De Vocat.
gent. 1. 2.
$ m
fus alloquatur humanos, nec interiore gratia mentent regat at que agat, nu
” f,,i pr0(lefl homm't omrits pradicado vent a ft S. Et révéra mm Deus locutus
M effet ad Cain, eo modo quo primis hominibus per creaturam fub/eêlam, veU
ut eorum foetus, forma congtua loquebatur , quid ei profuit? Narine ponce-
35 ptum f ie lus tn necando fratre etiam pofi verbum divines admonittonts im-
” pie v it } Quöd beneficium licet ob dur at o nihil remedii & emendatwnts attu-
35 le r itL probat tarnen averfionem ejus non divines fuijfe conflitutioms ^ fied
33 propries voluntatis: quemadmodum iifdem verbis de Parricidæ illius pofteris
33 loquitur aüétor nöfter in fine hujufee capitis. “ Tam longo circuitu id ( ut
paucis dicamus ) Quefhellus infmuat, earn claufulam , quantum ad medendt mo-
dùm fufficiebat, non referri ad interiorem gratiam, qua Cain a Deo in poe-
nam fuæ màlitiæ exutum probat ex teftimonio S. Gregorii, led ad exteriora
tantum exhortationum , confiliorum, 8c correptionum auxilia , quæ fine mte-
riori gratia non valere ad medendum,. Auguftini auéloritate confirmât. Ita nullam
interiorem, fed exteriorem tantum gratiam Cain a Deo c#llatapi ex aurons
fentontia exiftimat. . - ' „ ,
AuHor ad- XX. S ï auétor folius corre&ionis éxternæ mentionem faciens, abltinuiiiet ab
mifit et- ga formula, quse fufficientem medendi moàwm praftert j dubium. effe poffet, num
iam inter-interjorem gratiam }n poenam peccati a Cain fubduflam putarit , uti alu qui-
nam' dem Patres tradidere. At adjeélis illis vocibus , quæ fufficientiam adftruunt ,
hæc omnis interioris gratis-'fubtraéiio nec a catholico Doclore, nec ab auélo-
Gelaf - re librorum , Ecclefice , uti vocavit Gelalîus | Magi/lro , indicari aut intelhgi
traft.3 ad- potuit. Sufficiendam enim ad faiutem largiri exteriori gratia non efi nifi ho-
verf.Pela- minis Pelagiana lue infetti, uti Quefnellus prodidit in refponfione ad primant
gianos t.5.0gjg^î0nem. Auftor quoque librorum de Vocatione, quem a Pelagiana fenten-
VenCedit «a alienum idem Quefnellus oftendit, lib. i. cap. 8. & alibi gratia interioris ne-
p. 374. celfitatem, ut valeat quod exterius prædicatur, ex Auguftini doftrina tradidit,
3 eamdemque internam gratiam agere in omni genere medendi confeffus eft lib. 2.
cap z6. Cum ergo fcripfit, Deum in corripiendo Cain voluiffie, & , quantum
ad medendi modum fufficiebat, egijfe .... ut refipifeeret ; non aliter potuit /critère
fufficiebat, nifi quatenüs una cum correptione Dei externa aliquant mte-
riorem gratiam Çain collatam crederet, quæ quantum ad medendi modum fufficiebat,
ïi ille pertinaciter non reftitiffet: unde mox in pertinaciam ejus cauf-
fam reiieiens fubdidit : Sed malitia pertinax inde faBa efi inexcufabiltor , unde
debuit effie correBior. Ita porro hic locus mirifice concinit Cum alio textu
antea explicato, quo auftor exteriora Dei auxilia omnibus conceffa cum aliqua
interiori gratia parcius atque occultius omnium bominum corda pulfante con-
junfla, lib. z. c. 15. affirmavit fuffeciffie qitibujdam ad■ remedium , omnibus ad'
tefitmomum. Illis nimirum‘3 qui lecuti funt gratis impullum, hæc fufïecit ad
remedium, ceteris vero omnibus , qui reftiterunt, in teftimonium erit eorum
pertinaciæ atque nequitiæ. Hanc genuinam quidem effe hujus loci interpreta-
tionem ex antecedentibus liquet. Auftor enim in fine capitis 14. affirmaverat:
Neque ob hoc excufabiles funt naftones, quæ alienate a converfatione Ifrael
perierunt: quia bée abundanfta gratie , que nunc univerfum mundum ri-
gat, pari antè largitate nort flüxit. Hujus autem propofitionis ratïonem ftatim
affert initio capitis^ 15. Adhibita enim fempet efi univerfis hominibus quædam
fupernoe menfura doBrine, qfuce etfi pardons occultiorifque gratie f u it , fuffe-
cit tarnen, ficut Deus judicavU j quibufdam ad remedium 3 omnibus ad tefii-
rnonium : & idcirco qui perierunt, inexculabiles funt. Ha:c pro explicando ger-
■ mano audloris ienfu di£la' funtii Utrum vero hæc ejus doflrina de gratia gene-
Tali etiam interna omnibus quantumvis pervertis & infidelibus adhibita difcre-
■ pet nec ne a doftrina S. Profperi Aquitani, non eft hic opus inquirere ac de-
finire. Si autem diferepare credatur; multo magis hinc confirmabitur ^ hofee li-
bros S. Profpero tribui non poffe. ■ ■ . -.y; .
Quefnellf- XXI. Hic porro non eft progrediendum ulterius, nifi priiis alia quadam ra-
n°tati°)& tione confidèrentur ilia recitatæ Quelhellianæ notationis verba in cap: 13. lib.a.
