fcopus. Cyrillum dicere ,4ebuit JorcJanis : qui
Cyrillus anno eodem , menfe Junio obiit
& ante fcripferat ad Leonem limeras. dfcRfc-
fchate, quas Pafchafinus ipfe commemo^t-,
Baronip & Jord^ni etfi erraffe cqmmune eft ,
unius tarnen error alteri cantrips eft; cum
cnim epiftolarum Pafchalini & Proterii altera
ad annum 444. altera ad ann. 455. per-
tineat , utriufque epiftolam prior? anno ad-
fcripfit Jordanis , utraraque pofteriori Baro-
nius attribuit. ,
Ex quo errore in alium ruit idem aum.
ad $or, dum Siciliæ populationem, quam Pa-
454« fchafinus in fua epiftola recenfet, ad annum
• Z2‘ 454. revocat : arguitque Adonem Viennen-
fem , quafi captivitati Cartbaginenfi male
conjungat Siciliæ cladem his „verbis ; ,Wan-
dali Çarthagine capta , Siciliam quoque de-
leverunt : cujus eaptivitatis Pafchàfinus Lily
bxt anus Antifles in epiftola, quam de ra-
tione Pafchatis. Papa Leoni fcripfit , memi-
nit. Hæc optime ; & Profpero concinunt ,
qui in au&iori Chronico fub ConfulatuVa-
lentiniani Aug. V. & Anatolii, hoc.eft an.
Chr. 440. Siciliam a Genferico graviter af-
fli&am narrat: cum fuperiori anno Cartha-
ginem dolq pacis captam dixiflet . Redte
igitur iAdo alteram alteri connexuit : nec
Baronius Siciliæ cladem. , de ,qua Pafchaft-
nus, ad an. 454. referre potuit, nifi trede-
cira aut quatuordpcim annorum metachro-
nifmo. . . ■ r'-'
Plurima porro emendavimus addidimufque
in haç epiftola, partim ex MSS; codd. partim
ex Betavii Bucheriique editionibus, apud
qu o s , do&rinam temporum accurate ediffe-
rentes, illuftratäm Pafchafini epiftolam re-
periçs.,- ■. •.'• ■ .. t
Miraculum quod idem narrat , de bapti-
fterio aqua divinitus immiffa repleri ac va-
cuari folito, qui aliis non abfimilibus cpn-
ftrmari yoluerit, adeat Pratum fpiritualç
( cujus Söphronius author prædicatur ) cap.
214; & 245. & Grqgorium Turonenfem .,
dc gloria Mart* lib. 1. cap. 24.
i Hehræorum feu legalem fupputatior
nem , de qua Lilybætanus Epifcopus men-
tionem' facie, & cujus ignarantia Romanos
in errorem dicit indu&os , fi quern yidere
curiofitas inceffit , apud Bucherium inve-
niet, ejufque infuper Ipcupletem de 'hujuf-
modi Judæorum Cyclo difquifitionem . Ilium
fine caftigatione. ulla primis Chriftianis
ufui fuiflp , fa Item ufque ad annum Chrift?
222. idem probat cap. 6. Commentant in
Vi&orii Aqpitani Canonem Pafcbalem , cjr-
ca quern annum ab Hyppolito Portupuft
Epilcopo prolatus eft, non felici fucceffu ,
Canon Pafehalis. Qui cum Judaicp deteriqr
facile deprehenfus effet , ea cauffa fuit , u t .
Iegalis de nova interpolatus in ufum redu- i
^us fuerif a-eirca annum Ghrifti vplgarem 2
382. iîque Cyclus èft, qui a Pafcha,fino Roxana
ÇU.PPOTATIO appellatur , _ de qua-, et- Leon. ç.
jam &; Profper Aquitanus in prolixiore Chro- pift- 104.
nicp ad annum mundi Eufebianum 5583. nunc ïjo.
Chrifti 382. & Leo nofter : quo vivente .per- & I05-
.feverabat illius ufus in Romana & in tota nunc X14-
etiam Occidentali Ecclefia . De hujulmodi
Cyclo , qui 84. annorum. erat, yide eum-
,dem Bucherium in Tjraftatu,,de Pafchali
Judæorum Cyclo cap. 9. & fot^ paffim
opere.
A D E P I S T O L A M IV . C0].
APUD Q.UESNEÏ.LUM IÏI.
Epifcopis per Campaniam , Picenum, Tu-
fetam & Univerfas Provincias
conflit ut is .
I. T )E r dissimilationem comp AGO NON Ibid. lin.
1 congru at . Ita corrigendum puta-
vimus ex editionç epiftolarum S. Lepnis ,
quæ prodiit Parifiis ann. i568.ycum operi-
tbus S. Clementis Rprnani & aliorum Pon-
.tificum Romanorum epiftolis , quæ ad Vi-
£Iorinorum codicum fiaem emendatæ diçun-
tur . Ita etiam habent Conciliorum editio-
nes Petri Çrabbe, Nicolini, .Merliriiana Ifi-
dori , in textu j & aliquæ recentiores ad
marginem. Opines porro Codices MSS. hu-
jus epiftolæ, quibus uli fumus ,Thuanei fex ,
Viftorinus, Corbeienfts , Bellovacus 9 Tre-
copithoeauus, Cantabrigenfis, Herovallianus
.Ifidorj, colle6iiones Dionyfii , Crefconii &
aliorum. conftanter habent dijflmulationem .
