Tempus
Sacrameo?
ta r ii.
Ejus ^ prse-
flantia.
Obferva-
tiones de
vetufliori
liturgia
Jlemana j
X P r æ f a t i o .
dine ac methodo, fi non omnes , faltem plures defeftus declinaffet ;
Ita ejufmodi perturbatio, quæ huic colleftioni nonnihilum videtur de-
trahere, ipfius antiquitafem dempnftrans , in non exiguam ejufdem
commendationem redit. Hinc autem fequitur, primum Sacramentarium
publico Romans Ecclcii.t; ufui propofitum effe Gelafianum, quod fane
squiffimum ordinem prsfert. Noftrum yero anteriorem quidem , fed
privatam cujufpiam colleftionem effe, quæ publico ufui non fuit . Et
li quidem Stmplicii Papte nomen pro Stlveji^ri in Mifia ante laudata po-
fterioris librarii ballucinatione haudquaquam irrepfit ; poft Simplicium
Papam hæc cofteélio compafta fuit fub Felice III. vel initio pontifi-
catus Gelafii : additamentum enim pofteriHS, quod in hac Miffa non-
nulli fufpicati funt, fbla Sacramentaria publica, cum ad ufum Eccle-
fiarum deinceps exfpribuntur, recipere folent,
XI. Neque vero ex eo quod hic codex a privato homine abfque
exqùifito ordine digeftus , in Romans Ecclefiæ ufu non fuit , minus
sftimari debet, vel hujus Ecclefis: Sacramentarium appellari nequit ,
Romans enim Ecclefis Sacramentarium eft y quod liturgica ejus documenta,
quæ ante Gelafium diverfis temporibus ufui fuere, in unum
corpus çollefta compleftitur .* eo autem eft sftimabihus prs ceteris ,
quanto & plura 8c vetuftiora hujufmodi monumenta ad prifeam difci-
plinam cognofcendam, 8c ad catholiçam fidem confirmandam utilia nobis
confervavit, qus in aliis Sacrapientariis fruftra requiras . Hsc fu-
fius prsfanda fuere ad conftituendum noftri Sacramentarii audtorem ac
tempus, ex quibus ipfius etiam prsftantiam fatis agnovimus ,
XII. Nunc ut aliquid ad yetuftiorem Jiturgiam Romanam illuftran-
dam afferatur , nonnulla ex noftro çodice colligi poffe credimus. Si
hsc Sacramentarii Romani prima & privata colleftio fuit , ut antea
vidimus; palam fit nullum publicum Sacramentarium , quod feilicet
totiüs anni ac omnium feftprum Romans Ecclefis Miffas eerto ordine
digeftas atque colleftas exhiberet, extitiffe fsculo V. Nemo certe probant
contrarium, nec quifquam hactenus invenit aliquid anterius Sa-
cramentario Gelafiano, quod in ufum publicum editum fuiffe liquet .
Solum Ganonem, 8c folemniores aliquot preces, ac certas precum formulas
, Be quemdam orationum ordinem, nimirum initio Miffs, ante
Canonem, & poft communionem, antiquiflimis quoque temporibus in-
duétum ac receptum fuiffe, ex aliquot pervetuftis Patribus didicimus
num vero h s , vel ills orationes ac prsfationes cuique fefto effent ad-
feripts, ;ut apud Gelafium leguntur , quis probare queat? Nonnullas
quidem Miflàs quorumdam feftorum proprias, qus folemniori celebri-
tate in Romana Ecclefia peragebantur, ante Gelafium fuiffe lucubra
tas ex noftro codice manifeftum eft . At has ipfas non fuiffe in uno
libro colleftas atque digeftas , Miffs ex. gr. S. Stephani evidenter
oftendunt. Si enim hs ante noftrum collediorem relats fuiffent in co-
dicem ad Liturgis publics ufum ; idem collector ex hoc publico Be
magis obvio codice eas utique deferipfifset menfe Decembri , quo S.
