* Corregi * Idus O&obris h* datæ funt, & éx epi-
VI. Idus.ftola 16. conftat ad III. Kalendas Otobris
Synodum Roms folitam effe con venire’.
Gol. 615. 7* USÜRARIAM EXERCERE PECUNIAM .
Cap* 3- ' 3 Ante Leonjnam hapc fententiam, vixec-
3 clefiafticam legem invenias, quæ laicis ufu*
ra interdict fi carionem xx. Eljberitani
Concilii excipias , quod tarnen nec lucrum,
fenore contra&um reddi jubejt , nec ufuræ
reos ulla poena afficit, fed tantum deinçeçs
exerceri 'prohibet. Non quod primis fæeulis
approbarit Ecclefia improbum y furs quæ-
S. Aug. flum ; abfit : fed quia ufuras etiam ip fa le-
epifipl. 5 4 ,5« & judices reddi jubent , inquit Augu-
U f i nem. ftinus. Tunc temporis non audebantEpi(co-
pi palam & publice damnare , quod fsculi
leges & Principes au&oritate fua fancibant î
& eamobrem circuipfpe&e loquuntur . Aù--
det tampn Auguftinus Macedonian! Cæfa-r
reum juçlicem alloquens in epiftola citata ita
fcribere : Hac & hujufmodi , inquit , male
Utique pojfidentur , & vellem ut reftitueren-
tur ; fed non eft quo judice repetaritur . Ita
S. Leo hoc non folum in eos, qui funt in
cjericali officio conftituti , fed in laicos cadi
ère , qui Chrifiiani fe diet cupiunt , condoled.
Sed neque hie , quamvis majori Utens
fiducia , ufurarios lahrbs condemnat , neque
ulli fere ante ipfum , poenam ullam laicis
infligere aufi funt : folos Clerjcos , ut fuæ
jurifdi&ioni. magis fubjeftos , poeqa indi&a
deterrere a turpi hujufmodi lucro aggreffi
font fan&i Patres Arelatepfis Concilii F.
Can. 12. Nicæni Can. iy. Laodiçeni Can. 4.
Çarthaginenfis I , fub Aurelio Can. 5. L e o ,
Gelafius , & a lii . Primus Imperatorum Leo,
inquif Grotius in fextum Caput S. L u c s ,
ut idem Hermenopulus notât, exifiimans omnè
fenus Çhriftiano inter lifium , lege id ipfum
communi fanxit ; cum ante ipfa Ecclefia fahr
ent peçuniqs fumere fub' tr tentalibus ufur is .
Col. 616. &. Omnia décréta lia C onstituta ,
Cap. 5. TAÏii BEATÆ RECORDATÏONIS ÏNN0CENTII ,
QUAM OMNI'JM DECÉSSORÜM NOSTRORUM ;
QUÆ DE ECCLESIASTICIS OrDINIBUS ET Ca -
4 NONUM 4 PROMULGATA SUNT DISCIf>LINIS t
E D I T O R U M A
l Hie nonnulla animadverfione digna funt,
Prster Illiberitanam Synodum ufuras in laicis
reprehendit etiam Concilium Carthaginen-
fe fub Grato can. i?. & Bafilius in epiftola I.
canonica ad Amphilochium can. 14. injuftum
lucrum etiam in laicis appellat . Quod ft ca-
nones non ita multi hac in re fuppetunt; cerv
turn tamen eft Ecclefis Patres in concionibus
& Catechefibus contra idem vitium antiquiffi-
mis quoque temporibus differuifle : iidemque
cum ejus injuftitiam notarunt ( ut inter cete-
ros legimus apud Clementam Alexandrinum
-lib. 2. Stromatum c. 18. La€Iantium lib. 6,
Inftit. c. 18. S. Hilarium in pfal. 14. n. 15.
S. Gregorium Nyflenum horn. 4. in Ezechie-
lem, S. .fynbrofium de bono mortis num. 57.
& alios ) reftitutionis debitum fatis docuere .
