S>5J E d i t o r u m O b s e r v a t i o n e n 9 5 2
Etiam j * . Quodfi canonis .quart} Grsecavledlio adeo exprgffam appcllationis & judi-
Graeus cjj jn u r[je habendj mentjonem non- exhibet, uti leftio Latina j fatis tamed
jxdiatiamsreipfa innuitnr iis e Graeco redditis verbis, quibus nulla nova afiorum judicum
jus R. Se- delegatione memorata, jpfius Romani Epifcopi cognitio exigitur, ut cauffs ter-
■ di adjiidt jninus imppnatur. Si quis Epifcopus fuerit depofitus judicio Epifcoporum , qui
cit ' funt in vicinitafe, & dicat rurfits fibi defenfionis locum competere, non prius
in cathedram eins /thus fubßituatur, nifi Romanus Epifcopus cognofeens de
hoc ■, finem tmpofuent. Gerte ilium, qui poteft per .delegates judices, vel per
Legacum cauffaro cognofeere,, .eodem jure poffe etiam per fe illam definite, Began
nequit: ipfaque Ofii formula, qua can. 7. al. .5. delegationem finitimo-
rum y aut Legat! tranfmiflSonem pr.oponens, fertbere dignetur, inquit, non legem
Pontificibus impofitam, fed faciliores & expeditiores appellationum cogno-
feendarumin Provincia modos ab iifdem Pontificibus eleflos refpicit, quin tarnen
hi vetentur, ubi expedire' videatur, extra Provincjam cognofeere, ficqti
Julius Roms ipfis Sardicenfibus .approbantibus, ac dein iidemi. Patres Sardics
in Dacia Athanafii Ale.xandrini eauffam dijudicarunt. Ita quidem canones Sardicenfes
intellexerunt ipfi G rad , antequam in photianum febiima prolaberen-
tur , poffe nimirum' Romanos Pontifices five per delegatos, five etiam per fe
de appellationum cauffis cognofeere & judicare, Audiatur Theodorus Prodromus
fenior, .quL primus omnium ante fcfiifma facros canones interpretatus eft in ce-
lebri opere w i ipi*iihi'«< xxrfyw. En iplius verba in canones Sardicenfes, qua ex
eodem opere MS. edidit Nicolaus Comnenus Papadopolus in Praenotionibus
myftagogicis pag. 5^7* 5 svctvstvn, *9* pfi Ttctap Tp kpt'&tt mis x.ctmxpt%sis tv tfyrt mv pcSpttrs
•rf/s irpiGßv<dpos imxaKi<r(ei xeiilei’yv opi^ovTos, xpiSijvcei nruKiv , 'jrupoi'iB auri, n twv «VoroAtüP
.«*», Semper & in omni iudicio damriatis licet Romanum Epifeopum appella-
re ■, ntque’ eo jubente iterum iudicari vel A ll IPSO , -pel ab ejufdem Legatis.
Canones • 13. His prxmiifis Quefnelli errores facile detegentur. Falfum eft primo quod
Sardic, ajt fiuic Concilio. deberi earum appellationum originem ^ In duobus enim ca-
twmm'jus nonibus 4. "Sc 7. qui de«appellatione ad Romanum Pontificern loquuntur, nihil
non con- invenies, quo novum jus condi vel leviter indicetur. Non tribuitur hujufmodi
ceflerent appellationum interponendarum , aut recipiendarum facultas, fed certa prsfumi-
W • &EoIum canond leptimo diverfus modus defigrtatur a POntificio benepla-
jpg COp,. .«to pendens; canone autem quarto eorum audacia reprimitur, qui appellatione
petens ad Apoftolicam Sedem pendente-, Epifcopo quafi abfolute depollto contra ap-
pr*fu- pellationis jus fuccefforem creare niterentur: quod in Eufebianos aliqua rations
nrnnf. conftitutum videtur , qui Athanafii eauffa Romam delata , in Antiochena pfeu-
dofynodo Gregorium Alexandria Epifeopum confecraverant. Adde quod canon
' feptimus:,: dum profitetur, delegatos Apoftoficos, fi a Pontifice mittendi judi-
" , ' , centur, habere auQoritatem ejus, a quo ■ deftinati funt. yjus;utique in hifee
cauffis non a Concilio tributum, fed ipfi Pontj-fici competens; fatis declarat *
quod quidem jus in appellationibus- non tani Occddeptis, quam Orientis ad fo-
lum primatum referri poteft, "quo Roman us Antilles omnibus Sc Orientis &
Occidentis-Epifcopis non folo ordine, fed jurifdifrione etiam prsefidet. Jus autem
appellationum quatenus in primatu tadicem habeat, capite lequenti patebit.
