PARS II. poft ipfum fubfcripferunt, nemine contradi-
CAP. V. cente , annuente Sede Apoftolica , quam
cauffa tarn Celebris latere non pqtuit ; fed
ne reclamante quidem Armentario , cujus
plurimum interèrat earn Synodum tamquam
contra canones habitam infirmare ac refpue-
re. Unde dubitare fas non eft, quin& legitimus
effet hujufmodi conventus & pro-
vincialis. Is enim erat prafcriptus ftatutis
canonicis ordo, ut qui contra canones egif-
fet Epifcopus, a comprovincialibus judica-
retur, non vpro ab alterius provincia Eph*
fcopis,
C A P U T VI.
De jure Arelatenfis Epifcopi in provineiam
Alpium Maritimarum.
Ex Conci- T*\Ifcuffis Arelatenfis Epifcopi juribus in
lioRegien- 1 J utramque Narbonenfem, occurrunt i
fipotelias Alpes Maritima, qua9 fibi eodem metro-
Hxlarii in politico jure olim vindicaviits.
Alpium Ac fanftum quidem Hilarium Arelaten-
Mamima. fem pro Metropolitano hujus provincia fe
ium Eccle-gefftßfe /, demonftrat hoc idem exemplum
lia^ allen- Regienfis an. 439. quod ab. eocontur'
vocatum eft in cauffa Armentarii Ebredu-
nenfis contra canones ordinati. Cum enim
Clerus civefque Ebredunenfes, quorum civi-
tas in civilem Metropolim evaferat poft
ÿlarbonenfis folidæ divifionem , Ecclefia
quoque fuse federn eodem jure in ecclefia-
fticis ornari in votis haberent, Epifcopo
fuo e vivis fublato, alium in ejus locum
fubßituere , inconfulto Arelatenfi , tenta-
runt. At eo conatu non modo privilegium
Arelatenfis Epifcopi minutum non eft, fed
etiam clarius emicuiffe mihi videtur.
Primo enim inde manifeftum evadit E-
bredunenfes Epifcopos tale quidantea num-
quam tentaffe , vel faltera numquam paci-
fice eo jure effe potitos , cum ne verbum
quidem de hoc appareat, aut objiciatur Hi-
lario.
2. Quam unanimis fuerit Gallicanæ Ecclefiæ
erga Arelatenfem Epifcopum confen-
fus ex ea ipfa Armentarii ordinatione per-
fpicuum eft. Très enim inveniri non po-
tuere Epifcopi , qui canonicum numerum
implerent, vixque duos adfcifcere fibi po-
tuit Armentarius, qui in illam ordinatio-
nem confpirarent, quos vel ecclefiafticarum
fanélionum admodum ignaros, vel contem-
tores fuiffe oportet, qui contra . apertiffima
Nicana Sy nodi aliarumque ftatuta tarn in-
fauftam confecrationem aggreffi funt . Et
revera eis utcumque pärcendum effe definit
Can. Re- canon 1. eo quod ht, qui tarn perverfa in-
gienfisCon-cidiffent, a primo lapfus ipfius die, adhibi-
cilii. tis paffim precibus , culjißM—pcenitentes aut
ignorantia aut chxumf'criptioni imputajfent .
3. Non bæc folum ordinationis Armentarii
vitia notata funt, quod abfque trium PAR$j
Epifeoporum prtefentia & abfque comprovin- CAP.y
cialium litter is, fed etiam quod fine Metropolitan
aucloritate, & ejus voluntate negle-
Sla confecratus fuerat. Metropolitanum E-
pifcopum, cujus negle&a pralentia velcon-
fenfus ordinationem irritam fecit , alium
non effe quam Arelatenfem , omnes con-
fentiunt. Sed an ut ordinario illius provin-
c ia , an ut primo Galliarum Metropolitano
fibi id juris deberi voluit Hilarius? Hoc ultimum
exiftimat Stephanus Baiuzius cap.31.
