*5*7
tribus, a Bioms tu s : quibus fuôcinit Dio-'
nyfiùs Exiguus; & ita corrigendum pufavi-
mus: :quæ vox nph de â&îone htamana vel
natural* inteJJigenda>eft $ -fed" de : ftélibne }u-
dieiaii feu ie judieio veFperfecùtione, âc
poteftate aliquem pro deli&o perfequendi .
Eodem fere ienfu accipitur ea vox in epi-
nune 14. ftoîa.- i2v * ad Anaftàfiiun Theffalonicenfem .*
ubi Attiras Epiri veteris Metropolitans
apud ipfum Leonem ^ ; indignijjima adfiri-
tiione, quam pertuleraf\laerymabili a c t io -
NE conqùeflus effe dicitur^ cbram ■ adftantibtis
Anaftafii Diacotiis , qui querelis flebilibus
nihil contra referendo, ea quæ ingereban-
tur, fide non carere monftrabant : ubi à Bio'
pro Ifbello-querimoniæ vel accufatione judi-
ciali'Cumitur.
C o l.1417. 4> U t vACATlOtteM AB EPISCOPATUS LAb
o r ib u s &c. Primus Innocentius III. fanxit,
Tria bac ( translatio.netfn, depofitionem, aut
C. Inter ceffionem .Epifcopi) injl'itutione divina effe
torpor alia f 0^ Romano Pontifici refervata . Abundant
De Transi, tarnen ecciefiaftica ^monumenta eorum exem-
Epifc. plis , qui vel nemine confulto onus epifco-
pale abjecerunt , vel de hoc cum fuse pro-
vinciaz Epifcopis egerunt. Hujufmodi exempta
vide, fi iubet, apud PetrumdeMarcade
Concord. Sàc. & Imp. lib. 6. cap. 8. & lib. 7.
cap. 26. necnon in Vita Domni Bartholo-
mæi de Martyribus Bracarenfis Archiepifcb-
pi lib, 4. cap. 11. au&ore V. Cl. D. Le
Maître de Sacy . Vide & S. Auguftinum
epift. 261. ad Cæleftinum Papam, & lib. 2.
contra Crefeon. Grammat, cap. 11. Cyril-
lum Alexandrinum epift, ad DpniQtjm An*
tiochenum &c.
1 588
• 5. Nec a C lericIs sunt Electt . Vix Col. 1429.
opus eft moriere hanc vocem: Clericus non
femper eum fignificare, quiinferiotibus mi-’
nifteriis1 rtiancipatus e fty <$uod vel ex hoc;
unico capite apparet, cum certum fit ad
Presbyteros maxime , ceterofqüe majorum
OrdinUm miniftros ele&ionem Epifcöpi'per-
tinuifle . Imrno pletufnque omnium Ordi-
num Clerièos- defignat , curri fine addito in
antiquis Scriptoribus reperitur : ut femel &
iterum in hac Inquifitiohe 1. Itéin in In-
quif. 4. In epift. 10. ad Epifc. Vienn. Prov.
cap. 6. & epift. 3. * ad Epifcopos Camp. * nunc 4,
&c. cap. 3. & 4. ubi Clericis ufura inter-
dicitur. Sæpe etiam majorîs tantum Ordinis
Clericus fignificat: ut cum Si ri ci 11$ P. R. ep. 1.
cap. 14. ait: Pcenitentiam agere cuijuarn non
conceditur Cler'tcorum : fequentibus enijfi verbis
indicat fe de iis efle intelligendum , qui
gerenda Skcramentorum infirumenta fufcipiunt :
immo & apud S. Leonem epift. 12. * ad*aunc 14
Anaftafium Thelfalon. cap. 4. Cum vero de
inferioribus miniftris inteUigitur , ejus figni-
ficatio aliqua adjeftione reftringitur: utcum
ep. 10. ad Viennenfes, vocat Clericos mi-
noris officii &c.