Cum Valentinianus III. Jmperator in epiftola Calchedonenfi cblleiftioni infer-
ta,..qum inter epiftolas .Eeonis. cenfetur 'ep.-^y. afferiiit Flavianum Conftantino-
. politanum Epifeopum a pfeudofynodi Ephefihas fententia ad Romanam Sedem
:: appeiiaffe fecundum folemnitatem, feu ex Grseco fecundum folemnem ujunt
Conciliorum , qui fcilicet;. praefertim poll Sardicenfem canonem invaluit; hujus
rei originem non Concilia’ Sardicenfi ,; fed primatui attribuit. Memorato enim
primatu , ob quem1 Romanus Epifcopus locum habet & facultatem de fide &
Saeerdotibus judicare, fubdidit ; Hoc enim ( primatus ) gratia fecundum foie*
rrmiiatem Conciliorum & ConJlantinopolitanus Epifcopus eum (Romanum An-
tiftitem ) per libcllos appellavit.
t.oquun, i - .14. Falfum eft fecundo nihil de appellationibus decreviffe Sardicenfes Pa-
turde ap- tres , fed tantum retrallationis feu fevifionis caujfe decernendee poteftatem fe-
pellatio- cifie Romano Epifcopo ut demonjlrat Illufiriffimus Petrus de Marca de Con-
de reyi f i o-A 7- c. 3. & ex ipfa canonum Sardicenfium ledione manifejlum f i t . Si
ne caiiffa:. iungafur hzc propofitio cum praecedenti, aperta contradidlio incurret in oculos.
Ibx
p 53 in . I . P a r t . D i s s e r t . V . Q u e s n e l l i . ^ 5 4
Ibi enim Satdicenli tribuitur crigo appellationum, de qliibus hie nihil decre-Qoclnel-
vijfe ttaditur. Quod ft Can. g.'appellatiq proprie difta non memoratur, earn rcie_f
tarnen ipfa' Ieflio feptimi apt quinti ’ canonis manifeftarfi’ fäcit : & reVifionis feu
retraelationis judicium0,r’ cum a fuperibrimiiaoritate Roma'nie Sedis , ut hie hsrentia
cidit, aatisjuditibus See. infti'tuituf j reipla apj)eIlationis' judicio congruere ne- notata.
iuo negayer)t, nifi'quf ’ih fynoniniis vocibus inäniter velif ludere, & fucum im-
pcritis facere1. Error (Quefnelli ex eo dimanävit, quod* cum Marca exiftimave-
fit, Romanum - Ebifcqpum| vi iftorum canonum debuifle cauliam committere
prioribus 'judicibus p quibus'alios e finitimis En'lcopis adjungeret, vel etiam Legatum:.’