Stephani feftum celebrabatur. Solutas igitur Be feparatas eas nofter
collector invenit ; ac propterea nil mirum, fi in tanta confufione plu-
rium Miffarum primis curis exaclum ordinem fervare femper non po-
tu it. Forte etiam ex variis tabulariis eas fumpfit ; ac in unum codi-
cem non folum Mifsas intégras, fed partes etiam, quafcumque inve-
P R Ä F a t i o . XI
nit, referre, Be ita primum Sacramentarii exemplum compingere ftu-
duit. Hinc intelligitur cur plures Miffas imperfeaas dederit, ideft vel
prsfationes folas fine orationibus , vel orationes fine prsfatiohe vel
unam orationem tantum &<£•> Non femper enim Integra Miffs lucu-
brats fuerunt de novo ; fed nommmquam fols prsfationes ,- vel orationes,
quibus etfi nihil dubii eft, quin in celebranda Miffa alls necef-
faris partes vel ex communibus, vel ex antea ufitatis precibus addits
füerint; earum tarnen manuferiptum exemplum feparatum a ceteris
inventumfuit. Hinc etiam cognofcitur, cur aliqus orationes, aut prsfationes
m noftro codice repetantur; quia nimirum novs alicui oratio-
ni aut prsfationi ad integrant Miffam perficiendam aliquando adjefta
fuerunt cetera ex communibus, aut antea ufitatis, qus idcirco a dili-
genti noftro exferiptore repetita inveniuntur.
XIII. Cum nullas in hoc Sacramentario Miffas propria's' reperiamus
Dominicarum poft Pafcha, poft Penteeoften , vel Adventus- fetis pron
to 16 eft, nondum eum ordinem Miffarum dominicalium’fuiffe prx-
ftitutum, qui in pofterioribus Sacramentariis deprehenditur . Hac Gütern
in re illud prscipue obfervävimus, noftri Sacramentarii tempore
orationes 8c preces in Dominicispoft Pentecoften fumptas fuiffe ex Communibus
de facrificio Miffs , aut pro variis eauflis atque neceffttati-
bus, prout cujufque arbitrio magis placeret. Ex his aliquot collets
in Sacramentario Gelafii libro tertio fub titulo pro Dominicis diebus '
ita ut Miffs Dominicarum, qüs Miffa propria - carerent, ex his fu-
mends efient. Tandem in Sacramentario Gregoriano fua cuique Dominies
Miffa propria afiignata legifUr. Id tarnen hum Gregorio tri-
buendum fit, an ejus Sacramentario pofterius aecefferit, non nihil am-
bfgimus . Si enim hujus inftitutionis ac methodi au£tor fuiffet S. Gregorius
, quavis Dominica poft Pentecoften esdem orationes 8c prsfationes
in omnibus ejus codicibus invenirentur. At aliquotDomihiMrum
rpreces diverfs funt in MSS.diverfis Muratorii atque Mehardi, ficut etiam
m Miffali Romano . Aliquot exempla in ädnöfatfonibus ad no-
Itrum Sacramentarium indicävimüs. Confer prsfertim Miffam XXXIIE
inter communes menfis ]uhi, cujus prima oratio in Sacramentario
Gelafii legitur lib. i n . n. p. pro diebus 'Dominicis., in Gregorianis autem
Muratorii Dominica XIV. poft Pentecoften, apud Menärdum vero
Dominica XV. ac in Miffali Romano Dominica XIII. Be hanc di-
verfäm -numerorum rationem ex aliis exemplis conftantem agnovimus'.
Quoad Miffas de Sanftis , paucorum MartyrUm Miffs propris in no-
r°Ai°ffCe iäguntur. Quoad alios adhibebantur communes. Hinc plures
Miffs communes de Martyribus in noftro Sacramentario occUrruht,
in quibus dus orationes vel tres alibquin communes proprium Marty-
ns nomen Agapm ex gr. Gregorii &c. prsferünt/ in t e r quam-
plures Miffas de Martyribus perpaucs 'leguntur de fimpiicibus Confef-
loribus, eo quod llli perlecutionum tempore frequentiores, 8c notiores
fuerunt. Nulls funt Apoftolorum Miffs pröjpris nifi Sanftorum Petri
S‘ ^ nclres ’ & Sl J0, Evangeliftsi CuM vero inveniatur
Mina de omnibus • Apoftolis infra oflavam SS. Petri Be Paulli • num
peculiaria aliorum Apoftolorum fefta Roms per hoc tempus' non ce-
lebrarentur, fed eo die communis eorum memoria fieret , an vero
fuo cujufque fefto Miffa fumeretur ex communibus, aliorum judicium fit.
■ Tom. II. B 2 XIV. "