6 . S i q u i a u t e m C le r ic i a b is t is ibidem.
p seudo -E piscopis in eis E c c l e s i is o rd i-
NATI SUNT , QUI AD PROPRIOS EPISCOPOS
PERTiNEBANT &c. Pro, qui ad proprios &c.
ut eft in MSS. cod. Griman. Barber, quatuor
Thuaneis , Threcopith & Ifidoriano
MS. ad marginem Canifii, Crabbi &c. necnon
& apud f Gratianum 1. q. 1. habent ,
i i qua ad proprios &c. vulgares edit. Dio- i t
pyf, Exiguus, IHincmar. Rem. opufc. 33. J.
Sir-
IM ËPisT. CLXVIL S . L eonis Pp. L
E D I T O R U M A D N O T A T I O N E S .
11 Nifi omnium fere ac certe- prseftantiorum
MSS. diverfe originis exemplarium confenfus
fui pratuliflet, in noftra editionerecepiftemus
Xibenter emendationem qua ufitatz Leonis fyn-
taxi magis congruentem , cum prafertim vox
, bis hanc leflionem exigere videatur . At alii'
codices omittunt eis , . alii habent eorum , ut
' fuo loco notavimus . Hiiic nihil mutare . aufi
fumus . Ad fententiam vero hujus loci quod
pertinet ^'inter multas multorum opinationes ,
quas ipfa hujus loci difficultas peperit j hxc
Locus dif- nobis videtur expeditior & probabilior . Cum
ficilis ex- RufticQs interrogavit de Presbytero •veKQiaco-
plicatur . no , qui fe Epifcopos mentiti funt ; non; intel-
lexit de Presbytero vel Diacono , qui epifcck-
pali cara&ere carent, nec de illis tantum in-
tellexit, qui ab uno vel duobus , non autem
(ut difciplina vel tum exigebat) a tribus fai-
tem Epifcppis a Diaconatu vel Presbyteratu ad
Epifcopatuni promoti fuiflent j'fed de iis, Quorum
cohfecratio aliquo defeftu canon ico'-labd-
xaret, quod nimirum a Clericis non eflent ele-
fti, vel a plebibus non expetiti, velaprovin«-
cialibus Epifcopis cum/Metropolitani ju^icio
non confecrati Hos enim omnes defedlus Leo-
nis refponfio ipdicat . Hos . autem cum Rufti-
cus pro verisfEpifcopis non haberet , I)iaco-
nos vel Presbyteros tantum vocavit,'qui fefe
, Epifcopos- mentirentur. Leo-vero.memoratorum
dereftuum cfaufla eofdem inter Epifcopos lion
habendos refcribens &:pCeudo-Epifcopos aphelions
, non ordine, fed jurifdiftione tantum
epifcopali carere indicare voluit : quippe qui
ab Epifcopis fine legitimis folemnitatibus confecrati,
leeitimum jus non percepiflent. Ordine
autem epiicopali. eos valide infignitos non dubi-
tavit ; ac propterea refpondens a,d alterum inquir
fitionis1 caput,, de bis , quos ipfi Clericos brdina-
runt, affirmavit ratam naberi poffe iftorum or-
dinationem, fi duo concurfant. I. fi confenfu
ac judieio præfidentium faéla fuerit. II. fi in
Ecclefiis, >m : quibus fuerunt ordinati, perfeve-
rent : fecus vero ratâm non fore, cum ex de-
feélu confenfus præftdentipm ,, quBore feu légitima
auélqritate careret ; ex dimiffione autem
-Ecclefiæ ,, in qua fuerunt ordinati , non.
effet loco fundata quippe ('quod ex .veteri difciplina
nemo órdinaretur, nifi alicui Ecclefias
effet addictus . Quæcumquo. porro leftio qui ,
vél .qua magis arrideat , noftra hæc explicatie»
fatis àptatur v Si enim proeferatür qua, fermo
eft de ordinàtione Clerici in Ecclefia Dicece-
lis aliénas ? cùi Epifcopi proprii confenfus ac-
eefTerit. Si vero prseligatur.,y/«>. fermo efle
poteft de aliqua Ecclefia ejus Dicecefis, çui
quis illégitime Epifcopus prsfeftus fuerit : qui
qum jurifdiélione in earn careat, ut ordinatio
Clerici rata efle poffit, eorum faltem.confenfus
ac judicium a Leone requiritur, qui eidem
Ecclefiæ præfidentes, jiis àliquod habebant præ-
fentandi Clericos., qui in eadem Ecclefia ad
aliquem ordinem erant ab Epifcopo promovendi
.