Quis enim nefeit reftituendum , quod fuit in-
jufte perceptum ? Hinc porro fallum eft ,
Ita feribitur in Thuaneis codicibus MSS,
quinque , in Herovalliano Jfidori , in'Bei-
lovacenfi , Corbejenfi, Viftorino & Canta-
brig, apud £)ionyfium Exig. Nicolaum I,
PP. utrumque )Hincmarum Remenfem' &
Laudunenfem in edit. Cahifii ad mar-
ginem, Nicolini &c. Aliqus edit, pro Or-
d ini bus leg. Ordinationibus , & pro promul-
gata leg. ordinata , Prior le&io proculdubio
praeferenda Godicem DecretaliumConftituto-
rum a Pontificibus Romanis promiilgatorum
indicare mihi videntur verb& ifta, ut fufius
annotavimus in Diflertatione de Codice Romano
. Hsc eadem Hincmartis Laudunerifis
Epifcopus irjferuit colleftioni ex antiquis Pon-
tificum Romanorum epiftolis ad Hi'ncma-
rum Remenfem miffs , ut probaret iifdem
epiftolis neminem obedientiam fine temeri-
tatis nota detreftare poffe . His dum refpon- Hincm
det Hincmarus Remenffs in Opufculo Capi- rusOpu
tulorum 55. pluribus profequitur verba ilia 33-c.i
Capitulo 10. Sc fequentibus , fufius etiam
de vocis etymo differens . Itaque Promülge
ita diftum putat | quafi promo vulgo, five
primum in vulgus edo. Unde, inquit, Paul-
lus in Gloffis Tuis dicit hoc mpdo: Promul-
gari leges dicuntur , cum in vulgus eduntur
. . . . . Ifidorus quoque,ut ipfe dicit, au£tore
Tullio, expofuit dicens: Promulgatum , eß
forag prolatum ; tft lex dicitur promulgate .*
promulgatum autem ad omnium notitiam &
totius vulgi intimatum .
Poftea quid voluerit his verbis Leo , dif-
cutit Hincmarus . Primum , inq,uit , nobis
feiendum e ß , aliud ejfe promulgare facrosOr-r
dines Canon urn difeiplinas , aliud pro*
mulgare de facris Ordinibus & Canonum di-
fciplinis ; fient aliud eß promulgare Ipgcs ,
& aliud promulgare de .legibus . Promulgare
autem leges , eß leges condere y promulgare
vero de legibuseß de Ulis judicia fumere ,
& fecundum illas judicare, earumque obfer-
vationem & judicia omnibus intimare . Sic
facvQS Or dines promulgare , eß'a Domino con-
ßituere Epifcopos, Pres byteros & f . eorummi-
riißerio , quf a Domino ad hoc conßituti funt t
Domi-
N O T A T I O N E S .
Epifcopos iftorum temporum non aufos fuiflê
palam & publiée damnare hoc fcelüs , quod
Scriptura manifefte condemnaf : çadem îemr
per traditio & doftrina viguit . Quod fi non
ita multa ac eXpreffiora eorum temporum te-
ftimonia fuppetunt, id non ex doftrinæ , fed
ex librorum, vel Occafionum , quæ liane feri-
ptionem poftularent, defeélu evenit ; utalianon
pauca iildem de cauffis défunt teftimonia in
aliis certiffimis doftrinæ capitibus , quæ nihi-
lominus prioribus quoque læculis tradita fuif-
fe nihil ambigimus .
4 Duo in. fequentem Quefnelli notam ob- Quo fenl
fervanda funt. Primum quod ait, idcirco pro- decret»'1
mulgata tradi decretalia eonftituta prædeceffo- Pontifi*
rum Leonis, quia Codici canonum, quemRo- cura
man£fe Ecciéfiæ codicem publiée editumputat, mulg»ta!
