porro unîcam
commémorât , quæ eft ad Gallos , epifto-
lam : quæ ut ut aucloritatem doftrinamque
Auguftini de , gratia Chrifti mirum quantum
efferat , de doftrinæ tamen ipfius ar-
ticulis probationibulque prorfus filet: atpe-
ne prævaricationis reum dixerim tantum
virum , fi prefliflfet filentio tam egregiam
auftoritatum congeriem , quæ ex Apoftolica
Sede emanans, tam ftrenuum gratiæ non
potuiffet latere defenforem , qui Dlam Romanæ
Ecclefiæ aufpiciis propugnabat.
4. Vincentius Lirinenfis Presbyter & Mo»
nachus plurimum laudans eamdem Cælefti-
ni epiftolam Commonitorii fui adverfus hæ-*
refes cap. ult. fed & PhotiusPatriarchaCon-
ftantinopolitanus longe pofterior earn in Bibliotheca
recenfens in. hæc verba : Scripfit
quoque ad Epifcopos Galliarum de fide Y.
Auguftini : pari uterque filentio præteritdi-
&a capitula : quod argumento eft neutri feri-
ptorum illorum ea fuiffe comperta , faltem
ut Cæleftini Papæ opus. .
5. Non eum loquendi modum hujus com-
pilationis auftor, nec earn au&oritatem ufur-
p at, quæ fummum Pontificem præ fe fe-
rant. Pluries. enim allegans. Romanæ Ecclefiæ
præfules , Innocentium puta, & Zofi-
mum, nufquam eos prædeceffores fuos ap-
pellat : quod maxime tamen fieri folet tum
a ceteris Pontificibus Romanis, tum abipfo
Cæleftino in ilia ad Gallos epiftola. Dein-
de ita paflim loquitur ut Pontificum Romanorum
& feriptorum etiam aliorum fe pro,-
dat difcipulum , nedum Pontificem Roma-
num; exempli gratia : Nos piiffimi patres
docuerunt . Apoftolica Sedis nos feripta docue-
runt. Magiftris noftris obloquuntur . Et alibi
fe alium a Præfule Romano demonftrat,
cum de hujus fedis Epifcopis ait: SacratiJ-
ftma beati- Apoftoli fedes per minifteriurv
prafulum fuorum &c. Reclore s Ecclejta Roman$
: Apoflolici Antiftites.
6. Si pro parte vel appendice litterarum
Cæleftini Papæ habita tune effent ejufmodi
capitula , itane ipudorem omnem abjeciffet
. Vincentius Lirinenfis , ut pro fe fuifque
feriptum eflè a Cæleftino in illis litteris
6 9 3 U t A u c t . C a p
tam grandi tuba perfonaret, ut fecit in fuo
comtnonitorio.^ Qui enim aufus eft novita-
tis notam Auguftini adverfariis a Cæleftino
inuftam, in fanflidodioris difcipulos reji-
cere, veritus effet, ne tam apertis defini-
tionibusi capitulcrum., quibus fuorum Maf-
filienfium & Lirinenfium errores fæpius pro-
feribebantur , revinceretur ac impudentis
argueretuî* menda.cii f »
7. Omnibus, ut jam dixi , erroris occa-
fionem dédit Dionyfius Exigüus , cum ©pi*
ftolæ Cæleftini annexuit capitula , quæ dif-
cutimus : ex jpfo enim Grefconjus , Petrus
Diaconus., omnefque noni fæculi feriptores ,
qui pro Chrifti gratia decertarunt 3 A t fi
curiofius .infpiçiatur Codex Dionyfii > nihi|
deprehendetur ex quo ftatuere liceat capitu*
Ja5,ifta partem efle epiftolæ S. Cæleftini,; e
contra: vero hoc fuiffe Dionyfii çonfilium ,
ut unum ab altéra difçerneret, clamant ipfius
Codicis fériés, & gffeftatæ difçriminis no-
tæ , quæ in eo çonfpiçiuntur. Quotiesenim
unius Pontificis feripta ab alterius feriptis
fecerpere vult, hune femper titulùm initio
primi decreti feu epiftolæ præponit. iNçr-e
pitiNT décréta N. Papæ : quem non repetit,
initio fubfequentium ejufdem Pontificis
decretorum feu epiftolarum, Hanc por-
ro-diftinftionis notam legere eft in fronte
auftoritatum de gratia : Incipiunt præter-
ïtorum Sedis A postolicæ E piscoporum
AUCTORITATES DE GRATIA DeI . 2, Initio
cujüfque ejufdem Pontificis epiftolæ autoris
nomen numquam omittitur: Cæleftini au-
tem nomen in capite fententiarum de-gratia
non apparet : ex quo conjicio auéloris
nomen yel ignorafle Dionyfium, vel ex con-
filio.omififffe. 3. Majorem etiam diferimi-
nis notam huic feripto appofuit, quam aîiis
diverforumjPontificum epiftolis : legimus
enim in fi“ capitulorum hanc claufulam :
E xPLICIUNT AUCTORITATES PRÆTERITORUM
Sedis A postolicæ E piscoporum de grat
ia Dei e t libero voluntatis arbitrio :
omiffb ubique Cæleftini nomine. Quæ clau-
fula fimililVe nec in fine totius codicis re-
peritur : ut videatur omnem erroris viam
circa fententias illas tanta diligentia præ-
cludere voluifle : nec aliam ob caüflam com-
monitorium iftud epiftolæ Cæleftini anne-
xuiffe, quam quia noverat odeafione hujus
epiftolæ fuiffe exaratura, fimulque Profpero
traditum .
