Ibidem.
Deus bene
utitur ma-
lis.
NumDiofcorus
Leonem
excommunicayerit
Nicææ,&
quando .
jun'ti , vel folemnitatis ( non tamen tra&and
i, quod eft Epifcoporum ) Presbytero vel A D E P I S T O L A M CXX.
Diacono ex officio conveniebat, cum hoc
etiam difcrimine* quod hi nude loqueban-
tu r ; contra epifcopalis TraEtatus ptobatur
ab omnibus ftnEHtate veftitus , falutatione
fcilicet geminata &c. Vide & Ifidorum fu-
perius a nobis laudatum de Archidiaconi
officio & Concilii Vafenfis II. can. 2. Tertio
Evangelium prsedicare feu legere Dia-
coni quoque proprium Temper fume con-
ftat, etfi eidem, nec Presbytero illud tranare
, quod Epifcoporum eft , non permittere-
tur. Unde cum Concilium Vafenfe II. an.
529. can. 2. verbum faciendi daret Presby-r
terts poteftatem , ftatuit ut impedito Presbytero
Patrum homilies a Diaconis recitentur ,
non.ut de fuo ad populum fermonem ha-
beant. 4. numquam five Presbytero , five
Diacono, vel prsedicare, vel quid aliud fine
Epifcopi licentia licuit facere.5. Coram E-
pifeopo per multum temporis non concefia
eft Presbytero prxdicandi facultas: ad quod
nonnulli illam confuetudinem coar&ant , de
qua abrogata laudat Aurelium Carthaginen-
fem Epifcopum Auguftinus epift. 77. quam-,
que Hieronymus arguit feribens ad Nepo-
tianum, & alibi . 6. Denique tarn präsente
, quam abfente Epifcopo tandem aliquan-
do Presbytero permiffum eft fermonem habere
ad populum tarn in civitatibus,quam
in Parochiis , ut Vafenfes Patres jam lau-
dati ftatuunt in Galliis anno Domini 529.
6. Sive Laicus. Monachum hie diftin-
guit a Laico, ut in epiftola fequenti , per
ilium intelligens Monachum , qui aliquo
minifterio ecclefiaftico infignitus eflet; per
hunc Monachum nihil tale habentem. Concilium
Arelat. III. anni, ut Sirmonduspu-
tat, 455- circa eadem tempora , idem quoque
diferimen pofuifle mihi videtur , dum
Clericos Lirinenfes a laica Monafterii mul-
titudine & congregatione diftinguit.
E D I T O R Ù M A]
1 Malo ejus ex codicibus & cöntextu præ-
tulimus : verba autem auElore totius bonita-
tis difpenfante cum Auguftino concinunt, qui
Deum bene uti noffe etiam malis pluribus inlo-
cis docuit, nimirum in lib. de Prædeft.SS. c.
16. traft. 27. in Joannem num. io .. de Con-
tinentia num. 15. ferm. 10. num. 5. Enarr. in
Pfal. 104. num. 17. , unde Celebris & præela-
ra eft ilia ejufdem Doftoris fententia in En-
chir. c. 27. Melius enim (Deus) judicavit de
malis bene facere , quam mala nulla ejfe permit-
tere. Confer etiam c. 96.
2 Græcus textus Theodori Diaconi Alexan-
drini, qui aft. 3. Calchedonenfi legitur tom. 4.
Concil. col. 1271. ( ut notarunt Romani edi-
■ tores ) id geftum præfert in Nicaa Metropoli .
Vetus autem interpres in fuo Græco exemplo
aliter legifle videtur . Id enim non in Nicæa
Metropoli , fed contra geftum in Nicaa Conci-,
Hum reddidit : quæ verba fignificant , Diofcoa
p u d Q.u e sn e i .l u m xciii.
Theodorito Cyri Epifcopo.
I. A /TAlüM EJUS AUCTORE TOTIUS BO- 1VX NiTATis dispensante . Ita legen-
dum cum vulgatis, etfi Griman. Barb. Thuan.
unus & Cantabrig. codd. legant , 1 malo
ejus &c. In illis porro verbis mire conci-
nit Leo nofter Auguftino de Deo peccata
ordinajite feribenti, lib. de Prsedeft. SS. cap.
16. & Confeffi lib. 1. cap. 10. ad quem ultimum
locum confule Caftigationes & Notas
celeberrimi Antonii Arnaldi Doftoris
Sorbonici ( quern nominafle, laudafle eft )
ad ealeem editionis Latino-Gallics.
2. Ut in nullo inferiorum |putetur’
imminuta libertas. In vulg. & in folo
Grim. cod. MS. reperi hxc verba : defide-
rantur enim in Thuan. quatuor, Barb. Tre-
copith. & Cantabrig. qui etiam pro fummo-
rum habent fummoperum vel fummopere, ita
Trecopith. Cantabrig. & e Thuan. unus :
ubi fic: &c. ut ad majorem Dei gloriam pro-
ficiat finis examinis.
