EARS e tur eüm beate Lernt fe Htim pnefentajfe ,
CAP. I. cum nvercntia impend!jjv obfefumm, & cam
htm'ditate papofiiffe ut Ecclefiamm ftntum
move foiito ordinaret. Cui fuffragatur Auxiliary
Præfeftus- r qui tunc Romæ agebat &
teftis ocularis-. fuiffe videtur , vcum ita ad
ipfum Hilarium feribat inter cetera : Sod cum
propofiti tui tenax fis' & femper aqualis ,
■ nulloque commotionis feile • rapt ar is , ficut nullis
extolleris illecebris gaudiorum , ego necminimum
qutdem faBum beatitudinis tua arro*
• gant ice rnem'mi contagione fufeari . Sed'' impatienter
ferunt homines , lM fic loquamur ,
quomodo nob'ts confcii fumus . Attres pvater-
ea Romanorum quadam teneritudine plus tra-
huntwr &c. Denique Leô graviter expoftu-
k t , quod Hilarius meriti fui confcius, cum
■ quareretur ad oauffam , turpi fuga fe credi-
dit fubtrakendum . Auftor vero ille & fa-
. pientiae & fortitudini imputât quod cufiodi-
bus appofitis , hyemis rigore faviente , quos
ratione' non fiexerat , credidit reltnquendos .
Jam enim à primo in Urbem adventuLeo-
nem naonuerat fe ad officia, non- ad oauffam
veniffe , protefiandi or dine, non accufandi ,
qua erant aBa fuggerere . Porro autem fi
aliud vellet, fe non futurum ,effe moleftum .
Hæc omnia Honoratus-, qui póft utriufque
mortem ita fe r ib e n s ab omni vel palpah-
di' vel fallendi affeftu liber & immunis fuif-
fe credendus eft. '
Hilarius . Præfentifcens igitur Arelatenfis Epifcopus
Roma di- ftatutum effe Leoni cauffam Celidonii apud
feedit in- fe penitus retraftare, majoremque fidem ha-
fcio Leo- bere teftibus ab illo Epifctopo produftis ,
Be • quam his omnibus , qui coram Gallicano-
rum Epifcoporum Synodo adverfus Celido-
nium teftimonium dixerat, fatius duxit Ra-
ma abfeedere , ne - coram certanti pro fuis
Eödlefiarumque Gallicanarum prærogativis,
aliquid incauto aut pugnacius agenti elabe- .
retur , quod iram Pontificis Romani magis
accenderet , quam rem propriam promove-
rèt ; neve expeftando- fententiam, quam in
prioris detrimentum ferre paratus erat S.
Leo , aliquod Conciliorum Epifcoporumque
auftoritati præjudicium crearetur, quod fu-
turis deinde fæculis in exemplum traheretur.
Quid Leo Quam aegre Hilarii egreffum ex Urbe tu-
poft Hi- lerit Romanus Pontifex, teftis eft epiftola,
larii di- quam, feripfit poftmodum ad Provinciæ Epi-
feeflum ex fCOpos., & Conftitutio imperialis , quam in
Urbe? ipfum intorqueri fecit a Valentiniano Au-
gufto . Non ftatim tarnen fecuta funt Hilarium
hujufmodi feripta ; fed eo egreffb ,
abfolutus efi Celidonius Epifcopus , inquit
S. Leo, remotumque judicium , quod prola
tum irt hac f ententia legebatur : quod täm-
quam vidua maritüs Sacerdütium tenere non
poffet . Deinde feripfit per brevem epiftolam
ad Epifeopos Provinciæ Viennenfis, ut'eos
de töto negotio certiores faceret ; indicaret-
que , Hilario metropolitica in Viennenfem
provinciam poteftate privato, eam ad Vien-
nae Epifcopum translatam pro jure antiquo
fuiffe . Nec foli Viennenfi provinciæ banc
dédit epiftolam, fed etiam ceteris Epifcopis
per Gallias, nt titulus prae fe fert, hoc eft
per feptem provincias confiitutis1. Quar epi- PARS i
ftola, fi tarnen genuina- eft ,■ veluci praBlu- CAP, j'
fit prolixioii illr lib e l le r in qüem diiferiw.
mus, qui cum maxirni'eflêt morqenti ,opeî-
rofiori. ftylb elaborari debuit . Immo natr
prius de eo in Gallias mittendo apud’ fefta-
tuit Pontifex , quam diutius diligentiufque
totum hoc negotium mente verfallet . ün»-
de quinque menfium intèrvallum inter utram-
que epiftolam reperitur ,-quaram ultima vitt.
Idus Junias data eft, eodem fcdlicet tempore,
quo Valentiniani Conftitutio ; pffior ve»-
ro v in . vel i n . IdusJanuarii: quod 'optinpe
convenit cum tempore reditus Hilarii in
Gallias , qui hyemis rigore faviente conti-
git y ut fupra ex ejus vita retulimus. :rp\
Interim vero fe fuæ reddiditEcclefiæ Are- Hilaria,
latenfis Pontifex 8z ut nihil ,f pro man- ad pla-
luetudirie caritate facerdocali ,-iomitteret ^ ^andum I
guo iratum Leonem deliniret : totum\ fsry^om\
inquit Honoratus , ad placandum ejus aniç I
mum inclinata humilitate convertit, mijfoiprt-
mitus fanBo Ravennto tune Presbytern , poft*
modum proprio fitccejforc . Deindê fanBunt
• NeBarium , fanßumque Conftantium, prxci-
puos Sacerdotes , mifit..