.Romana editio ad marg. dijjimilitudinem ,
ex conjeftura, qt, opinor.
; 2. Qui aut origini, aut alicui çon,- Col. ead.
DiTiONi obligati sunt, i Sic legendum Cap. 1.
exhibent MSS. Thuan. duo, Cork. & T re - 1
copith, quod conftru&ioni magis congruit&
fen fui, quam alia hæc leftio , originali ,
quæ Dionyfii & Crefconii eft, & editorum
paffim exemplarium. Gratianus diftinft. 54.
pap. 21. Admittuntur pajfim : ita legit : Sed
etiam ab aliis originariis, vel qui alicui con-
ditionb qbligati funt : quod & jure civili mu-
tuatus effe vjdetur Colleftor . Dicebatur
porro Origini obligatus , feu Colonus Origi-
narius, qui Coloni conditionals filiuserat:
ex eo ^uod originali ter conditioni Colona-
riæ erat fubjeéfqs. Colonus autem conditio-
nalis, feu, ut Leo, conditioni obligatus,is
efftt > i qui. ex. çonditione fu? pr^dia (pu a-
grps colendos açcipiebat a fuo domino: quod
& ipfe dum .yiveret, & ejus port ipfum filii
præftare tepebantur. Poteft Sv Leo in-
telligi de fervis cuivis conditioni adferiptis;
de quibus Tertulljanus lib. de Idololatria cap.
12. va-.
E D I T O R U M A D N O T A T T O N E S .
i Confer adnot. 10. in epift. 3.
z Hie Latinorum Cyclus annorum LXXXIV.
ante annum.382. erat in ufu, uti ex antiquis
Partis Confulaçibus probavit nofter Card. Norifius
Differt. I.
i Aliam leéVionem ex præftantioribus MSS.
induftam eonftituimus adnot. 16. in haue e.-
piftolam.
I • varias perfequens cauffationes eorum Chri-
ftianorum, qui viftitandi gratia iisvacabant
artibus, qua; idololatrias inferviebant , h x c
habet: Sed conditionalis eram , inquit arti-
fex . Nemo , rgponit Tertullianus, duobus
dominis fervire potefi ~8(.c. Porro fi conditio-
parji iidem funt,, quiS& adferiptitii , quod
Juris peritis refervamus diligentius excutien-
dum, dicendum eft, eos, quos ordinari ve-
tant S. Leo hie, & Gelafius Papa epift. 9.
ad Epifcopps per Lucaniam, & Brutios., &
Siciliam conftitatos, poftmodutn in ipfispof-
feffioniftus } Cleucos etiam prater voluntatem
Dominorum fièri permifljfe Juftinianum Imperatoren!
relatum a Gratiano dift. 54. cap.
2©. Ita tarnen , ut Clerici faSli impofitam
flbi agricultural jmplerent. Obfe^Vandum infuper
hanc fan&i Leonis legem.de Servis a
Clero removendis primam omnium ecclefia-
fticarum conftitutionum effe nifi me fallit
memoria, fed tarnen ad apoftoficse confti-
tutionis inftar effe conditam ,. V-ide de iis-
dem Concilium Aurelianenfe 1. cap. 8.
ol. ead. 3. Q ualis vero cum unicuiqüe con«*
sp. 2. s.t iter it natalium honestas e t MORUM ,
ESSE DEBEAT SACRI A lTARIS MINISTERIO
SOCIANDUS &c„,Locus in prioribus editionibus
adeo mendofus ., ut a neminq intelle-
61um putem. It% legeb&turt Qualis vero uni-
cuique nafalium boneflas & morum effe debeat
, qui facri, Alt arts miniflerig efl focian-
dus, & Apoftolo nos docente, & divina pra-
ceptione didicimus & Canonum rqgulis.