libri 5. Concordia Sacerd. &■ Imperii, quem
fupplevit: putat enim Hilarium in confe-
quentiam litterarum Zofimi PP. & adimi-
tationem Theffalonicenfis Vicariatus , pri-
mi Metropolitani dignitatem fibi fumfiffe ,
eoque nomine ad fe referri voluiffe de gra-
vioribus cauffis, qua per provincias emer-
gerent, quas inter cum mqrito cenferetur
Armentarii cauffa, earn ob rem coa&am ab
eo fuiffe Regienfem Synodum . Verum etfi
non negaverim variam interdum effe hujus
vocis acceptionem, ita ut nonnumqüam ma-
gni illi Primates,-Alexandrinus &: Antio-
chenus Metropolitani appellati fuerint etiam
a Leone noftro; numquam tarnen ea
tempeftate in qua verfamur, hoc nomine no-
vüm iftud Metropolitanorum genus defigna-
tum legimus , quod Baluzius inducit ac Pri-
matus prarogativa decorat ad exemplar
Theffalonicenfis Vicariatus, de quo ne fo-
mniaffe quidem exiftimo Regienus Concilii
Patres. Deinde cum tarn in prafatione Concilii
, quam in canone fecundo tres ^ condi-
tiones recenfentur, quibus omiffis nihil pror-
fus effe ajunt quod Epifcopum faciat , ni-
mirum trium prafentia, comprovincialium
littera, & Metropolitani voluntas: certum
eft eodem fenfu accipi vocem Metropolitani
, ac in canone accipitur , pro proprio
ac peculiari cujufque provincia Metropolitano
; cum illius omiflio ex canonibus irritam
eleftionem ibidem reddere afferatur .
Canones enim illi alii non funt quam Ni-
cani, quorum quartus expreffe tres eafdetn
illas conditiones compleöitur . Tres, inquit,
omnino in idipfum convenientes , • dummodo
confenferint qui qbfunt, & per litteras ap-
probaverint, ordinationem faciant . Confir-
matio autem eorum , qute in quaque provincia
geruntur, tribuatur Metropolitano: quod
omnium Ecclefiarum & Synodorum , qua
hanc rem traftarunt, confenfu, femper de
Metropolitano ordinario cujufque provincia
intelleftum eft . Praterea fi de primo ali-
quo Metropolitano explicanda veniret ifta
Synodus, admodum ambigua fuiffet ejus de-
finitio, qua novarum in dies contentionum
materiam prabuiffet, cum alii de primo
Galliarum, alii de proprio provincia inter-
pretati effent. Denique nemo hanc fignifj-
cationem affinxit Canoni Regienfi ante Bär5
il. luzium, qui etiam ab au&oris fui fenfu re-r
p,Vl. cedit; cum illuftriffimus Petrus de Marca
vocem illam fecundum communem fignifi-
catam acceperit in differtatione de Prima-
tibus n»m. 73. hoc tarnen fubjungens, Hi-
larii faftum trahi non poffe in eonfequen-
tiam, çumeamob cauffam correptus a Leone
fuerit , quod debitam Metropolitanis Sa-
« cerdotibus in fuam transferret dignitatem,
f t Alteram probationem vindicata fibi in
^arii jus provineiam eamdem poteftatis ab Hilario
Ärauß- fuggerit nobis Araufiçana Synodus prima ,
“ Sy- cui inter comprovinçiales fubferibit Inge-
1, nuus. Ebredunenfis Epifcopus in locum Armentarii
d.epofiti fubftitutus . Qui fi provincia
diftin&a Metropolita fuiffet, ut erat
Eucherius, Lugdunenfis Epifcopus , eodem
atque ifte. modo fubferiptus legeretur ad
Metropolitica poteftatis fignificationem ••
Ego, inquit, Eucherius Epifcopus fubferipfi
jantlorum Sacerdotum , comprovincialium meo-
rum fuper his eypeElaturus affenfum . Eucherius
quippe cum forte fortuna in illis regio-
nibus verfaretur eo tempore 9 quo ,r Epifcopi
provinciales in Synodum conveniebant| ad
cam honoris cauffa invitatus , inter aliéna
provincia Epifcopos fubferibere non eft au-
Tus, nifi fub fpe adhibendi a comprovincialibus
confenfus fuper his, quat décréta fue-
rant in Synodo. .
Non eft porro quod quis earn non pro-
vincialem Synodum dicat jure Metropoliti-
co çongregatam, fed majorem ea poteftate
coaftam > quam fibi in illas provincias affu-
mebat Hilarius vel jure Vicarii, utvolunt,
Romani Pontificis, vel primi Metropolitani.
Galliarum , ut excogitarunt alii, Manifeftum
eft enim ex Canone xxix. talem fuiffe
earn Synodum, qualem bis ih annoi cèle-
brari Patrum ftatuta fanciverant, hoc eft ,
Nicanorum Canonum quintus, qui de ali.is
quam de provincialibus mentionem non habet
: Singulis f inquit, annisper unamquam-
que provineiam bis in anno Synod't fiant
&c. Praterea de earum Synodorum genere
fuit Araufiçana, quas fine alterius conventus
denuntiatione folvi non debere ftatuunt ibidem
Epifcopi, qui revera fimilem fequenti
h anno congregandam deuuntiarunt, Hoc ve-
ro foljs provincialibus Synodisconvenit, non
vero Generalibus , aut iis qua ex pluribus
provinciis cogebantur : ha nimirum non an-
nuatim ac definitis temporibus, fed rarius
ac pro temporum rerumque exigentia indi-
ci folebant.