inférta leguntur, falfæ hypothefi innititur, eu- fuerint»
jus falfitatem oftendemqs in Obferyationibus
Domino quod fuüm eß exequente. De facris
autem Ordinjbus promulgate m , qui & quot
fiyit *'qtffltesi ac- q u q t itfr& a auibus vel
quanfo T^^fÀi^aàdi y Ó* quomodo ac quan-
tuTPr & ^nê^€r^a'di’bti^ -eqéeeqnf' minïfiràre
Sttjfßkfr^fùlîjuiigit'hincmarus boft'
pauca , atiud efk facros Canones promulgare,
Vf aliud eß -de facroyuni Canonum difèipîi-
nis conßitüta decretalia promulgare. Qui nam-
que fini^anônts, , de quorum^difciplinispfo-
rnpfgàta afjep, cónfervqri q ÿ. ' Leone ' Papa
Itibentur y f t A , guis m ilia çommiferit , ve-
niarn jftBi Jd^^^^ywoèrit ßenejgart \ ivïêfho-
Katus qb, eq oéfitys 'ïnwcetitws >:iriyßifcipiind
4$ facris ÇanontBus'décréta adViSlri*
i^fippumpatfriièr oßenr
4"çàuflæ Ve(î coqtèn-
^ÇiètficôsAtâhî<^fieFiÔris' oïdi-
3j flpK, ; ^uâm, ptiam ïriMfôî-^ raçr'iàt txortàe,
At fçfiundüniSynódurnNit^rtamqçngrégà^
3* ; tis ^ejulûem rrbVïptiæ Êpimopis , jürgiùm
„■ "férmine^r n lfq tà 'f* m 1
Dépiqué lohgè pliiribù's fariftorum Patruiii
Pontificumque teftimoniis W medium addii-
ftis, ex his1 côncludit .Hincmarùs. Leonëm
rÿhijs mfi'Tacrqrùm' CanôtiâM3c^I^aâotïëm
præcîpe^ i' imftip præcîpübturii Lëoriis prs-i
de(cefforum’ fuccëfforumqu^^ aüélontafé oftenT
dit , nuhum .rdfiur obtinere^de^ '.con^
ftituta ' cbntrâ’ CànbVrurt?difôi^Hriam
)tp.2o. fuermf promùlgata ; Lednè1 ita feriberité : Si
\c 106. quia ufquam aljter, àiiam illi"( Nicsni !Pa-
■ 4* tres yM üpuM 'i frffrfmitur ' f fine cüriftatïo-
r c‘%7' ne càffdtur. Et alibi r Omni peiiitus auBotita^
te fit vacuum y quicquid ab illorum fuerit con-
fiitutione diverfurp. Haçc^xprolixiore Hinc-
mari tra£ïatione'deKbataS& Leonis mentem
aperiunt, & Hincmari circa decretalia Pon-
tificum décréta .
r , E D I T O R U M A D
ad piffeft. I& j QueOielli de Codice, canonum
Rômanîe Ecclefijp', ijüæ tom. j. iriferetur. Pro-
mulgata âutern èàterius vdiéla fùnt , quia ad
Epifcppo?!për provincias mîITa , pùblicè prod«
ierunt ;• & 'licet1 non pauca conßitüta ad cer-
tas tantum provincias direfta ;fuerint , exinde
tamen comnlunicata fuerunt eorum exempla-
ria aliis atque,;al,iis provinciis-vicjnioribus, ita
ut univerfira jnnqtuerint ; quemadmodum probe
ftgtuijt E. Couftantips in præfatione ad r. r.
epift. Roman.’ Pontifi n. 47. Alterurpeft quod
obtrudit quafi ex Leonis atque Hincm^ri. fen-
tentia ,' nullum robtiv obtinere decretalia confti-
tùta , < qu<e contra canonum difôiplinam fuerint
promùlgata . At in laudatis S. Leonis locis de
Romahorum Pontificum decretalibus fermo non
eft, fed de canone Calchedonenfi pro ftatuen-
da prærogativa Coriftantinopôlitanæ fedis edi-
to, qui cum adverfaretur çanonibus Nicænis,
cu'm al Pöntifex' nöluit confirmàre, fédpôtius
e'aftüm & irritum declaravit . Hincmarus quoque
nihil pronuntiat dé decretalibus pontifi-
ciis ; Solum urget teftittionia , quibus Leo &
alii Pqntificësn euftodiam fàcrorum canonum
præcipienrés, ços crim'ine hotarunt, qui ab eorum
obfervahtii fernere difeederent. Inter plu-
ra autem teftimonia Léon is verba récitât, qui-
bUs indicatum Galchedonenfe decrétum léfpi-
A D E P I S T O L A M V.