158? Q uesnelli N o r m ;
Sirmondus tom. 1, veterum Concil, Gallia;,
<^uæ tantula leftionis varietas latum parit
in fenfu diferimen. Si enim poftrema leftia
retinetur , particula qua ad Ecclefia^ referenda
eft ; & eo devolvi quæftio videtur -,
utrum Clericus in aliéna Ecclefia ordinatus
ab hujufmodi pfeudo-Epifcopis, in graduita
accepto pçrmanere poffit ^ Refpondet ratam
poffe haberi talem ordinationeni, duplici ta-
xnen conditione appofita : 1. lit judieio Pra;-
fidentium ejufmodi ordinatia fadla fit : 2. ut
in iifdem Ecclefiis in quibus.ordinati funt,
lali modo ordinati Clerici perfeverent. Quæ
conditiones fi non adeflent, irritam efle ha-
bendam dècernit ordinationem, quæ nec loco
fundata ejl ; quia n. Ecclefia. in qua
ordinatus eft, non perfeVeret, vagus erit.,
& contra canones nullius loci Clericus: de-
jedl.Q præfertim pféudo-Epifcopo ab ea., cui
znale præpofitus fuerat, Ecclefia . Nec item
auc{ore munita effet ilia ordinatio, cum contra
præfidentium nutum & confenfum aç-
tentata f it . In quo conci,nit Leonis deçre-’
turn canoni 8, Concilii Arauficani I. qui
ita fe habet : Si quis alibi confiftentem Cle-
ricum ordinandum pfitaverit, prius definiat,
ut sum ipfo habit et : Jic quo que non fine con-
fultatione epts Epifcopi., cum quo ante habi-
iavit, eum ordinare prafumat,
Melius tamen retineri mihi vidçtür prior
ilia le&io ; ita ut particula qui ad Clericos
referatur, qui ordinati funt, & ad eaf-
dem illas Ecclefias. pertinebant , quæ tunç
quidem pfeudo-Epifcopos , olim autem ha-
buerant & poftea habituræ erant proprios ;
ita enim opponuntur,'ut puta, pjeudo-Epi-
fcopi , & proprii Epifcopi. Haric ledlionem
probat kg omnium MSS., codd. confenfus .
2. Prior ilia ledlio fupponit Clericos ejuf-
modi in aliéna Ecclefia fuiffe ordinatos :
alioqui falfb dicere't ordinationem illam loco
fuftdatam non effe . Falfo etiam timere-.
tur ne Clerici alio migrare auderent;&fru-
lira perfeverandi in eis Ecclefiis neceffitas ,
pro îr^tihabïtionis çonditiane, imponerctur ;
at raro admodum ufurpatum in veteri Ec.-
clefia , ut Epifcopi in aliéna Ecclefia ordi-
nationes cel.ebrarent ; nec minus rarum, ut
Clericus in propria Ecclefia etiam ab àlie-
110 j, etiam a falfo Epifcopo ordinatus Life
ilia relinquenda cogitaret : ideoque fuperva-
carieum fuerit earn conditionem adhibere quæ
ex communi omnium Eccléfiarum jure &;
ex canonum auftoritate etiam non expref-
fa, numquam non fubintelligebatur. Clericus
vero in propria Ecclefia ab ejufdem pfeu-
do-Epifçopo ordinatus , poterat propter or-
dinationis vitium a proprio Epifcopo in locum
pfeudo-Epifcqpi fubrogata deponi, feu
pro non ordinato haberi : Leo enim dicit P°JTe ratam haberi ordinationem, non vero
debere .5 & præterea confirmata etiam ordi-
natione, in proprii Epifcopi poteftaterelin-
quitur , ut vel in Ecclefiæ fuæ minifterio
hujufmodi Clericum retineat, vel ad eum a
quo ordinatus erat, ubicumque habitaflet ,
transferendum curet , ut expreffe decern if
Rejenfe Cone. can. 4. in caufifa Armenta-
, Tom. IL
e t O b s e r v a t io n ' s . i 5p ®
rii Ebredunenfis Epifcopi. Ordinatum enim
fufcipçre & aleré ordinans tenebatur : quo
cafu vagus fuiffet Clericus , fi in ordine
çleriçali permaneret : tuneque yeriffime nee
loco fundata effet ordinatio , nec auElore munita.