Etfi porro hoc lenimento ufus Hilarius
pro fervanda, quantum in ipfo; erat , uni-
tate fpiritus in- vinculo pâeis , ne pûtes
tarnen ipfum juri fuo ceflifie ,. ut fibi per-
.fuafit Eminentiffimus Cardinalis Baronius ,
qui & addit ilium- baud mediocre edi- -dd A
dijfe fpecimen ebiifiiema mode ft ia ,. cum ita 445'H
exagitatus tam a Pentifice ,• quam ab Im- r°*
peratore , tarnen omhino quievit , ne que con-
trariis editis apologiis fuam cauffam défendit
i cum alioquin id praflandi 0 ' vis. elo\-
quanti a' ipfi fuppeteret , & jura a pradeeef-
foribus pratenjra fuffràgàrentur . Immo '.vero
reipfa præftkit quod præftare potuit : fern-
per fut propofiti \enax , femper aqualis- jurît
fuæ Ecclefiæ & ufque ad^extremum fpiri-
tum obtînuit , & qua pollebat eloquentiâ
ftrenue défendit : cujus rei fidém faciunt &
Auxiliaris PræfeôLi epiftolæ fragmentum in
ejus- v-ita , & ipfæ vitæ auftor , hæc feribens
: Quantum k in hac cauffa diBayer.it ; huic
operi nùlla pojfum ratione oonneBere • &e. >de
quo fufius infra agemus . ; ; Dubitandum ta?-,
men non eft, quin Auxiliaris Præfefti'pre- Auxilii-j
cibus annuens, ad nimiam Romanorumut ris P«*J
loquebatur, teneritudinem-fe fubinde demir. fedi1{ |
ferit, & quicquid illibatis. Ecclefiæ fuæ ju- -
ribüs: remitti potuit, id libentiftimo animo-
præftiterit . Aures Romanorum, inquit cor- 1 a
datiftimus ille Præfeftus -, quadam •teneritu-
dine plus< trahuntur : in qttam fi fe fanBitas
tua fubinde demlttat,' plurimUm , nihil per-
diturus , acquiris . Da • mihi ' hoc, & exiguas
nubes parva mutatiànis ferenitate compefce .
Hæc modo fufficiant, Jam vero difeutienda
nobis funt accuratius ea, quæ occafionehu-
jus eontr-overfiæ adverfus Hilarium objieiun-
tu r , qui, tamquarti alieni juris invafor ab
omnibus pene lcriptoribus exagitatur , pro-
pterea : quod Celidonium Epifcopum non modo
innocentent, fed ad fe^ullatenus pertinentem',
deponere aufus fuerit. Ante omnia
autem,
a rS X. autem , qua in provincia ille Epifcopum
Ap. Y. egerit, inquirendum eft,
uæftiojesinhac
“ ntrover-
i venti-.
C A P U T II.
Jn qua Provincia Celidonius Epifcopatum
obtinuerit ? An in Maxima Sequanorum ?
Ubi vita S. Romani Abbatis locus ex-
penditur,
P Lures hic occurrunt ventilandæ quæftio-
nes, quæ femel illuftratæ plurimum
■ lucis confèrent toti huic cpntroverfiæ, Quæ-
ritur enim cujus civitatis, vel faltem cujus
Provinçiæ Galliarum Epifcopus fuerit Celidonius?
Utrum intra feptem Provincias,.an
in aliqua reliquarum Gallicanarum , quæ
corpus fingulare conflabant ? Item fueritne
folummodo Epifcopus, an etiam metropolitica
auftoritate fuerit decoratus? Hæc porro
non ignorare tanti eft, ut ex his totius
difiidii cardo pendeat , Longe enim aliter
ftatuendum eft de, Hilarii negotio , fi co.m-
provincialem Antiftitem depofuerit y aliter
fi Metropolitanum , Iterum alius eft omni-
no quæftionis ftatus , fi intra Provinciam
Viennenfem hoq egerit ; alius., fi in aliqua
alia e feptem Provinciis; alius denique , fi
extra hoc peculiare Provinciarum corpus ,
puta in Lugdunenfi, in Maxima Sequanorum,
vel in alia : ifta fiquidem , qua fieri
poterit induftria v fecernçnda funt 1 ut in
quo Hilarius erravit, vel errare ÿifus eft ,
poffit deprehendi 4 | j
Cardinalis Baronius Celidonium Provin-
ciæ Viennenfis Epifcopum fuiffe exiftima-
vit ; etfi res ab eo difeuffa non videtur .
