98 3 E d i t o e u .m O b s e r v a t i o n e s p § 4
prehendit cap. 16. qui ob fimilem controverfiam Zofimum adiit. Molefte ni-
mium fert hie feriptor, Gallicanas cauflas ad Apoftolicam Sedem dijudicandas
deferri: adeo ut fi ipfe S. Trophimus primus Epifcopus Arelatenfis ab eadem
Apoftolica Sede miflus in Galhas, obqrtis aliquot inter Epifcopos diffidiis , hæc
ad Romanum Pontificem retuliflèt ; dubitare liceat, num.aliquid etiam repre-
henfionis & qqerelarum fparfiffet adverfus eumdem S. Trophimum, quafi hoc
exemplo Galhcanis Ecclefiis, præjudicium creaffet. Non queritur, quod eacauf-
ia ante Leonem 8c Zofimum in Taurinenfi Concilio Epifcoporum Italorum
examini fubje£ta fuerit; tametfi jlli Itali Epifcopi nullo proprio jure, Gallica-
nis .præeffent. Solius Romani Epifcopi, qui in totam Ecclefiam, âc præfertim
in Gallicanas a Romana immediate dimanantes jurifdidiionem habet ,' judicium
refugitj ac Gallicanos hoc tribunal adeuntes maximi praejudicii a.uélores. trädu-
£Î\. .Hilarium omnibus imitandum proponit, qui ad Leonem profeblus,- pahm
denuntjavit fe ad officia, non ad caujfam véntjfe, proteftandi ordine,non ac-
cufandi, qua alia erqnt fuggerere, Ita folius Hilarii exemplum fuo modo ex-
plicatum ceteris præferendum putat. Confuetudinem Sc canones ingerht, ac fi
çonfuetudo Sc canones pro Romano jure non probarent, ; vel divinum j Apoftolica
Sedis jus ullis canonibus aut confuetudinibus infirmari feu deleri potuerit.
Multo autem mirabilior eft hac Qpefnelli querela, cum controverlia inter Vien-
nenfem 8c Arelatenfem ejufmodi eilet, qua nec a Gallicanis Epifcopis, nec ab
Italis Taurinenlis Concilii Patribus definiri, aut componi potuerit. Num perle
t110 debebat ebulljre ac Epifcopos in partes difeindere, ne ad Romanum tribunal
deferretur? Zofimus quidem agente Patroclo adjudicavit illam Ärelaten-T
fi • At Zolimi (ententia , quam fiubreptio extorlèrat ( ut probabimus Part. ; 2.
Si %• ) per Bonifacium faltem quoad Narbonenfem Metropolim emendata ,
quoad Viennenfis qqoque jus infirmata çrçdi potuit. Hinc autem cum eadem
controverfia fub Leone revixerit ; ad, quern confugiendunj erat nifi ad earn Sedem,
quæ antea de eadem cauffa eognoverat atque decreverat ? Neque vero S.
Leo, cum Ravennij ordinationem approbavit, quicquam de ea controverlia pro
Arelatenli. decidere voluit. Solum emm ipfo fano approbavit Arelatenfem Epi-
fcopum Métropolitain elfe a Viennenft diftinQum : nihil autem de peculian ,
& , ut. ita dicamus, jndividuo Viennenfis aut Arelatenfis jure conftituit. Cum
porro ea occafione Epifcopi apud Leonem egerint etiam de conlirmandis peep-
liaribus prærogativis Atejatenfi fedi a Romana conceflis, uti erat jus formata-
rum & mdjeendarum synodorum ex univerlis Galliis ; non ne hac præfertim in
re, fi quid dubii iticiderat, juftum erat ipfum privilegiorum fontem- adiré, ut
ex certa confirmatione omnis dubitatio tolleretur? Quid præjudicii his in rebus
Quefnellus comminifciturf Num præjudicio elfe poteft, in controverfiis Sc am-
biguitatibus de jurifdiflione ecclefiaftica inter Gallicanos exortis ab ea Sede
fententiam quærere, a qua omnis Gallicanarum Ecclefiarum jurildiélio origi-
nem duett? Neque jus ob S. Trophimi honorem olim quæfitum ingeratur .