3. C ontra suum caput est molitus
injuriam . Diofcorus enim exconimunicatio-
nem fecit Domino Archiepifcopo Leoni , ut
loquitur Anatolius in Synodo Calchedon. de
qua & Theodorus Diaconus Alexandrinus
aft. 3. ejufdem , & Relatio ipfius Synodi ad
fanftum Leonem : quod non in Ephefino
latrocinio, fed poft illud folutum, 2 apüd
Alexandriam perpetratum apiofeoro, alle-
ftis earn in rem aliquot Epifcopis . Liberat
e , quern hie citat Baronius, nihil habet de
hac excommunicatione Leonis .
4. PoLLUTAS JAMPRTDEM ... MANUS . Non
enim in Ephefino latrocinio malitia^ fuse
tyrociriium pofuit ; fed , Liberato Diacono
tefte cap. 10. Breviarii, ftatim ac or-
dinatus eft Epifcopus Alexandria , cpprejjit
Cy-
N O R A T I O N ES.
rum damnando S. Flavianum & excommuni-
cando S. Leonem ejus doftrinæ catholic® de-
fenfores, quæ cum Nicæna concordat , adver-
fus ipfum Nicænum Concilium pugnafle. Er-
rores quidem aliquot deprehenduntur in Greco
vulgato , qui ex antiqua verfione corrigen-
di funt. Si autem Græcus textus vulgatus hoc
loco qon credatur vitiatus, cum incredibilefit
Diofcorum tantum aufifie in urbe Nicæa Marciano
imperante , dum res omnes incitât® e-
rant contra Diofcorum ; dicendum erit ilium
vivo adhuc Theodofio, cu/us favore & patro-
cinio fretus omnia audebat , excommunicatio-
nem tulifle in S. Leonem, dum in variis ipfius
excurfibus Nicææ eflet, quod hiefortaffisnun-
tium accepiflet , Leonem Ephefini latrocinii
gefta irrita declarafle, & fe quoque ab eodem
Pontifice in epift. 44. ad Theodofium acriter
fuifle perftriftum.
C0I.122Q.
ca p. I .
Ibidem
Col. 122?
Aft. 5.
Calched.
P- 5S7*
Labb.
Col. 1224.
p f f i
1 5 3 7 Q p p n e l l x N o t æ ,
Cyvilli hertdes, & per calumnias multjxs ab
ets abjtulit pecunias . Prseterea eum utOri-
geniftam &. Arianum infamant libelli ad-
verms eum oblati in Concilio Calchedonenfi,
nec non tamquam homicidam, in-
cendiarium , & tu’rpiffimæ vitæ nebulonem .
Hominem denique turbulentiffimi ingenii &
vaferrimi fuifle Diofcorum confirmât MS.
fragmentum Vitæ S. Euthymii , quod ex
Anglicana Regiæ Societatis Bibliotheca laudat
illius excerptor Andreas Arnoldusin'no-
tis ad epiftolam Marciani.
Col.1225. 5. C um et ■.Apostolicæ sedis episto-
4* -n C‘ ^ æc verha cum fequentibus ufque
ad ilia capitis fequentis ,Sed benedi&us Deus
nofter &c. funt quidem in Griman. & vulg.
edit, defiderantur autem in Barber. Thuan.
quatuor, Treco^fth. & Cantabrig, in quibus
ita habetur : Cum & in Apoftolica Sedis
eptftola & cetera , qua per ordinem fupra
pofutmus ,• continuo agit . Sed BenediSlus
& C . quod ex aliqua CoIIeftione Canonum
defumtum videtur , licet & in aliis nunc
codicibus reperiatur.
• A D E P I S T O L A M CXXI.
APUD QU ES NELL UM XCIV.
Marciano Augufto.
Col.1229. I . / ^ U m hujus observations a n n o s
ap. 2.. CENTUM NUMERO THEOPHILUS COLlegisset
. Cum hæc verba feftinanter lege-
ret Scaliger, ( quern fecutus eft Calvifius )
miratus eft' Pontificem noftrum fcribeiie centum
annis definitam elfe a Theophîîo perio-
dum, norr vero nonaginta annis-, qualem ab
AJlo Epifcopo conftitutam efle :exiftimavit .
Sed miforego Scaligerum legifle apud\Leo-
r ;. nem , quod .a nemine Ieftum. e ft. De 1
centenana enim periodo ne apex quidem in
hac vel alia'epiftola ap'paret ; > fed tantum
centenariam annorum hujus obfervationisfe-
riem a Theophilo ordinatam legimus « Révéra
Dullam periodum centum præcife annis!
citcumfcripfam condiderat Theophilus ;
fed . centum annos e fua periodo decerptos
exhibuit. Periodus autem tota quadringen-
torum trjginta & feptem annorum fuit : in
qua omnia Palchata annotarat, quæ ab anno
Chrifti 380. deinceps fecutura erant .