Ex duarum vocularum omiffione , cum
confliterit, & prava interpun&ione , fenfus
& a Leonis mente alienus, & omnino fal-
fus exfurgit ; nim.irum de fervis non ordi-
nandis , deque natalium honeftate ad Cleri-
catum neceffaria ediélum effe divino , apo-
ftolico, canpnicoque prxeepto , quod nec uf-
quam, ni fallor, invenias, nec intendit au;
cior nofter-j fed folum docere, qualem pra;-
terea velint effe Scripture Sc Canones vi-
rum ecclefiafticum > de cujus natalibus mo-
rumque honeftate jam conftat. MSS. Bello-
vacenfis Ecclefix Codex fic habet, ut refti-
tuimusf Crefconius & Ifidorus excufus ( non
item MS. ) fi commatum vitia excipias ad
quos plerique alii codices MSS. accedunt.
idem. 4. V iduarum m a r itos . Canonem Apo-
ftolicum 18. non commemorat, quod argu-
mento eft, nondum tunc eos Canones ple-
E D I T O R U M A D
tferva- 2 Si referVationem difeuffionis , ubi aliqua
Jdifcuf- dubitatio incideret, S. Leo non folum adfub-
,nis. urbicarias , fed ad univerfas etiam provincias
his litteris extendiflet ; nihil effet mirum, cum
Rom anus Pontifex pro ea poteftate, qua toti
Ecclefiæ omnibufque provinces ex primatu
præfidet, non mado fuburbicariis, fed aliarum
quoque provinciarum Epifcopis præcipere pof-
li t , ut alia multa Leo præcepit Gallis -, Hif-
panis , Afris Ike. nifi forte refervationem dif-
cujjionis ejufmodi in quaeftionibus ad re-
motiora loca extendere ob nonnulla incommoda
& difficultates non expedire credatur . Non
improbabilis tamen eft conjeftura P. Couftanne
au&oratos fuiffe . Non raeminit quoque
epiftolac Siricii ad Himerium Tarrac. cap. 8.
nec epift. Innocentii ad Vi&ricium, ad Fe-
licem Nucerianum , ad Epifcopos Macedonia;
&c. nec Ca:leftini ad Epifcopos Provinciarum
Viennen. & Narbonenf. ubi vidua:
maritos & digamos a Clero arcent . Sed
eofdem in fine epiftola: indicat. Hujus con-
ftitutionis rationem vide, fupra in epift. 1.
( nunc 12. ) cap. 3. & apud Innocentiun? III.,
epift. ad Metenfem Epifcopum . Haud po;-
nitebit libellum quoque Gallicum D. Lef-
chafferii de Digamis legiffe , tametfia com-
muni. fententia recedat.
5. N ec s i b i poterunt vindicare . Edi- Col. 614
ti codices habent pro arbitrio vindicare: ex
recentiori procul .dubio corffuetudine adje-
£fum ., qua plerumque non pro arhitrip di-
gami, fed tamen cum difpenfatione . ac venia
Pontificis Clero fe addicunt . At aurea
ilia jetate nulli minifterium ecclefiafticum
vel capeffere licuit, vel fervare, qui fi traof-
iffet prius ad nuptias, non effet unusunius,
vel cujus uxor non unica unici, ut loquitur
Innocentius III. Quod ita religiole oblerva-
xi voluit S. Leo , ut nec in fumma mini-
Jlrorum ecclefiafticorum penuria, qua Mauritania
Ciefarienfis Ecclefia: laborabant, bi-
gamos ordinatos gradu fuo gaudere paffus
fit, ut ex epift. 1. ( nunc 12. ) manifeftum
eft . Immo duodecimo jam exeunte faeculo
Lucius III. Pontifex Romanus difpenfari pof-
fe noq cenfuit cum bigamo ordinato, ut in
presbytefalj gradu permaneret : u quidem
germana eft -ejufdem epiftola , quae refertur
C. fuper eo, de bigam is . Refte igitur verba
ilia in omnibus codicibus MSS. omit-
tuntur , necnon & apud Dionyfium Exig.
& Crefconium . Leguntur in excufa Ifidori
colleftione i nqn tajiien in ejufdem MS. co-
dice Herovalliano , aliifque.
6. Hujus discussions cur a m nobis Ibidem .
specialiter 2 viNDiCANTEs . Nec miru'm ; 2
cum Ecclefia, ad quas imprimis feribebat,
ad Romanam Synodum pertinerent, utpote
quK ex urbicariis provinciis effent . Hjec
porro decreta non a folo Leone, fed a Sy-
nodo etiam Romana profefta crediderim,ex
qua & cujus decreto tres Epifcopi Innocentius,
Legitimus, & Segetius direfti, qui
Leonis Epifcopi litteras perferrent. Tempus
Synodi & litterarum congruit : fexto cnim
* Idus
N O T A T I O N E S .
tii in præfat. ad tom. 1. epift. Roman. Pon-
tif. n. 47. hanc epiftolam Leonis primo dire-
ftam fuiffe ad folos Epifcopos per Qampaniam,
Picenum , & Tufciam, ad quas provincias per-
tinere videntur verba c. 2. H<ec ergo ad provincias.
veftras per Innocentium , Légitimant , Cb* Sege^,
tium fratres & Coepifcopos noftros firipta dire-\
xirnus : fed aliis fubinde aliarum provinciarum'
Epifcopis communicatam fuiffe , ut aliis Ro-
manorum Pontificum decretalibus ad certas
provincias miflis contigit, & hac raflone commune
in epiftolam evanffe » atque ideo in ejus
ipferiptione adjedas fuiffe voces , <&• univerfas
provincias: quod aliis exemplis confirmât.