Jfätropqlitanisi per Illyrieum Epifebpis.
T TAtie pariter epiftolam cum fuperiöre
X Jt,. :C nunc féqüèfifi ") publici juris' fecit
Hblftcnius . Cijii" 'tnanum medicam ne-
ceffé fuit alicubi ddhibere : in qüo-në prp-
^riis conjeéluris plus squo indulfiffer’yidea-
murV ëmëndatiónüm hic ’réddëhda ratio»-.1 rr
.■ . M w p M u M t t ë T Apyd
Hölftenfüni le^ebatur quod in coriftriu-
CTiöhV teXtus^ lenfium ^ix alïquëpi habere
pojeft V , > ,
\ 2.T ü ' yUNpkMENTI IPSIUS SOI^DITATE .
Sufpicor legend um ißius, nempev'fideiv;> cu-
|u;s ante mentiónèm fëcif : ita ehi’m 1 alibi
idem 'Pönltifex^^iHtërprëtatur petram5 illä'hi' \
fu'per' quam Chriftiis’ Ecclefiam fuam fedifi-
cavit: 'üt epift.'92. (nunc ad .Maxiftipm'
jfVntiochenpm cap. 2.
ify . 'y cap. i. 'epjft.' ïö. cap. "iV:Bcvfe,^.w^.
( nunc 4.) inanniverf. affumtioriisfu^cSb'.'?:
In quo a ceterorum Patrum traditionë"hori
receflit , qui verba Chrifti ex cap. ïó. S.
IVfatthsi, qus explicit S. Leo , eqdem ut
plüfimüm módo interpretantur. Cönfulë ,
ïi placet , Joannis Launoji Theologi Pari-
ïienfiS epiftolas , parte 2. epift. ad Adr. Val-
lantium , & parte 4. epift; 1. ybi abuhde
SS. Patrum de hac re'«ftithonia cohgerit.
3. Acceperint. Holftenips'legit
piant y fed turn1 éx ■ fequentibus -Verbis , turn
ex 'fuperiori epiftola,,in qua eadë'm fere in
hunt modurn leguntur: XJt unius uxoris vir
fit } & hanc virginem, ut auBoritas divime
legis cavet, acceperit: inde conftat , inqüam,
ita corrigi debuiflë. Senfus enim, qüemprae
fe feit
N Ö T Ä T I O N E S .
ciensquidquid NicSnjs’ conftitutis repughat,
niftil atiélomatis habère voluit. Quod fi idem
Hincmarus Innocentii decretum de cauffis vel
cönténtionibus Cléricorum in provincia termi-
nändis laudavit, refervationem tarnen majo-
rum cauflarum ab eodem Pontifice confirraa-
tam ftatim fubjepit inquiens : Et ibi poft alir
quant ai Si qua autem majores eau ffa in medio-
fuerint devofuta , ad Sedem Apofto/icam, feut
Synodus ftatuit ( fcilicet Sardicenfis ) &'vetus
confuetudo exigit , poft judicium epifcopalë refe-
rantur. Cur priorem tantum Hincmari partem
Quefnellus defcripfir >1 Nec Leo igirur , nec
Hihcmarus ullibi indicant nullam robur obtinere
decretalia conftituta , qua contra canonum
difciplinam fuerint promulgata. Hac in fenten-
tia numquam mutari poffet difciplina , quara
cahones fémel ftatuiflent : nec ulla cujufque
auftoritate ferri poffent decreta, qua: pro va-
rietate temporum atque circumftantiarum aliter
cbnftituerent. Confer qus in hanc rem animad-
vertimus in Öbferv. ad Serm. 4. S. Leonis tom. 1.
cól. 4 65., ubi alium Quefneili locum excuffimus.
i Quo fenfu S. Leo petram fuper quam Ecclefia
adificata eft, expficaverit de fiae , non
exclufo Petro, nec Apoftolicte Sedis autoritäre
ullatenus imminuta , fufius oftendimus in
Obfervat. ad Serm. 2; tom. x. col.' 461.
Col. di 7.
cap. 2.
Ibidem.
Ibidem.