Ita porro legimus, auSlore, cum. MSS,
Griman, Viftpr. Treeopit. Thuaneis, &Ifi-
doro excufo ; non vero, auBoritate , ut habent
Sirmondus tom. 1. Cone. Gall. Diony-
fius Exiguus , Hincm.- Rem, Ifidorus MS,
& edit, vulg. Ex eifdem MSS. in fuperiori
linea lego creatio, non ordinatio ,. ut vulg.
vel confecrati0 , ut Dionyf. & tres MSS, codd.
Sed quoquo modo fuperiora legantur &
intelligantur ,• gravis , ut ego reor, difficultas
exfurgit? qua ratione nimirum eorum
Clericorum ordinatio rata poffit haberi, qui
ordinati funt.ab iis quos, ut ibidem diferte
afferit , nulla ratio finit ut inter- Epifcopos
habeantur ; & quibus decernit. nequaquam
effe tribuendum, quod non doçctur fuiffe col«
latum ; quos deniqöe pfeudo-Epifcopos eflç
pronuntiat : quia videlicet nec à Clericis
funt elçEli , nec a plebibus expetiti, net 4
provincialibus Epifcopis , cum Metropolitans
judieio , confecrati : ubi dubium non eft ,
quin de majoribus etiam Clericis agatur ,
circa quos maxime difficultas verfabatur ;
nec par eft credere Leonem & Rufticumde
minoris officii Clericis , qui a pfeudo-Epi-
fcopis ordinati erant, follicitos , de majori-
bus nihil omtiinq curafle , penes quos &
minifterium Altaris, & alia potiora Ecçle-
fiæ munia refidebant,
Lonÿ major etiam difficultas, & curfol-
vendæ iroparem me profiteor, fi de iis pfeu-
-do-Epifcopis Leo debeat intelligi , qui nullam
ab uIIq Epifcopo manus impofitionem
accepiffent, qua Epifcopi fierent : quod in-
nuere npnnullis videbuntur Inquifitionis verba
: De Presbytero, vel Diacono , quifeEpL
fcopos êffe mentiti funt . Verum vix ac ne
vix quidem iftum Leonis fenfum efle mihi
perfuaferim ,
Antequam hunc locum explanemus( quern
miror Hallerio & Morino de facris eleftio-
nibu.s & ordinationibus Commentaries feri-
bentibus prorfus effe intaflum ) revocandum
eft in mentem id, quod fupra delifiavimus,
& ex lfta Inquifitione, âc refponfiorie con-
firmatur : Rufticum videlicet, cum hæc Leo-
ni proponebat , refpexifle ad Conciliorum
Rejenfis , Arauficani I. & Arelatenfis II.
canones , quibus palam fit paffim per Gallias
frequentan tunc illicitas ordinationes a
duobus Epifcopis: quæ öccafioni fuere Ru-
ftico , ut ea de re Pontificem Romanum
confuleret,. Quam vis enim certa effet apud
Gallos, & publicis. fancita Çonciliis ea di-
fciplinæ régula, quæ tres ad minus. Epi.fco-
pos ad Epifcopi confecrationem convenir©
edicebat; non parum tarnen roboris Galli-
canæ confuetudini addi videbat, fi Romanæ,
adeoque prirnariæ Ecclefiæ ufus & fententia
fuffragarentur. Sed duo præfertim Rufticum
anxium feciflè videntur: unüm , quod Rejenfis
canonis 3. auftoritate Armentario pfeu-
do-Epifcopp, utpote a duobus tantum ordi-
K k k k k na