Numqqid enint honor S. Trophimi , qui in -Gallias a Romana Sede milfus ,
omnem jurildidtionem ab eadem accepit, in eo collocandits eft, ut jus ejufdem
Sedis fucceffores ejus haudquaquam agnofeant, Sc ab eo quafi luis juribus per-
niciofo maxime caÿeant? Nonne hæc vel fufpicari folius nominis elfe poteft ,
qui ob infenfum in Romanos Pontifices animum minus reéte judicet? Sed red-
eamus in viam. ,
jus Sedis 8. Licet autem in re præfenti non agatur de prima epifeopalium caulfarum
â ; m e a u f - c o g " ‘t i o n e ’ de Pauca quædam attigimus; nerno tamen non videt, hæc fi
fis appel- plurimum valent; in quæftione de prima earumdem cauflàrum cognitione , in
lationum. quæftione de appellationibus valere multo magis. ^Si enim Romanus Pontifex
ratione primatus ex divino jure poteft immédiate judicare de Epifcoporum cauf-
fis ipfa cognitione prima; multo magis poterit in caulfis appellationum, quæ
poft judicium Patriarcharum, aut Metropolitarum in Synodis provinciarum ad
fuperiorem ipfo jure defaruntur ; qualem fupra Patriarchas Sc Metropolitas Sc
lupra ipfas provinciales Synodos effe Romanum Antiftitem catholicorum nemo
Quid fi a- dubitat. Quod fi in quibufdam regionibus præfertim a Romana Sede remotis
contera-1 a?tl8U0. ufu « “ ptum fuit, ut hæ quoquq cauffæ a finitimis Epifcopis vel a
doyigeat.?P emorl Synodo cognofcantur, ac terminentur ; id ecclefiaftica pariter inftitutio-
5183 in I. P a r t . D i s s e r t . V . Q u e s n e l l i . pwS
fie fuit indu£tum,non aliquo peculiari jure, quod five finitimis Epifcopisy live
pleniori Concilio divina inftitutione competeret; fed ob expediendum facilius
Sc celerius negotium, Sc ne ob longinquitatem itinerum , ac difficilem tradu-
flionem teftium mors inneflerentur longiores, quibus fcandala diutius vigerent,
Sc fubreptiones aut obreptiones facile irreperent. Igitur in hoc pariter, fi res
ita ferat, agi poterit eo nomine, quod non expediat novitatem inducere (nam
ipfa quidem mutatio confuetudinis ,• ut notavit Aiuguftinus ep. 118. etiaki qua
adfuvat utilitate, novitate perturbat ) non vero quod jurildiftio PontificibusJus Ponti-
defit. Et fiquidem hsec jurifdi£tio in ejufmodi caulfis vocaretur in dubium prx- <’c’um
textu confuetudinis aut canonum; cohfuetudo Sc canones per fummum abufum
prseferrentur divino ac certo juri Rotnanorum Pontificum, cui omne humanum dum.
jus cedat necefleeft.
9. Idem dicatur de canonibus Sardicenfibus, qui cauflas appellationum Epifcoporum
a Romano Pontifice per delegatos ip provincia judices , vef per le-
gatum in earn miffum cognofcendas innuunt. Id enim fimiliter illud relpicit ,
quod credebatur magis expedire, non vero quod pondficium jus hoc limite
circumfcriptum putaretur.- unde can, 4. ejufdem Synodi memorantur cauffx epi-
fcopales agenda in Urbe Roma & in jjtdicio Romani Epifcopi determinaAda.