Quern icyclum Cyrillus nepos ejus & fuc-
ceflor, cum longiorem exiftimaret j ad nonaginta
& quinque annorum fpatium , ut
teftatur ipfe, contraxit.
Ibidem. '2. A primo aug. mem. T heodosii se-
•NiORis Consulatu . Chrifti annus eft ccclxxx.
Dionyfio Gennadio & .aliis auftoribus, in
quo Gratiahum collegam.habuit ,^heodo-
fias : .qui.ex Bucherii calculo Diocletiani annus
erat xcvi.Quo pofito,duplicis erröris arr-
E T O b s e r v a i t o n e s . 15 3 8
guendus eft Scaliger . Primum , quod feribat
Theophilum cyclum’ fuum inchoaflè ab anno
primo Diocletiani , cujus annus ultimus
erat Chrifti 379. Aufonii Cohfulatu nota-
tus. Secundo, quod Syagriiun & Eucherium
Gonlules ann.381. anno præcedenri, hoc eft
380. adferibit. ,
3. Si quidem ab xi. C alend. Apr. usque Col. 1.231.
in xi. K alend. Màjar. legitimum spa-
tium SIT PRÆFIXUM . Pro X. Kal. Maji, ut
in vulgatis legitur, x i. repofuimus : quod
olim Petavius & Bucherius faciendum
conjecerant/ quorum conjeftura auftoritate
codicis noftri GrimaniciMS.confirmatur, &
ex; fequentibus iftis Leonis, verbis : Quod
entm in x, .& in ix. Kalend. Majarum ,vi-
ftetur nonnumquam perveniffe feftivitas , id
propter diem paftidfiis faElum, etfi dies rer
furreSionis exiijjet. Si. enim nonus & deci-
mus dies ante Kalendas Maji extraordinarius
fuit Pafchatisterminus, reft^t utdixeritfan-
ftus Leo, undecimum /uiffie limitem- ordi-
narium, quern pafchalis fefti terminum ex
Latmorum fententia fuifle refert etiam Beda.
Quem porro terminorum illorura au-
ftorem habuerit fanftus Leo , non omnino
certum eft. Fapile tamen cum Bucherio-mi"
hi perfuadeo, Patres Concilii Cælarienfis ab
e°n*n • 1 ann^0 Chrifti vulgari 19Ó.
a Paflione 166. Cæfareæ in Palæftina con-
venientes hos eofdem Pafchæ terminos pri-
mi pofuifle videntur , ut docet Philippi.et-
1-m tu" c_fuPerftitis. epiftola , quam Bucherius
poft Bedam edidit emendatiorem. Çon-
Jiitutum ergo eft in ilia Synodo, iriquit Philippus
, ut ab xi. Kalendas Aprilis , ufq'ue
tn x i Kalendas Maji Pafcha de beat obfer-
van : & nec ante riec pofte a cuicumque con-
Jhtutum limitem tranfgredi fit facultas. Ea-
dem pene verba Leo ufurpavit, ut ex .ilia
epiftola accepta eflfe eredam , vel ex ipfis
Synodi Aftis , quæ ad Viftorem Papam
tianfmiffa efle probabile eft, cum per idem
tempus tanta.foijicitudine pro controverfia
.palchali Jaboraret. Eumdem terminum ab
Afrreanis' quibufdam calculatoribas fixum ef-
fe narrat Anatolius Laodicenus Epifcopus
apud Buchermm. Eumdem in Italia ufur-
^tum Ambrofii state , ex ejus epiftola ad
Æmiliæ Epifcopos notum Iiabetur : ut mi-
rum non fit quod tam fecure ac confiden-
terfla. Leone dicantur ii termini per patemarum r„
conjUtutnnum narmam dntiquitus & legitime '3 3 ° t0
cmflttuti ;; Alexandrinorum vero limites « 3
totius antiquitatis exemplo & ab omni au-
clorttate Patrum difiordare, & ninth info-
l'">‘ & nperta tranfgreffione contra morem
■ eceleßaßtcum Jlatui. Cum tamen paullo ar-
ttibrts efie terminos experientia docuityèi-
duo diffifiiorem admittere coafii funt danfti
Patres^ & ita. .ut ad .decimum &ad nonum
Kalendarum ivbijarum fpatium' pafchale exÏ
D 1 T O K O M A D N i ) T Ä T 1 ’o ‘N É S.
■ eit..Confer adnot. 8. fin banc epiftblam t. i. col. 1220., ex qua errores bujus Quèfnellianæ
tatioms detegentur . , . ,
n a