ubi autem priotes.judices debetit novo ’judicio'fuos quoque calculos dare,
non, propria appellatio, fed mdrä-’revifio ab iildem vocatur. At quam hate
hypothefK, falfa flt M M l canonum explicatiöne quifque intelliget : fini-
rimos’ enim Epilcopos' defignandos canon-7 a*. 5. aperte -tradit,: eodemque fert-
fu aicipienda funt’ilja'qän. 3. det judices : de prioribus autem judicibus admit-
teftdis m Verbum' quMernQuod porro fr)iam retraciarionem in ipfa Provincia
Aecirnifiidam a Sardicenfi approbatam Quelnellus praffumit-, ex ’ canone 4. fal-
ihm' Hvtcimiis paijftp1. ante1: ■ wque ionfirmat ipfa immediate fubfequens obfervan-
Qa‘:, 'cutMtujr]& 1 : mtstpreti r nohnulläi enim appellationum cauffö'füperiöff
'capite-indicatih, Roms definitae leguntnr, adeo ut nec Celidonii
canffa1' fit •pfimiim hujufillodi exemplum , neq §, Lga- in hoc judicioiab ipfa
Sardicenfi mfdplina tecefferit. b rc
jSf Ex 'eodem antCcedeliti cäpite paret etiam falfum 3 qüöd a QuSfiiello füb- Iidem
jicitur -harte Synodum ftatim' non fuiffe receptam ab Orientis, immo j nee ab canones
Oceidentis Epiteopit|v JExenapla eniin quse ibidem dndicävimusq etfi pauca ob j^Srien-
monumentorum1 inopiam , fatis* tarnen Sardicenfem difeipiinam tum in Oriente, te, & ia
turn in OcCidente receptam probant. Advertendum vero' hac in re maxime eil, Oev-le-v
Sardinenles canones non pratcipere anpellationes- ad Romanum t.Epifeopum in te-
omnibus cauffis, ita ut prohibeantur alia1, movi juditii - vise, qu* inaProvinciis
•obtineant; fed' eas , ubi interpofltse fint, jute interjeffes.4 & a Pontifice, vel
per delegatos judices f vel per fe dirimendas probare. Itaque ut hsc .dsfeiplina
recepta oftendatur , hand opus eft mnlta ft d im fubfecuta. harum appellationum
exempla-proferre ; fed fufficit aa, licet pauca indicaffe , quorum memoria foper-
eft. Qui: autem non receptam affirmare audet, -exempla cauffarutnvdebet producer
, in quibus appellationi Orientales- & Occidentales reftiterint 4 Aliquid
hac in re ex foils Airis opponi potuit , quod tarnen quatenus nihil obfit,paul-
lo poll explicabimus . Ex ceteris autem Occidentalibus , * aut exSOrientalibus nihil
nifi forte eorum iniquorum hominum obtrudantur molimina, qui Romano
circa S. Atbanafium judicio etiam poll Sardicenfem Synodum perverfe reftiterunt.
i<5. Quod porro Quefnellus addit, Orientales ob hanc forte cauffam Concilii Fueranr
iflius canones in fuas ctilleHiones non retulerunt, ficut nee Gallicam; primum infertun
quoad Orientalium colledlionem, leu: codicem canonum quomodo probare pof- Ema-cv
fit, non inteiligimuS't.' Gfaiscus quidem • codex, quo üfus eft Joannes Scholafti-“ Jkaio‘
cus Antiochenus, poftea Patriarcha Conftantinopolitanus auftor fexti feculi ., “ “
hos canonfes continebat. Neque credendum eft Chriftophoro Juftello, qui Gim-
cum taftonum codicem fine Sardicenfibus edidit. Hac enim Juftelliana colledlio De codiin
nuilo Graeco exemplar! ab ipfo inventa, fed ex ingeni'o compadla fuit. Ti- ce can°-
tulus eidem praefixus Codex canonum univerfa Ecclefice, cum falfilfimus fit, ut numGra-
probavit Couftantius, fißionem fatis prodit. Nullum certe MS. exemplar lau- a°juftd°
oat j nifi Reglos codices canonum cum commentariis Zonarae & Ballamonis , lo.
qups ad emendandum Graecum Tilianae editionis textum adhibuit . Hinc codex
a Juftello editus reipfa idem eft ac codices T ilii, Zonarse, & Ballamonis, in
quibus Sardicenfes canones leguntur, & ex folo Juftelli prsejudicio arbitrarie
omifli fuerunt. Citatur Palatinus cödex Stephani Ephefini omnino congruens
cum praetenfo Codice Ecelefue univerfte ; at gratis hoc affirmari ex eo patet
quod ipfe Juftellus eum fe fe non potuilfe nancifci in praefatione pag. 16. tom. 1.
Biblioth. juris canonici veteris profeffus fit. Graecus quidem codex , quem Dio-
nyfius Exiguus latine reddidit ;.i Sardicenfibus caruiffe videtur, ut ex ejufdem
epiftola ad Stephanum Salonitanum colligere licet. At num fimiliter alii Grae-
ci canonum codices turn caruerint, affirmari nequit, cum laudatusJoannesAn-
■ Tom. II. Q q q 4 tioche