WHHi T ertiam eruimus probatipnem ex epiftola
B Ä * Hilari Papa ad Leontium , Veranum , &
■ ' Vitturum Epifcopos ; ubi ait Ingenuum
Ebredunenfem de Pontificii fua provincia
illicita ceffione dudum ab Apoftolica Sede
fuiffe culpatum . Ex quo manifeftum eft
Hilarium Arelatenfem, annuente etiam Ebre-
dunenfi Epifcopo, Provineiam Alpium maritimarum
fua Metropolitica ditioni fubje-
Low'i £?am babuilfe . Et hoc ipfum eft de quo
[ed ppifc adeo graviter expoftulat fan&ùs Leo in epi-
^.Vien. ad Viennenfes : Suis y inquit , lityiti-
f-6,al,< bus, fuis terminis fit unufqui/que content
Tom. II.
M i
tus, & privilegium fibi debitum. in alium PARSIT,
transferre fe pojfe noverit non licere . Quod CAP. VI.
fi quis négligeas apofiolicas fanBiones y-plus
gratia tribuens perfonali y fui honoris defer-
tor effe voluerity privilegium fuum in alium
transferre fe• pojfe credens , non is cui cejfe-
rit ; fed is y qui infra provineiam antique
täte epifcppali ceteros preevenit Sacerdotes ,
ordinandi fibi vindicet potefiatem . Quod auT y Ÿ p a â
temHilarus in eademepiftola ait, Ingenuum
Alpium maritimarum provincia Metropoli-
tani femper honore fujffe fubnixum -, hoc rarju^
fuggerente ipfo Ingenuo di&um eft poft mu-r> yiQurum.
tatam provmciarum illarum faciem , cum
metropolitica poteftatis jura ex nova divi-
fione prafumta, olimque negl.e£Ia, rita cce-
pit profequi ac fibi vindicare ,. quafi ex fo-
la ejus fpontanea ceffione iis Hilarius po-
titus effet in illam provineiam • Deinde
non ait 'Ebredunenfem Ecclefiam, vel civi-
tem, fed Ingenuum Ebredunenfem Epifcopum
ea femper penes fe habuiffe : qua Ion-
go intervallo a fe diftant , iftudque potius
recens privilegium ab eo primo fibi vindi-
catum , quam antiquitatem hujus Metropo^-
leos probare poffet. Addo etiam folius honoris
mentionem fieri, non vero poteftatis
ac jurisdi&ionis, Fuerunt enim nonnulli Me-*
tropolitani , qui folo fere honoris tituJo gau-
debant, & alteri Metropolitano nihüo fe-
cius fubje^i erant , five quoad fynodalem
conventum , five quo ad ordinationem. Tails
erat Aquenfis tunc temporis intra Gallias ,
ut diximus in capite fuperiori . Talis fuit
etiam ipter Orientales Patriarcha Jerofoly-
mitanus, qui honorarium quoddam, hujufmodi
privilegium accepit a Synofto Nica-
na , quemadmpdum explieatum babes in
doftiflima differtatione 111. Petri Marca de
J Gonftantinopolit^ni Patriârchatus iriftitutio-
ne, Denique in; his qua funt fafti, rem af-
jerere non fufficit, nifi idoneis probafioni-
bus affértio ipfa muniatur: prafertim cum
contrarium, ut hie accidit, eomprobant &
poffeffio diutuma & rationes non fper-
nenda ,
Quarto cum ex fupradi&is., imprimifque
ex Concilio Regienfi liqueattarn conftan-
tem fuiffe apud Gallicanos Epifcopos opi-
nionem, quod Arelatenfi Epifcopo- fubjefta
effet Alpium Maritimarum metropolitico
jure provincia; verifimile non eft Hilarium
earn fibi primum provineiam fubjeciffe, fed
& Honoratum pradecefforem ejus , & Pa-
troclum Honorati decefforem eadem fuiffe
potitum. Quis enim adverfus Hilarium non
-infurrexiffet , . fi provineiam quam nullus
-decefforum ejus habuiffet, juri fuo fubdere
aggreffus effet: cum eutn Leo nofter tamquam
alieni juris invaforem, tarn male ha-
buerit propter utramque Narbonenfem ,
quam tarnen & ab Honqrato & a Patroclo
ante ipfum effe adminiftfatas. ultro fateba-
tur? Quis vero fibi perfuaferit Honorati in-
duftria deberi hujus pro\incia ad ceteras
Arelatenfi fubjeftas acceflioneni : cum vix
aç ne vix quidem duobus annis earn federn
rexerit Honoratus? Qiod Patroclum autem
, L I ! : at