8. Juvat & oélavum^ argumentum futne-
ie ex codice noftro antiquo Romano: cum
enim omnes feu dogmaticas feu decretales
Pontificum Urbis epiftolas , & inter alias
quæ Cæleftini Papæ funt, çollegerit, con-
jeceritque au&or in codicem, epiftolam tarnen
ad Gallos de Profpero & Hilario omi-
fit . Gur jta, nifi quia nihil dogmatis vel
difciplinæ çontinebat? Continuiflet autem dog-
jnatis plurimum, fi pars epiftolas eflent ca»
T om . II.
E D I T O R U M A D
2 Profpero citius fribueada hæc Capitula&
qua occaupne feripta leges in Obferv. n. 7. & 8.
pitula. Nulla enim fere eft in toto codice
epiftola, quæ de .uno aliquo doftrinæ catho-
Jicæ capite plura , aepuratiora , omnimode
meliora habeat . Non igitur pro Cæleftini
decreto agnita eft Leoms tempore , a quo
prædeceffbrum fuorum décréta codici infer-
ta alibi conjicio. Dionyfius vero qui epiftolas
S, Leonis omiffas in antiquo codice ,
in fuo fupplevit, fupplevit etiam papitula
de gratia.- quibus & epiftolam in gratiam
S. Auguftini djfcipulprumque feriptam præ-
fixit.
E x :quæftionum, quæ 2 a Profpero &ab
auftore capitulorum ventilantur, affinitate,
atque ex ipfo etiam traftandi modo nata
eft aliorum conjeélura feu potius fententia,
qui opufeuliim iftud Profpero nuncuparunt,
Ita enim legimus in editione Colleffionis
epiftolarum decretalium Romæ procurata a
dodliffimo Cardinale Antonio Carafa & in
Biniana Cpnciliprum : Non videtur dub 't-
tandum, qum fequentia fint Profperi , tam
funt fimilia, & argumento & ftylo ,ejus fort-
ptis . Libro perte contra Collatorem capita
quadam attingit non diffimiliter atque hic le-
guntur. Non alia quoque feripta in mente
habuifle, quara ,quâî his capitulis continen-
tur, viro erudito yifus eft Hincmarus, cum
in libro de non Trina Peitqte allegat Décréta
Caleftini Papa: , ex cujus dclegatione
beatus Profper bine exortam harefim per au-
Boritatem Scxipturarum & doBrinam B.Ati--
guftini revicit & comprejftt in Galliis . Unde
hujus fufpicionis au&or., latiflimum ex-
cogitavit diferimen inter opera, quæ pri-
vato catbolicæ doflrinæ propugnandæ zé-
}o per femet aggreffus eft Profper, & earn'
quafi fidei formulam, quam ab eodem Pontificis
Romani ;vice rc delegatione confcri-
ptam putat. In illis videlicet quafi Jiberio-
ri ingenio & calamo induJgçntem abftrufio-
res quafeumque de gratia & prædeftinatio-
ne quæftiones fufius expendifle; in hac vero
perpauca, eaque omnibus pene obvia ,
vix attigifîe .* ne ab ea brevitate, quæ fidei
profeffionem decçt maxime , longius difçe-
deret,
Verum ut conjeftationi huic non afien-
tiar facit 1. quod CR.,, quæ 3 de delegâ-
tione Profperi trahuntur fex verbis Hincma-
n ad ifthæc capitula , non fatis frrmo ni-
tuntur fundamento. Etfi enim in confeflo
eft Profperum a Sede Apoftolica delegatum
efle ad propugnandam Ecclefiæ catbolicæ
de gratia Chrifti dodlrinam , nimis tamen
conftnngitur ilia delegatio, fi ad pauca hæb
breviflimaque capitula fuerit coar&ata: cum
ex ipfo Profpero in præfatione Refponfionis
ad objeftionçs Vincentianas longe plura ab
eo difeamus effe confcripta adverfus gratiæ
inimiços ex mandato Sedis Apoftolicæ , at-
. que adeo hæc ipfa, in quibus profundiores
quæftiones ventilafle dicitur r. ita ut pene
Z z cer-
N O T A T I ' O N E S ,
1 De hac præfumta delegatione Profperi vide
Öbferv. n. 7.
III.
An Profper
au-
ftor fit
Capitulo-
rum .
Pag. 42.
Tom. i.
Edit. Sir-
jnon.