«utluittd'~Vnu,nporro certiffimum, banc fufficientiam , de qua hie fermo efi, nullo modo
ad tllam pertinere fufficientiam gratie interioris Ckri/li Safjatoris, de autant
a animorüm contenttone tantoque efiu digladianfur hûdternt Tbeoîogi & c.
quibus Quefnellus non tarn videtur follicitus in neganda Cain gratia interna ,
quam in fubtrahendo hoc audlore a Theologis defendentibus gratiam internam
lufficientem, cui fcilicet refiftitur: unde profequitur monens, fufficientiam ab
auiSore admiffam, non in internis gratia: auxiliis, fed in externis collocari .
Fortaffis etiam dubitabunt nonnulli, an hoc eodem confilio in poftillis margin
nalibus hiiic operi appofitis non folum laudaverit potentiam & efficaciam grat
is , feribens initio capitis z6. lib. 2. Grade qfficium & efficacia, & fimiliter
in cap. 7. epiftols ad Demetriadem : Potens Dei operatio gratia, quibus fola
efficax gratia indicatur; verum etiam ad cap. 15. lib. 2. notaverit : Deus dat
grattam, que fuperari non poffit; & itetum ad cap, 33. ejufdem libri : Nihil
obfifiere gratte Dei potefi . Qus propofitiond nulla limitatione explicats, fa-
cile trahi poffunt in propofitionem Janlenianam ab Ecclefia damnatam : Interiori
gratte_ numquam refifiituri nec non in propof. 10. ejufdem Quelhelli pro-
Icriptam in Conltitutione Unigemtus: Gratia eft operatio manus omnipotentis
De i, quam nihil impedire potefi aut rfiardare: & in prop. 13. Quando Deus
vult antmam falvam facere , cl* earn tangit interiori grade fue manu, nulla
voluntas humana ei refefiit.
XXII. Ab hac autem damnata lententia quantum ablibrreat a nil or librorum
■ de Vocatione, plura ejus teftimonia oftendunt, quibus nullam poftillam a Quefnello
affixam'invenimus. Notavit quidem alicubi auxiliorum exteriorum infuf-
ficientiamj 8c poteftatem etiam diflentiendi fub gratia efficaci aliqua ratione notavit
in cap. 28. lib. 2. his verbis : Poteflas dijfentiendi quomodo manet fub
gratia efficaci: nullibi autem aperte indicavit diffenfum ac refiftentiam gratis
intetns, etiamfi nonnulla loca hanc expreffe commemorent. Perfoicuum eil te-
ftimonium ejus capitis 2d. lib. 2. ubi Quefnellus adnotavit: Gratia officium & Auftor ad-
efficacia •. Poftquam enim auilor affirmavit , abundantiorem gwitiam ita else P*,L"
benignam, vel ( ut ille legit) potentem, ut nullo modo arbitremur effie vio- “ tmjT
lent am; deferiptis variis ejufdem gratis etiam internis opitulandi modis, fub-poffe refi-
dit: Qua opitulatio per innumeros m'odos five occultos, five manifeftos omni- fth&mul-
bus adhibetur: & quod a multis refutatur, ipforum nequide efi - quod autem tosre^ e‘
a multis fufeipitur, & gratia efi. divine, & voluntatis humana. Verba a K '
■ multis refutatur opitulatio gratis adhibita modis innumeris non iblum manife-
fits , 8c externis, led etiam occultis, ideft interioribus, refiftentiam utique gratis
etiam interns palam declarant. His concinunt ilia cap. 28. ejufdem libri
in fine. Diverfis atque innumeris modis omnes homines vult Deus falvos fier
i, & in agmdonem veritads venire ; fed qui veniunt, Dei auxilio diri-
guntur; qui non veniunt, fua pertf nacia reluBantur. Modi innumeri, quibus
multi pertinaciter reluBantur, funt illi non tarn manifefii 8c exteriores, quam
occulti 8c interiores, de quibus in prsmiffo .textu fermo fuit.
XXIII. Et ne quis cavilletur, his duobus in locis verba refutatur, 8c relu-
Bantur non referri nifi ad modos gratis manifefios feu extrinfecos, quos fub
particula disjundliva audlor propofuit 3 recole 8c confer invicem duos textus
i’auilo ante delcriptos: & de modis gratis etiam occultis 8c internis ea verba
ex audloris mente accipienda manifefte perfpicies. Primus textus ex cap. 23.
z. ubi generalis gratia parcius & occultius omnium homtnum corda pul-
jans adftruitur, internam utique gratiam ipfo Quefnello interpretante eviden-
ter defignat. Alter vero textus ex cap. 15. ubi memoratur parcior & occultior
gYattct, ideft interior, (jux fuffecit qutbufddYn dd Yewiediuyyi, oYnntbus dd tefli-
monium, eos diftinguit, qui eidem gratis affenfere, vel reftitere. De eadem
enim gratia omnium hominum corda pulfante feu interna, dicitur, quod quibufdam
{ ’ooct omnibus) fuffecit ad remedium , idque affefitientes & obfequen-
tes refpkit • omnibus autem, etiam non utentibus ad remedium, ad teftimonium
profutura traditur, quod ad refiftentes potiffimum pertinet-, qui fua per- '
tmacia,reluBantur. Tandem in textu de Cain, qui huic obfervationi occafio-
nem dedit, divinam corredlionem , cui ille reftitit, ex hujus audloris mente
non luilie expertem omni gratia interna,, qus ad medendi modum fufficeret ,
<m°n ia^e n0^’s vtdemur . Itaque ad gratiam • vere interiorem , cui plures
rehitunt, quamque Theologi fufficientem appellare folent, adllruendam omnia ^u° ,locl
eonfpmant. Ilia autem duo loca cap. 15. 8C.33. libri fecundi, quibus adnotavit°ni£Vmf,r~
Tam. I I . Y y 2 Quef