Similiter cum Africani Epifcopi in litteris ad Caeleftinum inftiterunt, üt de
appellationibus judicium ferretur in Africa • pro fuarum Ecclefiarum difeiplina,
quam utiliorem exiftimabant, retinenda laborarunt: unde difficultates ejufmodi
judiciorum ( fi extra .Africam inftituantur )/pravorum improba refügia, dolos,
ac fubreptiones facile irrepentes expofuere; qua; ad id quod expedit pertinent;
nihil autem impetiverunt^ ponyficium jus, quod toto hoc. in negotio intaSlum
eos reliquiffe fatis colligitur ex capite antecedenti num.'30. ■
10. Ingerit. Quefnellus. fub finem c. 16. -ilia eorumdem"• Africanorunt, r8i afia objefia
limilia Cypriani verba, quibus mgotiaquacumque in fuis'locis, ubi' ortafuntf teftimo-
finienda, Sc caujfas Mio audiri, ubi crimen ejl admijfumjufiuni St rationa-,-“ 1 exPh-
bile dicitur. Idipfum etiam ftatuerunt Imperatores Valentinianus Sc Valens Li-qJ^ferr'
ro- Sc 13, Cod. Theod;' de eaccufat. 8c inferiptionibud : 'Id autem refpieit fo- hoc part,
lum quod expedit; Sc fieut Imperatores iis legibus nbtt'-'fibi 'ädemerunt<>}us., 3-c.s- ».»-
quod fibi. competebat, eafdem cauflas cognolcendi per fo ubicumque effent; ita
nec laudati Patres recitatis verbis earn jurifdidtionem Pontifici-denegarurit, quam-
eidem competere certiffime cognolcebaht. Quod fi nonfiullis in locis -ipfam ^ju-
rifdiSionem aliquatenus perftrinxiffe-videntur; nbvufii;non efty’W1 difpuiationis
«ftu aliqua verba excidere; quay aliquanto'Sxcedunt , 'Se-'-'nimis prObant quam
deberent; 8c quam ipfi-'vellent, a quibus ilia adhibentfir': 1■' ‘
- ' i i. Opponit Quemellus paullo poft 'iiÖtiu<m cl 14L ilia 'Äfricanorüm-, rfeu Gy- Cypriani
prianr in libro. de Unitate Ecclefis'." Epifcopatum unitni.,effe atque itidiidfumf verba, ex-
cujus .d fingulis in foiidum pqrs teAetur: 'ät 'mox "trälifidns ad formäfn:)judicio- P6”!3*..
rum Sc appellationum in ppqvinciisTübditrTi- quis fecus feeißet, & ad 'eAttad
neos judices vellet per appellationis libellum confugev>& \ is Epifcöpbhlm con-
cardiam cobxrentem colli dere, uhitatemque Jrindert merito "putabatud'. - Alia
Cypriani verba refpieit ex 'tpift. -SS--Verum quidem quod printoi'docö'fcri-
plit Gyptia,nus, EpifcopatumnUnüm effeiji cujus a fingMliF irl' foiidum pr&s-tene-
tur. At cum a Romano Pontifice ea pars teneatur exclnfis reliquis, - in qua
primatus mon .ordmis , ifed prsecipuae jurifdidlionis fitus «ft j nec id negeffif a
Cypriano.qui reiumdeni primatum piuribus ftatuit'j ' tum negafi nequit j - quin
ejufdem primatus,-cauflanfupra omnes Epifcopos.divirio }arer'pafes jürHüSSionem
obtineat; tum .negari confequenter nequit / quin eodem 'jure-poliit! dP:fiilSefn
judicare live in prima,: five'in fecunda cognitione; Sc appellatio ad ipfüm-dici
non poteft. appellatio ad extraneum judicem,’ cui jus non'competatv lilaporrq,
Epifcoporum concordiarA.coharentem collidere, li ex integro-Cypriani teitulü-
mantur, a pontificio jüre profeindendo alieniflima cognofcentur. De fchifmäti-
cis enim; qui condemnati Romam cortfugerant, ' ut fchifmati patrocinium qua;-
rerent, ait : Oportet eos. quibus prafumus, non circumcurfare. , nec Epi/coßo-
rum concordiam coharetttem fua fubdola ac fallaci temeritate collidere : ‘quse
non in: cenfuram pontificii juris, fed in deteftationem folius temeritatis höffli-
num perfidorum, qui Cornelium Papam cum Cypriano cohasrentem dolo ffialo
Tom. II. S f f z Sc fal