Hæc omnium animis infedit opinio, ufque
dum Joannes Francifcus Chiffietius in fua
Vefontionenfis feu Bizuntinæ Urbis & Ecclefiæ
hiftoria fragmentum quoddam protulit
vitæ S. Romani Abbatis , quod e Codice
Monafterii Jurenfis acceptum , eidem a Petro
Franc. Chiffletio S. J. tranfmiffum fue-
rat. i Fragmentum enim iftud Celidonium
Vefontienfem Epifcopum difertis verbis ap-
pellat. Hilarius y. inquit, vcnerabilem Celidonium
fupradiBa Metropolis Vefontienfis
Patriarcham, Patricio PrafeBorioque fultus
favore indebitam fibi per Gallias v 'tndicans
Monarch iam , a fede epifcopaVt , nulla exi-
ftente ratione , dejecerat. Mirum eft quam
avide, quam benevole iftud exceptum fuit
ab omnibus Hiftoriæ ecclefiafticæ ftudiofis ,
qui fcilicetintelligebant, quantum lucis in-
de mutuaretur Hilarii negotium, quantope-
re & fententiæ Leonis Papæ æquitas palam
omnibus fieret, & tota hæc difeiplinæ ecclefiafticæ
pars nobiliffima^ illuftraretur .
Chiffletiorum igitur fententiæ omnis erudi-
torum chorus accinit , Celidoniumque Bizuntinæ
Ecclefiæ Epifcopum hucufque cre-
Tom. IL
«deorta
BEpifco-
.tu Celididit
.* in his J. Sirmondus Conciliorum PARS
Galliæ Tom. i. Iflufiriff. Petrus de Marca, CAPi IL
Différt. de Primatu Lugdun. N. 77, & in
opéré de Concordia Sacerd. & Imp. lib. v,
Ejufdemque libri continuator Stephanus Ba-
luzius , Francifcus Halliçr, de Hierarchia
Eccl. & alii paffim.
Ab hoc eruditom'm grege vix me divel-
li patior; patior tarnen , quoniam multa
me movent , perfuadentque Celidonium
hunç, de quo controverfia, numquam Ve-
fontionenfem Epifcopum fuiffe, & fragmentum
iftud vitæ S, Romani merito interpo-
lationis mihi fufpicionem injicit, nç dicam
aperte per fraudem vel errorem vitæ illi
infertüm fujffe-. ;
Integra nuper luci data eft Romani V ita
opera Bollandi ad;x x vm . diem Februa-
rii , ubi fragmentum illud fuo infertüm loco
vidi; fed & totam Romani vitamaccu- Scriptum
rate perlegi , adjundamque ab eodem au- de vita S.
6lore Lupiçini fratris, &Eugendi, qui huic Romani]
fucçeffit, hiftoriam, ut& feriptoris genium difeutitur.
deprehenderem ,,&• fi quid ad rem , quam
tra&amus, faceret, expifearer. Eugendi di-
fçjpqlum fe. profitetür. au^lor ille , multa-
que .de, illo narrat, quæ ipfe fuis haufiffe
oçulis tçftatur. Ita , fii ultro demus Roma-
num & Lupicinum HiUrio æquales fuiffe ,
auftor., qui Eugendi illorum difeipuli di-
fçipujum fe profitetur , vel ad finem quinti
fæculi, vel ad. initium fexti floruiffe credendus
eft,, hoc eft circa an. 515. vel 520.
At mûlta funt in],il lis narrationibus , quæ
omnipo aliéna videntur ; ab, illo, fæculo ,
qiiæque longe recçntiorem ætatem redolent ;
ut oeceffe habeamus diçere, vel mendacem
effç auftorem ilium , dum fe Eugendi difei-
pülum facit y .vel, fi eo tempore quo dici-
tur, feripfit, lu-cubrationes illas corruptas
fuiffe & interpolatas ah aliquo pofteriorjs
ætatis nügatore. Alterutro autem femel com-
probato, jam nulla fîdes integræ feriptioni
danda eft, in qua verà.-a, falfis, germana a
fubdititiis fecernere longæ ambagis & impro-
bi laboris opus fuerit ^Utrumque porro illud
quam fæpe, quam impudenter a non-
null'is perpetratum fuerit , nemo eft qui
nefciat. Flagrans quippe cupido nobilitatis
avitæ cogit interdum homines delirare , ut
in fimili cauffa loquitur Baronius: nihilque
magis obvium habemus inter hujufmodi mo-
ni men ta , quam vel feripta omni ex parte
fuppofititia, vel aliqua faltem parte mutila
, adjeftitia, interpojata, innumerifque ht-
ftoriolis , revelationibus , miraculifque ad
fraudem vel pietatis ludibrium fiftis con-
fperfa | ut merito Bollandus ipfe initio ope-
ris fui monendum leftorem crediderit , ne
levem & incautam fidem hujufmodi hifto-
riis adhibeat , & nonnullas etiam digito
monfiraverit fincerus auftor, quæ nugiven-
D dd 2 du-
E D I T O R U M A D NO T A T I O N E S.
Epifcopum 1
I Sinceritatem hujus fragmenti vindicabi- aliis etiam document??
tnus in Obferv. part. 1. C. 1. n. 4. & feqq. ac
confirmabimus.
per totum caput 2. ubi Celidonium Vefontionenfem